بررسی پیرنگ حکایت های بوستان سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

چکیده

سعدی در بوستان برای اندیشه های خود حکایتپردازی را در طرح این اثر به کار برده و آن را برای زمینه سازی آموزش عبرت و حکمت قرار داده است؛ به طوری که بوستان در میان آثار او از منظر داستاننویسی جایگاه ویژه دارد. بررسی ساختار پیرنگ حکایتهای بوستان در نشان دادن شیوه بیان سعدی دارای اهمّیّت است؛ هدف این پژوهش مشخّص کردن ساختار پیرنگ حکایات این اثر است که به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای، نگارش یافته است. بدین منظور، ابتدا کلّ حکایتهای موجود در بوستان مورد مطالعه قرار گرفت. سپس از بین آنها، حکایاتی که مصداق کامل حکایت را داشتند، استخراج شد و پیرنگ آنها تحلیل گردید. حاصل این بررسی نشان میدهد که اغلب حکایتهای موجود در بوستان با وجود کوتاهیشان از پیرنگ طبیعی برخوردار هستند و عناصر اساسی پیرنگ در آنها به شکل بارزتر خودنمایی کرده است. بنابراین پیرنگ حکایات این اثر، پیچیده نیست و میتوان آنها را جزء پیرنگهای ساده به حساب آورد؛ زیرا نظم طبیعی حوادث در حکایتها بر نظم ساختگی غلبه دارد و رخدادها همواره در روایت به گونه ای همبسته و زنجیروار اتّفاق افتاده است. از این-رو، حکایتهای بوستان سعدی از نظر عنصر پیرنگ در شمار پیرنگِ «باز» (Open Plot) قرار می‌گیرند. علاوه بر آن با تحلیل ساختار پیرنگ حکایات (42 حکایت پیرنگدار)، مشخّص گردید که حکایات بوستان از نظر شکل پیرنگ و ترتیب فراوانی در سه نوع: نرمال 38 حکایت (48/90 درصد)، ناقص 3 حکایت (14/7 درصد) و عالی 1 حکایت (38/2 درصد) طبقه بندی میشوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of Plots of Sa'di's Boostan

نویسنده [English]

  • omid vahdanifar
Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bojnourd University, Bojnourd, Iran
چکیده [English]

 
 
O. Vahdanifar*
Bojnord University
 
 
Abstract
Sa'di has used narration In Boostan as the artistic vehicle of morality to express his views. The aim of this paper is to study the plot of these narratives. To this end, those stories, which had complete narrative were chosen and their plots were analyzed.  It is argued that most of the stories, though short, have a complete plot consisting of exposition, rising action, climax falling action, resolution. Thus, the narrations of the anecdotes are not complicated but linear. Events appear in the narrative in a correlated and chain-linked way. They can be classified as three types: normal 38 (90.48%), incomplete 3 stories (7.14%), and perfect 1 story (2.38%).
 


 



* Assistant Prof of Persian Language & Literature, o.vahdanifar@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Boostan
  • Plot
  • Narrative
  • Sa'di

مراجع

بارانی، محمد و محمودی، فاطمه. (1386). «مقایسه­ی ساخت دو حکایت تمثیلی از مثنوی مولوی و مصیبت­نامه­ی عطار». مجلّه­ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 5، شماره‌ی 8، صص5-26.
بی­نیاز، فتح­الله. (1392). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی. تهران: افراز.
پرین، لورانس. (1378). ادبیات داستانی: ساختار، صدا و معنی. ترجمه­ی حسن سلیمانی و فهیمه اسماعیل­زاده، تهران: رهنما.
تودوروف، تزوتان. (1392). نظریّه­ی ادبیات: متن­هایی از فرمالیست­های روس. ترجمه­ی عاطفه طاهایی، تهران: دات.
جعفری، اسدالله. (1391). «پیرنگ و بررسی آن در داستان سیاوش». متن­شناسی ادب فارسی، شماره­ی 2، صص 93-108.
حاجی علیلو، حسین. (1390). «بررسی ساختاری حکایت­های گلستان سعدی». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک­شناسی، دوره­ی 1، شماره­ی 3، صص 9 –26.
حنیف، محمد. (1384). قابلیت­های نمایشی شاهنامه. تهران: سروش.
خسرونژاد، مرتضی. (1382). معصومیت و تجربه: درآمدی بر فلسفه­ی ادبیات کودک. تهران: مرکز.
داد، سیما. (1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
رید، یان. (1376). داستان کوتاه. ترجمه­ی فرزانه طاهری، تهران: مرکز.
زرّین­کوب، عبدالحسین. (1382). ارسطو و فنّ شعر. تهران: امیرکبیر.
زیس، آونر. (1360). پایه­های هنرشناسی علمی. ترجمه­ی ک. م، تهران: پیوند.
سعدی، مصلح بن عبدالله. (1389). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
عابدی، فاطمه. (1388). «ساختمان داستان­های گلستان سعدی». سعدی­شناسی، دفتر 12، صص198-216.
علوی­مقدّم، مهیار و پورشهرام، سوسن. (1387). «نقد روایت­شناختی سه داستان کوتاه نادر ابراهیمی».  ادب­پژوهی، شماره­ی 6، صص163-178.
غلام، محمد. (1382). «شگردهای داستان­پردازی در بوستان». نشریه­ی دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 46، شماره­ی 189، صص17-38.
فتحی، امیر. (1391). تحلیل ساختاری حکایت‌های بوستان سعدی براساس الگوهای تودوروف و برمون. پایان‌نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه شهرکرد.
فورستر، ادوارد مورگان. (1391). جنبه­های رمان. ترجمه­ی ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
کالر، جاناتان. (1382). نظریه­ی ادبی. ترجمه­ی فرزانه طاهری، تهران: مرکز.
کریمی، پرستو؛ صفری، جهانگیر و فتحی، امیر. (1391). «تحلیل ساختاری دو حکایت از بوستان سعدی براساس الگوهای تودوروف و برمون». زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج، سال 4، شماره­ی 13، صص 105-127.
لاج، دیوید. (1391). هنر داستان­نویسی: با نمونه‌هایی از متن‌های کلاسیک و مدرن. ترجمه­ی رضا رضایی، تهران: نی.
محمدی، محمد هادی. (1378). روش­شناسی نقد ادبیات کودکان. تهران: سروش.
مرزبان، معصومه. (1390). بررسی ساختارگرایانه­ی حکایات گلستان سعدی براساس الگوی کلود برمون و گرماس. پایان‌نامه­ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهرکرد.
میرصادقی، جمال. (1390الف). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
ــــــــــــــــ. (1390ب). عناصر داستان. تهران: سخن.
یونسی، ابراهیم. (1388). هنر داستان­نویسی. تهران: نگاه.
Cuddon, J. A. (1982). Literary Terms.  United States of America: Published by Penguin Book.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار