بررسی سمبولیسم اجتماعی در سروده‌های دهه‌ی سی مهدی اخوان‌ثالث با تکیه بر کودتای 28مرداد سال1332

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه کردستان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

کودتای28 مرداد1332تأثیرگذارترین رویداد تاریخ معاصر است که بر ذهن و زبان و بیان شاعران تأثیرات آشکار به ‌جا گذاشت. مهدی اخوان‌ثالث از نوپردازان معاصر است که شعرش آیینه‌ی تمام‌نمای تجلّی این رویداد و پیامدهای آن در جامعه‌ی ایران است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، چگونگی انعکاس پیامدهای کودتا را در سروده‌های پس از کودتا تا1340مهدی اخوان‌ثالث بررسی کرده است.
نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که اخوان‌ثالث با بهره‌گیری از وزن و بحر عروضی مناسب، جمله‌های کوتاه، تکرار فعل‌ها، استفاده از قیدهای کثرت، شک و تردید و افعال منفی، پیامدهایی نظیر سقوط دولت مصدّق، زندان، اعدام، کشتار و پناه ‌بردن به افیون و باده را با زبانی نمادین و با رویکردی اجتماعی و نو در سروده‌های خود نشان داده‌ است.
نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که اخوان‌ثالث با بهره‌گیری از وزن و بحر عروضی مناسب، جمله‌های کوتاه، تکرار فعل‌ها، استفاده از قیدهای کثرت، شک و تردید و افعال منفی، پیامدهایی نظیر سقوط دولت مصدّق، زندان، اعدام، کشتار و پناه ‌بردن به افیون و باده را با زبانی نمادین و با رویکردی اجتماعی و نو در سروده‌های خود نشان داده‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of social symbolism of the Poetry Mehdi Akhavan Sales based on 28 Mordar 1332

نویسنده [English]

  • Farshad Moradi 2
چکیده [English]

The coup d'état of the 28th of Mordad 1332 is the most influential contemporary historical event which has had a great influence on language and minds of the poets. The contemporary poet, Mehdi Akhavan Sales, has depicted this event in his poems.  Employing content-analyzing technique, this descriptive-analytical study investigates the reflection of this event in his poems written after the event till 1340. Employing an appropriate rhythm and rhyme, concise sentences, repetition of verbs, using adverbs of frequency and those related to hesitation and doubt, and negative verbs, Mehdi Akhavan Sales, with a symbolic language, and a social approach, depicts the consequences of the fall of Mosadegh's reign, prison, execution, slaughter, resorting to opium and alcohol, in his poems. 
Key words: social symbolism, contemporary poetry, coup d'état, Mehdi Akhavan Sales, symbolism

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Symbolism
  • Contemporary Poetry
  • The Coup
  • Mehdi Akhavan Sales
  • The symbolism
آبراهامیان، یرواند. (1389). تاریخ ایران مدرن. ترجمه­ی محمّدابراهیم فتّاحی. تهران: نی.
احمدپور، علی. (1388). «م. امید (مهدی اخوان­ثالث) در میانه­های یأس و امید». بهارستان سخن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، سال5، شماره­14، صص71- 90.
اخوان­ثالث، مهدی. (1389). آخر شاهنامه. تهران: زمستان.
اخوان­ثالث، مهدی.  (1369). ارغنون. تهران: مروارید.
اخوان­ثالث، مهدی.  (1370). زمستان. تهران: مروارید.
امینی، جهانگیر و نعمتی، فاروق. (1390). «دغدغه­های سیاسی در شعر بدر شاکر سیّاب و مهدی اخوان­ثالث». نقد و ادبیات تطبیقی دانشگاه رازی کرمانشاه، سال1، شماره2، صص 71- 98.
براهنی، رضا. (1373). رؤیای بیدار. تهران: قطره.
براهنی، رضا. (1371). طلا در مس. تهران: مؤلّف.
براهنی، رضا. (1373). کیمیا و خاک. تهران: مرغ آمین.
بهبهانی، سیمین. (1370). ناگه غروب کدامین ستاره (یادنامه­ی مهدی اخوان­ثالث). تهران: بزرگمهر.
پارسا، سیّداحمد. (1388الف). «گزارش نهایی طرح سمبولیسم اجتماعی در سروده­های اخوان‌ثالث». دانشگاه کردستان، در حال چاپ.
پارسا، سیّداحمد. (1388ب). «بررسی سروده­ی نادر یا اسکندر اخوان­ثالث». نشریه‌ی بوستان ادب دانشگاه شیراز، شماره­1، صص 35-48.
پورنامداریان، تقی و دیگران. (1389). «بررسی و تأویل چند نماد در شعر معاصر». ادبیات پارسی معاصر،سال2، شماره1، صص25-48.
پیرنیا، حسن و دیگران. (1389). تاریخ ایران. تهران: صدای معاصر.
تسلیمی، علی. (1387). گزاره­هایی در ادبیات معاصر(شعر). تهران: اختران.
چناری، عبدالأمیر. (1381). «منظومه­ی شکار مهدی اخوان­ثالث». پژوهش­نامه­ی علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره­33، صص97-112.
حسن­لی، کاووس. (1383). گونه­های نوآوری در شعر معاصر. تهران: ثالث.
حقوقی، محمّد. (1383). مهدی اخوان­ثالث (شعر زمان ما). تهران: نگاه.
خسروی، حسین. (1389). «نقد فرمالیستی شعر زمستان اخوان­ثالث». پژوهش­های نقد ادبی و سبک­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکُرد، سال1، شماره1، صص 75-113.
دریابندری، نجف. (1370). باغِ بی­برگی (یادنامه­ی مهدی اخوان­ثالث). تهران: ناشران.
رجبی، فرهاد. (1389). «دغدغه­های اجتماعی شعر عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث». زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد،شماره 166، صص47-75.
زرقانی، سیّدمهدی. (1383). چشم­انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1387). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.  
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1391). حالات و مقامات م.امید. تهران: سخن.  
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا. (1370). ناگه غروب کدامین ستاره (یادنامه­ی مهدی اخوان‌ثالث). تهران: بزرگمهر.
شمیسا، سیروس و حسین­پورِچافی، علی. (1380). «جریان سمبولیسم اجتماعی در شعر معاصر فارسی». مدرّس علوم انسانی. شماره­3، صص 27-42.
عاقلی، باقر. (1376). روزشمار تاریخ معاصر ایران. تهران: گفتار.
فرّخزاد، فروغ. (1370). ناگه غروب کدامین ستاره (یادنامه­ی مهدی اخوان­ثالث). تهران: بزرگمهر.
فرّخی یزدی، محمّد. (1363). دیوان اشعار. به کوشش حسین مکّی. تهران: دانشگاه تهران.
فولادی، غلامرضا. (1384). «لکّه ابرِ آفاق نومیدی». پیک نور علوم انسانی. شماره­3، صص 13-26.
کاخی، مرتضی. (1371). صدای حیرت بیدار. تهران: زمستان.
مختاری، محمّد. (1372).  انسان در شعر معاصر. تهران: توس.
نوری، علی و گنجوری، احمد. (1390). «معنا، زبان و تصویر در شعر آخر شاهنامه از مهدی اخوان­ثالث». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، شماره22، صص 113-145.