نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی محمد ساجدی ¹
• محبوبه جباره ناصرو ²

¹ دانشگاه شیراز

² دانشگاه قم

چکیده

چیستی و اقسام مرگ از منظر عطار
  
  چکیده                      
مرگ از جمله رویدادهای رازآلود بشر از آغاز آفرینش بوده است. از آن­جا که بشر همیشه خود را با این پدیده مواجه ­دیده و از آن گریزان و ترسان بوده، دغدغه­ای همیشگی برای شناختن و شناساندن آن داشته است. بررسی اندیشه­ی مرگ از دیدگاه عطار، عارف توانمند قرن ششم هجری، توجه به این دغدغه­ی مشترک بشری است. مرور و تأمل بر کاربردهای واژه­ی مرگ و مترادف­های آن در آثار عطار، نشان می­دهد که عطار به مرگ، بینشی چند جانبه دارد و هرگز در پی محدود کردن آن به معنایی خاص برنیامده؛ بلکه به فراخور موقعیت، هربار به یکی از معانی و جوانب آن پرداخته است؛ از این رو با توسعه­ در معنای مرگ، دو نوع مرگ را مطرح می­کند: مرگ طبیعی و مرگ ارادی (عارفانه­ی عاشقانه). برجسته­ترین معنایی که عطار در آثار خویش برای مرگ آورده است، معنای اخیر است که در مقابل آن علاوه بر جسم و جان، بهشت نیز رنگ می­بازد و حجاب راه به حساب می­آید. از سوی دیگر، وی مرگ را امری همگانی و یک­سان برای تمام موجودات عالم هستی می­داند و همین به رخ کشیدن حادثه­ای است که همواره بر آدمی فاتح و غالب است و مانند سدّی عظیم و حادثه­ای گریزناپذیر در برابر خواسته­های بی­پایان آدمی رخ می­نماید. از این رو بشر نه تنها نمی­تواند هیچ تدبیری در مواجهه با آن بیندیشد؛ بلکه حتی هیچ علم و آگاهی نیز در این باره ندارد و تنها راه درمان این درد، تسلیم و خموشی است. از طرف دیگر؛ دنیا کاروان­سرایی است که بشر مدتی محدود در آن زندگی می­کند و سپس آن را در اختیار دیگران قرار می­دهد. پس بشر باید بیدار بماند و آماده­ی شنیدن آوای درای کاروان باشد.
واژه­های کلیدی:‌ مرگ،‌ عطار، عارف، ناپایداری، دنیا، زندگی، آخرت.


3/2/93

کلیدواژه‌ها

• "آخرت"
• "دنیا"
• "زندگی"
• "عارف"
• "عطار"
• "مرگ"

20.1001.1.20088183.1393.6.2.3.5

موضوعات

• متون عرفانی

عنوان مقاله [English]

A study of the consept of death in Attar,s works

نویسندگان [English]

• alimohammad sajedi ¹
• mahboube jabbare naserou ²

¹ shiraz university

²

چکیده [English]

Death has been among the mysterious phenomena of human life since the Creation. Human has always tried to know and to make it known since he has always confronted the phenomenon and has been afraid of it. To take into consideration this common humankind concern, we will examine Attar of Nishapur’s perspective on death– the prominent mystic of sixth century AH. Applications of the word ‘death’ and its synonyms in Attaar's works shows that he has a multilateral understanding of it and he has never limited it's meaning; rather, according to a given context, he has utilized one of its meanings and aspects. Thus, by extending the meaning of the death, he designated two kinds of it: Natural death and voluntary death (mystical, romantic). The latter is the most outstanding perception of death in Attaar, that in the face of which not only body and soul, but also the heaven is degraded and seen as obscuring the truth. On the other hand, he understands death as universal and equal for all living beings, as overcoming and dominating humanity, as a huge obstacle and an inevitable fate that stands against the infinite desires of human beings. Therefore, , the human beings not only can't design or work out a plan or find a solution in the face of it, but has no knowledge about this overwhelming event, hence, the only way to treat the pain is submission and silence. On the other hand, this world is a caravansary and the man is a passenger sojourning in it for a short while, and then leaves it. Then, man must stay alert and be ready for the caravan's bell is sounded.
Key Words: Death, Attar of Nishapur, Mystic, Transience, World, Life, Hereafter.

کلیدواژه‌ها [English]

• "futurity(afterlife)"
• "world"
• "life"
• "gnostic"."Attar"
• "death"