مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی (گروه پژوهشهای زبانی و تحقیقات ادبی)، تهران، ایران

چکیده

چکیده
تحقیق در متون کهن فارسی، به‌ویژه متونی که تاکنون به چاپ نرسیده‌اند و دقت در ضبط‌های نسخه‌ها، سبب می‌شود تا به صورت و معنای دقیق‌تر برخی از کلمات و اصطلاحات دست یافت. شرف‌الدین شفروه اصفهانی، یکی از شاعران قرن ششم هجری است که دیوانش تاکنون چاپ نشده است. این دیوان از نظر زبانی، لغوی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، تاریخی و جغرافیایی حائز اهمیت است. یکی از حوزه‌های مورد توجه شفروه، انواع منسوجات است و یکی از این‌انواع، «یَلَک» است. در این مقاله، با روش تصحیح انتقادی و با کمک منابع جنبی فارسی، عربی و لاتین و با توجه به ضبط نسخه‌ها، به بررسی این اصطلاح و توضیح آن در زبان‌های مختلف پرداخته ‌شد. سپس شواهد فارسی‌ای ذکر شد که «یلک» در آنها آمده بود و خطاهای این شواهد تصحیح گردید و با توجه به این شواهد، معنای «یلک» توضیح داده شد.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Yalak: A Term in the Field of Textiles

نویسنده [English]

  • Shohre Marefat

Assistant Professor of Persian Language and Literature Academy (Department of Linguistic and Literary Research , Tehran, Iran

چکیده [English]

Research on old Persian texts, especially those not yet published, and careful examination of manuscript variations allow for a more precise understanding of the form and the meaning of certain words and terms. Identifying these words and terms is important not only for the correction and completion of dictionaries but also for anthropological reasons. Collecting and explaining these terms can be a preparation for compiling specialized dictionaries. Sharaf al-Din Shafarvah Isfahani is a poet in AH 6th/13th century whose divan has not yet been published. This divan is significant from linguistic, lexical, anthropological, sociological, historical, and geographical perspectives. One area of focus for Shafarvah is various types of textiles, and one of these types is “yalak” which is examined in this article.
 
 




