نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خدابخش اسدالهی
• منصور علیزاده بیگدیلو

دانشگاه محقق اردبیلی اردبیل

چکیده

موضوع اساسی در این مقاله فراهنجاری نحوی در دیوان شمس است که شگفتی و تنوعِ خاصّی به غزل­های وی می­بخشد. نگارنده، پس از پرداختن به موضوعاتِ آشنایی­زدایی و برجسته­سازی به­عنوان مباحث مقدّماتی، مقاله را با تأکید بر مشخّصه­هایی چون: تطبیق صفت با موصوف، عدم مطابقت نهاد با فاعل، ایجاد پرش ضمیر، گسترش دادنِ جزء اوّل فعل و نیز با طرح مؤلّفه­هایی نظیرِ قلبِ نحوی، مطابقه­ی فاعلی، چینشِ واژگانی، استعمال هنریِ فعل­های مرکب به­عنوان عناصر نظم­آفرین، بیان می­کند که مولانا قصد دارد ضمن ایجادِ آشنایی­زدایی و درنگ هنری، خواننده را برای کشف مقاصد زیباشناسی انحرافات و سرپیچی­های نحوی خود که عبارت است از القاء مفهوم کثرت و تنوّع و گریز از محدودیّت­ها، ترغیب کند و نیز مخاطب را در رسیدن به شکل هنری خود از طریقِ توجّه به نقشِ عناصر نظم­آفرین راهنمایی نماید. نتیجه آن­که: تصرّفات و نوآوری­های نحویِ مولوی در دیوان شمس، که به­واسطه­ی انعطاف­پذیریِ زبان فارسی و به­سببِ ضرورتِ وزنی، داشتنِ زبان حماسی، الهام­گیری از زبان مردم، ناخودآگاهی و ... صورت می­گیرد، از آن­رو که توانسته صورت­های ذهنی مولوی را درست و کامل به مخاطب منتقل کند، زیبا، هنری و پذیرفتنی است.
واژه­های کلیدی: فراهنجاریِ نحوی، بلاغت، آشنایی­زدایی، برجسته­سازی، دیوان شمس، مولوی

کلیدواژه‌ها

• فراهنجاریِ نحوی
• بلاغت
• آشنایی­زدایی
• برجسته­سازی
• دیوان شمس
• مولوی

20.1001.1.20088183.1392.5.3.1.8

عنوان مقاله [English]

Syntactic Deconstruction in Divan-e-Shams-e-Tabrizi

چکیده [English]

 
 
Abstract
What gives variety to the sonnets of Shams is the syntactic deconstruction. Defamiliarization and highlighting some special concepts are studied here, as the introductory part. This paper, then, studies some other factors such as the agreement of adjective with what it describes, disagreement of subject with subject predicate, shift of pronouns, expansion of the first part of the two-part verbs with the help of syntactic changes, word ordering, and the artistic use of compound verbs as order-making elements. These elements are very telling of Rumi's goal of employing defamilarization and artistic pauses to persuade his readers to discover his aesthetic goals of employing syntactic deconstructions, the goals such as: conveying the concept of diversity, plurality and evasion from limitations.  Rumi attempts to persuade the readers to understand his artistic work through scrutinizing the role of the order-making elements. Therefore, Rumi's innovations in Divan are artistic and acceptable since they could perfectly and truly convey Rumi's ideas through different factors, such as: flexibility of Persian language, heroic language, getting inspiration from people's ordinary language and the use of unconsciousness. 



* Assistant Professor of Persian Language & Literature, skhodadani@gmail.com    


** M.A. of Persian Language & Literature, Shang.m90@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words:  Syntactic deconstruction
• Eloquence
• Defamiliaraization
• highlighting some special concepts
• Rumi
• Divan-e-Shams