مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

چکیده

 بسیاری از شاعران برجسته و نام‌آور پهنه‌ی ادبیات پارسی، همواره مورد توجه و عنایت ادیبان و پژوهشگران جهانی قرار گرفته‌اند. ازجمله‌ی این شاعران شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی است. از میان ادیبان پهنه‌ی ادبیات عربی، ابراهیم امین‌الشواربی و علی عباس زلیخه، به‌عنوان دو ادیب و شاعر، عنایت ویژه‌ای نسبت به حافظ داشته‌اند وهریک از آن دو از اشعار حافظ برداشت مهمی ‌عرضه کرده و به زبان عربی نگاشته‌اند. در این پژوهش برداشت آنان از غزل 402 (بر اساس نسخه‌ی غنی قزوینی) ذکر شده و موردتحلیل و تطبیق قرار گرفته و سرانجام پس از نتیجه‌گیری، برداشت نگارنده نسبت به هر بیت به زبان عربی عرضه شده است. آنچه از بررسی تطبیقی برداشت دو ادیب از بیت‌های غزل برمی‌آید نشانگر آن است که برداشت الشواربی در بیشتر بیت‌های این غزل که به نثر نگاشته، به‌سبب اینکه مدت‌ها در شیراز زندگی کرده، بلیغ‌تر از برداشت زلیخه است؛ ولی نمود عنصر عاطفه در دریافت زلیخه که به‌صورت شعر و نثر است، جذاب‌تر و اثرگذارتر از برداشت الشواربی است.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Apex of Sanctity and Self-Reflection in the Persona of Reza: A Comparative Study of Two Interpretations of Hafez’s Ghazal 402 by Amin al-Shawarbi and Ali Abbas Zoleikha

نویسنده [English]

  • Sayyed Fazlollah Mirghaderi

Prof of Arabic Language and Literature in Shiraz University

چکیده [English]

Many renowned Persian poets have consistently captured the attention of literary scholars and researchers worldwide. Among these poets, Shams al-Din Muhammad Hafez Shirazi stands out. From the realm of Arabic literature, Ibrahim Amin al-Shawarbi and Ali Abbas Zoleikha, both poets and writers, have shown special reverence for Hafez. Each of these two writers has interpreted significant aspects of Hafez’s poetry and expressed them in Arabic. In this research, we delve into their interpretations of Ghazal 402 (based on Ghani Qazvini’s edition), and compare their perspectives. The findings reveal that while Amin al-Shawarbi’s interpretations, often written in prose, are more eloquent due to his long residence in Shiraz, Ali Abbas Zoleikha’s reception of the emotional elements, expressed both in poetry and in prose, is more captivating and influential than Amin al-Shawarbi’s interpretations.
 
 




 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • reception theory
  • Hafez
  • Ibrahim Amin al-Shawarbi
  • Ali Abbas Zoleikha
قرآن کریم. (1379). ترجمه­ی الهی­قمشه­ای، کرج: راضیه.
أحمد مکّی، الطّاهر. (1987م). الأدب المقارن، أصولُه وتطوّره و مناهجه. القاهرة: دارالمعارف.
أمین الشّواربی، إبراهیم. (1944م). حافظ الشیرازی شاعر الغنا والغزل فی إیران. القاهرة: مطبعة المعارف ومکتبها.
ـــــــــــــــــــــ. ‌(1999م). ترجمهی دیوان حافظ به عربی. تهران: مهراندیش.
برگ نیسی، کاظم. (‌1379). شرح و توضیح دیوان حافظ. تهران: فکر روز.
حافظ الشیرازی، شمس‌الدین محمّد. (1306). دیوان حافظ. نسخه‌ی سیدعبدالرحیم خلخالی، تهران: حافظ.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1379). دیوان حافظ. تصحیح و مقدمه: حسین الهی قمشه‌ای، تهران: فرهنگسرای میردشتی.
حکمتی، هوشنگ. (1397). کلک جوهری (تحقیق و بررسی واژههای اصیل و معانی ابیات غزلیات). شیراز: نوید شیراز.
خرمشاهی، بهاء‌الدین. (1378). حافظنامه. تهران: علمی فرهنگی.
ـــــــــــــــــــ. (1367). دیوان حافظ. نسخه‌ی غنی قزوینی، تهران: فروغ.
زلیخه، علی عباس. (2006م). الصّفیر السّماوی (قصائد شعریّه عالمیّه مترجمه إلی). ط1، دمشق: مکتبة دارطلاس.
ـــــــــــــــــ. (2013م‌). ترجمه و شرح دیوان حافظ الشیرازی. بیروت: مؤسسة العلمی للمطبوعات.
سعید جمال‌الدین، محمّد. (1389). ادبیات تطبیقی، پژوهشی در ادبیات فارسی و عربی. ترجمه: سعید حسام‌پور و حسین کیانی، شیراز: دانشگاه شیراز.
صفی‌علیشاه، المیرزاحسن. (2013م‌). رسائل صفی علیشاه. ترجمه: علی عباس زلیخه، دمشق: مکتبة دار طلاس.
عزّام، محمّد. (2007م). التلقّی والتأویل، بیانی فی الأدب. دمشق: دارالینابیع.
غیلان، حیدر محمود. (2006م‌). «الأدب المقارن ودور الأنساق الثقافیة فی تطوّر مفاهیمه واتّجاهاته». دراسات، العدد80‌.
میرقادری، سیدفضل‌الله؛ کیانی، حسین. (1390ش). نظریة التلقّی فی ضوء الأدب المقارن. الجمعیّة الإیرانیّة للّغة العربیّة و آدابها، العدد 18، صص 1-21، تهران.
نیک‌نام، مهرداد (1381). کتابشناسی حافظ. شیراز: مرکزحافظ شناسی.