 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical correction
  • clothes
  • yalak
آذر بیگدلی، لطفعلی‌بیک. (1366). دیوان. به اهتمام حسن سادات‌ناصری و غلامحسین بیگدلی، تهران: علمی.
آیبک، ظفر حسن. (1399). افغانستان از سلطنت امیر حبیب‌الله خان تا صدارت سردار محمد هاشم خان. ترجمه و تحشیه‌ی فضل الرحمن فاضل، کابل: مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه.
ابراهیم، رجب عبدالجواد. (2002). المعجم العربی لأسماء الملابس. تقدیم محمود فهمی حجازی، القاهره: دارالآفاق العربیه.
ابراهیم، سمیر عمر. (1992) الحیاه الإجتماعیه فی مدینه القاهره خلال نصف الأول من القرن التاسع عشر. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
ابراهیمی وینیچه و همکاران. (1400). «تلک/ طاق/ تاک/ تاگ؟ (بررسی کلمه‌ای در گرشاسب‌نامه‌ی اسدی طوسی)». شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال 13، شماره‌ی 1، صص 275-286.
ابن‌فضلان، أحمد بن فضلان بن العباس. (1959). رساله‌ی ابن‌فَضلان. حققها و علق علیها و قدم لها سامی الدهان، دمشق: مطبوعات المجمع العلمی العربی.
اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد. (1354). گرشاسب‌نامه. تهران: طهوری.
انجو شیرازی، میرجمال‌الدین حسین. (1354). فرهنگ جهانگیری. ویراسته‌ی رحیم عفیفی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
انوری، حسن (سرپرست). (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
اولغون، ابراهیم، درخشان، جمشید. (1350). فرهنگ ترکی استانبولی به فارسی. ارومیه: انزلی.
برهان، محمدحسین. (1342). برهان قاطع. به اهتمام محمد معین، تهران: ابن‌سینا.
پرچمی، محب‌الله. (1388). فرهنگ شفاهی سخن. به سرپرستی حسن انوری، تهران: سخن.
الجبرتی، عبدالرحمن. (1927). عجائب الآثار فی التراجم و الأخبار. القاهره: مطبعه بولاق.
الحسینی، عبدالرشید. (بی‌تا). فرهنگ رشیدی. به تحقیق و تصحیح محمد عباسی، تهران: بارانی.
حلاق، حسان؛  صباغ، عباس. (1999). المعجم الجامع فی المصطلحات الأیوبیه و المملوکیه و العثمانیه ذات الأصول العربیه و الفارسیه و الترکیه. بیروت: دارالعلم للملایین.
خضری، سعید. (1377). «بازتاب محیط در زندگی انسانی مردم کردستان». رشد آموزش جغرافیا، شماره‌ی 49، صص 36-42.
داعی‌الاسلام، سیدمحمدعلی. (1364). فرهنگ نظام. تهران: شرکت دانش.
دُزی، ر. پ. آ. (1345). فرهنگ البسه‌ی مسلمانان. ترجمه‌ی حسینعلی هروی، تهران: دانشگاه تهران.
ــــــــــــ. (2012). المعجم المفصل بأسماء الملابس عند العرب. بیروت: دارالعربیه للموسوعات.
الدسوقی شتا، ابراهیم. (1992). المعجم الفارسی الکبیر. قاهره: مکتبه مدبولی.
دهمان، محمد احمد. (1990). معجم الألفاظ التاریخی فی العصر المملوکی. بیروت: دارالفکر.
رودکی‌سمرقندی. (1376). دیوان. بر اساس نسخه‌ی سعید نفیسی و ی. براگینسکی، تهران: نگاه.
سرهندی، محمدباقر الله‌داد فیضی. (1347). مدار الأفاضل. پنجاب: دانشگاه پنجاب.
سوزنی سمرقندی. (1338). دیوان. تصحیح و مقدمه ناصرالدین شاه‌حسینی، تهران: امیرکبیر.
شاه‌مرادی، امید؛ یاحقی، محمدجعفر؛ نوشاهی، عارف. (1399). «ابیات نویافته‌ی شاعران در مجموعه‌ی لطایف و سفینه‌ی ظرایف و اشاره‌ای به اهمیت این اثر». شعرپژوهی، شماره‌ی 44، صص 141-170.
عمید، حسن. (1369). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
عَواد، کورکیس. (1999). الذخائر الشرقیه. جمع و تقدیم و تعلیق جلیل العطیه، بیروت: دارالغرب الإسلامی.
قوامی‌فاروقی، ابراهیم. (1386). شرفنامه‌ی مَنیَری یا فرهنگ ابراهیمی. مقابله‌ی نسخ، تصحیح، مقدمه و تعلیقات حکیمه دبیران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کلوت بک. (بی‌تا). لمحه عامه عن مصر. تعریب محمد مسعود، مصر: دارأبوالهول.
گلکاریان، قدیر. (1379). فرهنگ ترکی ـ استانبولی / انگلیسی ـ فارسی رهنما. رهنما.
لویکی، فضل‌الله عمید. (1985). دیوان. لاهور: عظیم پرنتنگ کارپوریشن.
لین، ادوارد. (1998). المصریون المحدثون. ترجمه‌ی عدلی طاهر نور، القاهره: الهیئه العامه لقصور الثقافه.
محتشم کاشانی، علی بن احمد. (1391). کلیات. تصحیح مصطفی فیضی کاشانی، بی‌جا: سوره‌ی مهر.
محمدی، فریده؛ امینی، ثریا. (1398). «بررسی تاریخی پوشش زنان و مردان کرد». مطالعات فرهنگ و هنر. دفتر 4، شماره‌ی 2، صص 28-41.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. (1356). مروج الذهب و معادن الجواهر. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معین، محمد. (1364). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
منشی، ابوالمعالی نصرالله. (1392). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: ثالث.
منصوری، مجید. (1396). «چند نکته‌ی تازه درباره‌ی عبداللطیف طسوجی». تاریخ ادبیات، شماره‌ی 80، صص 161-183.
نظام‌قاری، محمود بن امیراحمد. (1391). کلیات. تحقیق و تصحیح رحیم طاهر، تهران: مجلس و سفیر اردهال.
نفیسی (ناظم‌الاطباء)، علی‌اکبر. (1334). فرهنگ نفیسی. تهران: کتاب‌فروشی خیام.
واعظ کاشفی، حسین. (1350). فتوت‌نامه. به اهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
هدایت، رضا‌قلی. (1270ق). روضه الصفای ناصری. تهران: خاصه جدیده.
Pardo, Isaac Díaz  &‎Víctor Fernández Freixanes, ‎Antón Mascato. (2006). Diciopedia do século 21. Spain: Editorial Galaxia.
Rodrigue, Aron. (2003). Jews and Muslims Images of Sephardi and Eastern Jewries in Modern Times. Washington: University of Washington Press.
Rodríguez, Mauro. (1999). Creatividad lingüistica diccionario de eufemismos. Oslo, Norway: Pax.