نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمود گرجی ¹
• محمدرضا حسنی جلیلیان ²
• علی نوری ³

¹ دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران. ‏

² استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران. (

³ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

چکیده
نخستین‌بار «استفان کارپمن»، روان‌شناس امریکایی، «شرور، قربانی و قهرمان» را به‌عنوان سه نقش اصلی هر فرد در جامعه معرفی‌کرد. این نظریه، که سپس به ادبیات، نقد روان‌کاوانه و تحلیل ساختار روایت‌های ادبی نیز راه یافت، به «مثلث کارپمن» معروف شده‌است. حضور شخصیت‌های مثلث کارپمن در ساختار روایت و بسیاری از قصه‌ها، داستان‌ها و افسانه‌ها، از مهم‌ترین عوامل گیرایی آنها است؛ براساس نظریه‌ی کارپمن، این سه نقش، در داستان زندگی هر فردی دیده می‌شود، افراد، در هر سه نقش، جابه‌جا می‌شوند، نقش‌ها، لزوماً پدیده‌هایی انسانی نیستند، و «قربانی»، محور اصلی روایت است. پیرامون شعر و زندگی فروغ فرخزاد، شاعر مطرح معاصر نیز مباحث فراوانی مطرح شده است. از آنجا که ردپای شخصیت‌های مثلث کارپمن در اشعار روایی فروغ، دیده می‌شود، مسأله این تحقیق، بررسی چگونگی این حضور، و تبیین روان‌شناختی آن است. از این رو با هدف تبیین کارکردهای مثلث کارپمن در اشعار روایی این شاعر، برخی از مهم‌ترین آثار او به روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: در اشعار روایی فروغ، نقش قربانی از دو نقش دیگر برجسته‌تر است. همچنین به‌نظرمی‌رسد فروغ به‌رغم تظاهر به گریز از نقش قربانی، از پذیرش این نقش راضی است. این رضایت‌ ممکن است برخاسته از برجستگی شاخصۀ «زنانگی» باشد.

کلیدواژه‌ها

• روایت
• سه‌گانه‌ی کارپمن
• شرور
• فروغ فرخزاد
• قربانی
• قهرما

موضوعات

• ادبیات معاصر

عنوان مقاله [English]

“An Analysis of Karpman’s Dramatic Triangle in Forough Farrokhzad’s Narrative Poetry”

نویسندگان [English]

• Mahmoud Gorji ¹
• Mohamadreza Hasani Jalilian ²
• Ali Noori ³

¹ PhD Candidate in Mystical Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan ‎University, Khorramabad, Iran‎

² Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan ‎University, Khorramabad, Iran, ‎

³ Associate Professor of Department of Persian Language and Literature, Lorestan University, Khorram Abad, Iran.

چکیده [English]

Abstract
For the first time, Stephen Karpman, an American psychologist, introduced the triad of “Perpetrator, Victim, and Hero” as the three primary social roles assumed by individuals within society. This theoretical framework, subsequently integrated into literary studies, psychoanalytic criticism, and narrative structure analysis, became widely known as the “Karpman Triangle.” The presence of the Karpman Triangle’s archetypal characters within narrative structures and numerous tales, stories, and fables constitutes a fundamental factor in their compelling nature. According to Karpman’s theory, these three roles are observable within the biography of every individual; people interchangeably assume these roles. These roles are not necessarily confined to human phenomena, and the “Victim” occupies the central axis of the narrative.Extensive discourse has also surrounded the poetry and life of Forough Farrokhzad, the eminent contemporary Iranian poet. Given that the imprint of Karpman’s archetypal characters is discernible in Farrokhzad’s narrative poems, the present study seeks to examine the modalities of their manifestation and to elucidate their psychological dimensions. To this end, several of her most significant works were subjected to descriptive-analytical scrutiny, with the objective of explicating the functions of the Karpman Triangle within her narrative poetry.The findings reveal that, within Farrokhzad’s narrative poems, the role of the Victim is more pronounced than the other two roles. Furthermore, despite an ostensible aversion to embracing the Victim role, Farrokhzad appears ultimately reconciled to its acceptance. This acceptance may be attributed to the prominence of the quality of “femininity.”

کلیدواژه‌ها [English]

• Narration
• Karpman Trilogy
• Villain
• Forough Farrokhzad
• Victim
• Hero