تجلی آرا و آموزه های روانشناسی انسان گرا در اشعار شفیعی‌کدکنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان

چکیده

با رشد و گسترش مطالعات میان رشته ای، امروزه تعامل بین ادبیات و دیگر شاخه های علوم انسانی – از جمله روانشناسی- در عرصة نقد و نظریه پردازی ادبی رواج بسیار یافته است. روانشناسی انسان گرا از مکاتب روانشناختی نیمة دوم قرن بیستم است که با محور قرار دادن انسان و استعداد های سرشار او، با ارائه ایده ها و الگوهایی مرتبط با حیات فردی و اجتماعی آدمی نظیر خلاقیت، خودشناسی، تجارب متعالی، استقلال و … رشد و شکوفایی او را در کانون توجه و تأمل قرار می‌دهد. با مروری در اشعار دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی در می‌یابیم که بسیاری از سروده ها ی وی، با همین ایده ها و الگوهای روانشناسانه قابل انطباق اند، به نحوی که احساس می‌کنیم شاعر، در اغلب سروده هایش، طرح رهایی و شکوفایی انسان را به تصویر می‌کشد.این مقاله به شیوة تحلیلی- تطبیقی، و با هدف توصیف وتحلیل اشعار این شاعر بر مبنای الگوهای این مکتب روانشناسانه ، و با ارائه برجسته ترین نمودهای این همسانی، ضمن آنکه نوعی خوانش تازة روانشناسانه از شعر امروز را فرا روی مخاطب می‌نهد، حامل و حاوی این نتیجه است که همواره میان متون ادبی و مکاتب گوناگون علوم انسانی – و از جمله روانشناسی- اشکالی از همگرایی و همصدایی آشکار و پنهان در جریان است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The incarnation of humanistic psychology the opinions and teachings the poetry of Shafiei Kadkani

چکیده [English]

Because of the development of interdisciplinary studies, nowadays, the relation between literature and other disciplines in Humanity such as Psychology has been increased. Humanistic psychology is one of the psychological schools of the second half of the twentieth century. It focuses on man's growth and development by concentrating on man and his abilities. It presents some ideas and patterns relating to private and social life of human beings such as creativity, self-study, sublime experiences, and independence. Studying Kadkani's poems, one may understand that these psychological ideas and patterns are applicable to many of his poems in a way that it would be felt that the poet has depicted the human beings' freedom and development in most of his poems. Analyzing Shafiei Kadkani's poems, based on the psychological patterns, this analytical-comparative study not only paves the way for the audience to have a new psychological reading of the contemporary poetry, but also shows that there are some kinds of covert and explicit convergence and unity between literary texts and other disciplines of Humanity, such as Psychology.
Key Words: self-actualization, humanistic psychology, Shafiei Kadkani, Poetry

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self - actualization
  • humanistic psychology
  • Shafiei Kadkani
  • poetry

مراجع

اتکینسون، ال ریتال. (1383). زمینه‌ی روان‌شناسی هیلگارد.‌ ترجمه‌ی حسن رفیعی و همکاران، تهران: ارجمند.
پاینده، حسین. (1385). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر.
پروین، لارنس.ای. (1372). روان‌شناسی شخصیت.‌ ترجمه‌ی محمدجعفر جوادی و پروین کدیور، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
دارتیک، آندره. (1384). پدیدارشناختی چیست؟.‌ترجمه‌ی محمود نوالی، تهران: سمت.
راس، آلن اُ. (1373). روان‌شناسی شخصیت.‌ترجمه‌ی سیاوش جمال فر، تهران: مؤسسه بعثت.
روزن، دیوید؛ ایچ و کراوس، آلن. ام. (1383). «دائوی فرزانگی: تلفیق آیین دائو و روان‌شناسی‌های یونگ، اریکسون و مزلو». ‌ترجمه‌ی مصطفی ملکیان، مجله‌ی ناقد، سال اول، شماره‌ی 2، صص 259-276
ریو، جان مارشال. (1385). انگیزش و هیجان.‌ ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش.
سانتراک، جان. دبیلو. (1383). زمینه‌ی روان‌شناسی سانتراک.‌ ترجمه‌ی مهرداد فیروزبخت، تهران: رسا.
شایگان فر، حمیدرضا. (1384). نقد ادبی. تهران: دستان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). هزاره‌ی دوم آهوی کوهی. تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390). آیینه‌ای برای صداها: هفت دفتر شعر. تهران: سخن.
شکرکن، حسین و همکاران. (1377). مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن. تهران: سمت.
شولتز، دو آن پی و شولتز، سیدنی آلن. (1386). تاریخ روان‌شناسی نوین.‌ ترجمه‌ی علی اکبر سیف و دیگران. تهران: دوران.
ظهیری ناو، بیژن؛ علایی ایلخچی، مریم و رجبی، سوران. (1387). «بررسی تطبیقی نمودهای خودشکوفایی در مثنوی با روان‌شناسی انسان‌گرایانه‌ی آبراهام مزلو». گوهر گویا، دانشگاه اصفهان، سال 2، شماره‌ی 7، صص 91-124.
کریمی، یوسف. (1384). روان‌شناسی شخصیت. تهران: پیام نور.
لاندین، رابرت ویلیام. (1383). نظریه‌ها و نظام‌های روان‌شناسی. ‌ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی. تهران: ویرایش.
مزلو، آبراهام اچ. (1367). انگیزش و شخصیت.‌ ترجمه‌ی احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
موکیلی، آلکس و دانتزر، روبرت. (1384). انگیزش و هیجان.‌ ترجمه‌ی حمزه‌ی گنجی و علی پیکانی، تهران: ساوالان.
میدانی، مرضیه و علیرضا بخشایش. (1391). «بررسی تطبیقی نمودهای انسان‌گرایی در گلستان سعدی با رویکرد روان‌شناسی انسان‌گرا». کاوش‌نامه‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد، سال13، شماره 24، صص 189-219.
میزیاک، هنریک و سکستون. ویرجینیا استاوت. (1376). تاریخچه و مکاتب روان‌شناسی. ‌ترجمه‌ی احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس.
هیلگارد، ارنست و همکاران. (1383). زمینه‌ی روان‌شناسی. ‌ترجمه‌ی محمد نقی براهنی و دیگران، تهران: رشد.
یارمحمدیان، احمد و کمالی، فاطمه. (1386). «بررسی رابطه‌ی هوش هیجانی با خود شکوفایی دانش آموزان پایه‌ی اول دبیرستان». مجله‌ی علوم اجتماعی و علوم انسانی دانشگاه شیراز، سال 22، دوره‌ی 26، شماره 3 (پیاپی 52)، صص 211-226.
Ford,J.G. (1991). "Rogerian self-actualization:A clari fication of meaning". Journal of Humanistic psychology, 31,101-111
Maslow.Abrams. (1962). Toward apsychology of being. New York: Van Nostran.
 Maslow,Abrams.      . (1994). Religions, Valus and peak experiences. Arkana: penguin Books.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار