ملاحظاتی درباره‌ی منظومه‌ی قندهارنامه‌ی‌ میرزا عبدالقادر تونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 دانشگاه شیراز واحد پردیس

چکیده

قندهارنامه‌‌ی میرزا عبدالقادر تونی حماسه‌ای تاریخی مربوط به دوره‌ی صفوی است که تک‌نسخه‌ی موجود آن ناقص و تا به حال تصحیح و بررسی نشده است. این پژوهش ضمن معرفی این نسخه و بررسی زندگی سراینده‌ی آن، به مقایسه‌ی حوادث آن با دیگر آثار تاریخی پرداخته است. بررسی متن تذکره‌ها نمایانگر آن است که مهم‌ترین و معتبرترین قول درباره‌ی سراینده‌‌ی قندهارنامه، تذکره نصرآبادی است که نام سراینده را میرزا عبدالقادر تونی می‌داند. بعضی از کلماتِ ابیاتی که در تذکره نصرآبادی و قصص‌الخاقانی از قندهارنامه آمده است با ابیاتی که در نسخه‌ی حاضر وجود دارد، متفاوت است. این اختلاف، نشان از نسخه‌ی دیگر قندهارنامه دارد که نصرآبادی و ولی قلی شاملو بدان دسترسی داشته‌اند، اما امروز آن نسخه در دست نیست. استفاده‌ی ولی قلی شاملو از اشعار این کتاب جهت شرح جنگ‌های زمان شاه صفی، شاه عباس دوم و جزئیات وقایعی که تنها در این کتاب بیان شده است، اهمیت و ارزش اطلاعات تاریخی قندهارنامه را نشان می‌دهد؛ چنانکه کلیات حوادث این کتاب با دیگر کتاب‌های تاریخی عصر صفوی، هم‌خوانی دارد و تنها در برخی از جزئیات، ناهمگونی‌هایی دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Kandaharnama of Mirza Abdul Qader Tuni

نویسنده [English]

  • sharareh tajmirriyahi 2
1
2 shiraz univerity
چکیده [English]

 
 
 
M. Rezaei Dashtarjane*           S. Tajmir Riahi**                                   
Shiraz University
 
 
Abstract
Kandaharnama, by Mirza Abdul Qader Tuni is a historical epic of the Safavid era. There is only one incomplete unedited manuscript available. This paper introduces the manuscript and the biography of the writer and compares the events to other historical documents. Nasrabadi's Biography has the most authentic report on Kandaharnama and considers Mirza Abdul Qader Tuni as the writer.  Some of the words used in Nasrabadi and Qosas al-Khaqani are different from Kandaharnama signifying that they had access to another version of this manuscript. Vali Gholi Shamlu uses some of the poems of the manuscript to discuss wars at the time of Shah Safi and Shah Abbas II. The details of the events only mentioned in this manuscript show the importance and value of the historical information of Kandaharnama. Most of the events described are the same as those mentioned in other historical books of the Safavid era.
 



*  Associate Prof of Persian Language & Literature, mrezaei@shirazu.ac.ir


** PH.D. Candidate of Persian Language & Literature, tajmirsharare@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Kandaharnama
  • Mirza Abdul Qader Tuni
  • Shah Safi
  • Shah Abbas II
  • Safavid Era

مراجع

‌اسلام، ریاض. (1373). تاریخ روابط ایران و هند. تهران: امیرکبیر.
بیانی، خانبابا. (1379). تاریخ نظامی ایران دوره­ی صفویه. تهران: زرین قلم
پارسادوست، منوچهر (1364). روابط تاریخی و حقوقی ایران، عثمانی و عراق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
تاجبخش، احمد. (1372). تاریخ صفویه. شیراز: نوید.
تاریخ ایران دوره صفویان. (1380). پژوهش دانشگاه کمبریج، ترجمه‌ی یعقوب آژند، تهران: جامی
تبریزی، صائب. (1383). دیوان اشعار. به کوشش محمد قهرمان و محمدعلی صائب، تهران: علمی و فرهنگی.
ترکمان، اسکندربیک شهیر به منشی، مورخ، محمد یوسف (1317). ذیل تاریخ عالم­آرای عباسی. به تصحیح سهیلی خوانساری، تهران: اسلامیه.
تونی، عبدالقادر. (بی­تا). قندهارنامه. سایت مجلس شورای اسلامی.
ثابتیان، ذبیح­الله. (1343). اسناد و نامه‌های تاریخی دوره­ی صفویه. تهران: به سرمایه­ی کتابخانه ابن سینا.
حسینی استرآبادی، سیدحسن بن مرتضی. (1366). از شیخ­صفی تا شاه­صفی. به کوشش احسان اشراقی، احسان، تهران: علمی.
خواجگی اصفهانی، محمدمعصوم بن خواجگی. (1368). خلاصه السیر. به کوشش ایرج افشار، تهران: علمی.
رازی، عبدالله. (1347). تاریخ کامل ایران. تهران: اقبال.
رضوی خراسانی، سیدحسین. (1393). «نقش قندهار در مناسبات ایران و هند در عهد صفویه». رشد آموزش تاریخ، سال 15، شماره‌ی 3، صص 34-44.
صفا، ذبیح الله. (1389). حماسه‌سرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
کزازی، جلال الدین. (1372). رویا، حماسه، اسطوره. تهران: مرکز.
کنبو، محمدصالح. (1923). عمل صالح (شاه‌جهان‌نامه). به تصحیح وحید قریشی، به کوشش غلام یزدانی،  بنگال: مجلس ترقی ادب.
گلچین معانی، احمد. (1028). تذکره‌ی میخانه. به کوشش ملاعبدالنبی فخرالزمانی قزوینی، تهران: اقبال.
ـــــــــــــــــــ. (1359). تذکره‌ی پیمانه. مشهد: نشر دانشگاه.
لوفت، پاول. (1380). ایران در عهد شاه­عباس دوم. به کوشش کیکاووس جهانداری، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
مستوفی، محمدمحسن. (1375). زبده التواریخ. به کوشش بهروز گودرزی، تهران: موقوفات محمود افشار ایزدی.
ملکم، سرجان. (1379). تاریخ کامل ایران. به کوشش اسماعیل حیرت، تهران: افسون
منزوی، احمد. (1382).فهرستواره کتاب­های فارسی. تهران: مرکز دائره­المعارف اسلامی.
نصرآبادی، محمد طاهر. (1378). تذکره­ی نصرآبادی. ناجی نصرآبادی، محسن، تهران: اساطیر.
نوایی، عبدالحسین و غفاری فرد، عباسقلی. (1360). اسناد و مکاتبات سیاسی ایران همراه با یادداشت‌های تفضیلی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.  
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1392). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها(سمت).
واله‌اصفهانی، محمد یوسف. (1372). خلدبرین (ایران در روزگار صفویان). به کوشش میرهاشم محدث، تهران: موقوفات محمود افشار یزدی.
وحیدقزوینی، محمدطاهرحسین. ( 1329). عباسنامه یا شرح زندگانی 22ساله­ی شاه‌عباس ثانی (1052-1073). به کوشش ابراهیم دهگان، اراک: داودی (فردوسی سابق).
ـــــــــــــــــــــــــــــــ. (بی­تا). فتحنامه­ی قندهار.
ولی قلی بن داود شاملو. (1371). قصص‌الخاقانی. به کوشش سیدحسن ناصری، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار