نقش انجمن های ادبی مؤثر دورۀ پهلوی اول در روند شعر معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یزد

چکیده

در تاریخ ایران بعد از اسلام، از زمان‌های گذشته تاکنون، انجمن‌های ادبی در شکل-گیری و روند تکاملی شعر فارسی نقش درخوری داشته‌اند. انجمن‌های ادبی از آغاز حکومت طاهریان تا زمان مشروطه مهم‌ترین انجمن‌های ادبی به شمار می‌آیند. با آغاز نهضت مشروطیت ایران انجمن‌های ادبی نقش پررنگ‌تری در روند دگرگونی شعر معاصر عهده‌دار شدند. بسیاری از تغییرات و دگرگونی‌ها در شعر مشروطه از درون این انجمن‌ها شکل گرفت و اساساً شعر را چه از نظر شکل و چه از نظر محتوی و مضمون به کلی دگرگون ساخت و شعر نو فارسی از درون آن بیرون آمد؛ امّا در عصر رضاشاه، به دلیل اختناق شدید فرهنگی، نقش انجمن‌های ادبی کمرنگ شد؛ با این وجود انجمن‌هایی شکل گرفتند که بیشتر دنباله‌روی از آثار گذشتگان را سرمشق کار خود قرار دادند. مضامین گوناگون مورد درخواست و رضایت حاکمیت را در قالب‌های گوناگون می‌سرودند و بدون داشتن هیچ‌گونه گرایش سیاسی در همان مضامین و مفاهیم کهن طبع‌آزمایی می‌کردند. «انجمن ادبی ایران» و «انجمن ادبی حکیم نظامی» به مدیریت وحید دستگردی از جمله‌ی این انجمن‌ها بودند که علاوه ‌بر استقبال اشعار پیشینیان به تصحیح متون کلاسیک شعر فارسی نیز توجه ویژه‌ای داشتند و متن دیوان حکیم نظامی گنجوی و جمال‌الدین و کمال‌الدین اصفهانی را تصحیح و منتشر کردند . در این مقاله به معرفی این دو انجمن می‌پردازیم و نقش آن‌ها را در پیشرفت یا رکود شعر فارسی بررسی می‌کنیم.
کلیدواژه: انجمن ادبی ایران، مجله‌ی ارمغان، شاعران معاصر،انجمن ادبی حکیم نظامی

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effect of the First Pahlavi period’s literary societies on the evolution of contemporary poetry

نویسنده [English]

  • morteza fallah
چکیده [English]

In the history of islsm During last decades, literary societies have played significant role in shaping the evolutionary progress of Persian poetry.beginning of the rule of taheries until the constitutional literary societies court are the most important literary societies. being Iranian Constitutional Revolution, literarysocieties have prominent role to the development of contemporary poetry. Much of the progression and evolution was shaped within such literary societies by which both form and content of poetry completely changed, resulted in the creation of modern poetry. During Reza Shah’s reign, however, literary societies lost their role due to total cultural suppression of the age. Nonetheless, there established societies which were following classic literary works and appeared works with national themes within classical forms without any political orientation. Iran and Hakim Nezami literary societiesadmininstrated by VahidDastgerdi were among active societies of Pahlavi age which followed classical poetry and corrected Hakim Nezami, Jamal al-din and Kamal al-din Esfahani proses while ignoring political activities. In the present article, we introduced these two societies and investigate their contribution to the progress or recession of Persian poetry.
Keywords: Iran Literary Society, Armaghan magazine, Poets, Hakim Nezam Literary Society

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran Literary Society
  • Armaghan magazine
  • Poets
  • Hakim Nezam Literary Society

مراجع

آرین­پور، یحیی. (1382). از صبا تا نیما. ج1، تهران: زوار.
اعظام قدسی، حسن. (1349). خاطرات من یا (روشن شدن تاریخ صد ساله). تهران: ابوریحان.
افسر، میرزامحمدهاشم. (1369). گزیده­ای از سروده­ی شیخ­الرئیس قاجار. تهران: مرکز.
امیری فیروزکوهی،کریم. (1369). دیوان. به­کوشش امیربانو امیری فیروزکوهی، تهران: سخن.
امین، حسن. (1389). «زندگی و خدمات ادبی و سیاسی افسر سبزواری»(شاعر مشروطه­خواه و رییس انجمن ادبی ایران به مناسبت هفتادمین سالگرد وفات). حافظ، شماره72، صص 22-28.
ایرج میرزا قاجار. (1353). برگزیده دیوان ایرج میرزا. به کوشش حبیب الماسی، تهران: پگاه.
ایمانی، بهروز. (1379). «احمد گلچین معانی، خداوند معانی». آینه میراث، سال 3، شماره 9، صص67-81.
الهی، صدرالدین. (1392). نقد بی­غش(مجموعه گفت و گوهای پرویز ناتل خانلری با صدرالدین الهی). تهران: معین.
برقعی، محمدباقر. (1373). سخنوران نامی معاصر ایران. ج1، تهران: خرم.
بهار، محمدتقی. (1380). دیوان اشعار. ج2، به کوشش چهرزاد بهار، تهران: توس.
بهرامی کمیل، نظام. ( 1393). گونه­شناسی روشنفکران ایرانی. تهران: کویر.
پارسا تویسرکانی، عبدالرحمان. (1319). «سوگواری ادبی». ارمغان، سال 21، شماره 3-2، صص 65-80.
ــــــــــــــــــــــــــــــ(1321). مقدمه دیوان افسر. تهران: بی­نا.
تکمیل همایون، ناصر. (1365) «شاعران ایرانی و انجمن­های ادبی». آینده، سال 12، شماره7-8، صص 397-405.
حقیقت، عبدالرفیع. (1368). فرهنگ شاعران زبان پارسی. ج1، تهران: مؤلفان و مترجمان ایران.
ـــــــــــــــــ. (1362). نگین سخن. تهران: کتب ایران.
رهی معیری، محمدحسن. (1371). جاودانه­ی محمد حسن رهی معیری. به کوشش حسین نمینی، تهران: گلی و رشیدی.
ـــــــــــــــــــــــ. (1385). دیوان. به کوشش عبدالله اکبران‌راد، تهران: الهام.
زرقانی، مهدی. (1391). چشم‌انداز شعر معاصر ایران(جریان‌شناسی شعر ایران در قرن بیستم). تهران: ثالث.
سایر مشهدی. (1301). «شعر». ارمغان، سال 3، شماره 4-3، صص 102-103.
سعدی شیرازی، مصلح­الدین. (1359). بوستان سعدی(سعدی‌نامه). به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
سمیعی، ادیب­السلطنه. (1330). «شعر». مجله­ی ارمغان، سال 2، شماره 7، ص 230.
سهیلی خوانساری، احمد. (1357-1358). «روش کار انجمن ادبی حکیم نظامی».  وحید، شماره 252-253، صص85-86.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390).  با چراغ و آینه (در جستجوی ریشه­های تحول در شعر معاصر ایران). تهران: سخن.
شمس لنگرودی، محمد.(1370). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج1، تهران: مرکز.
عابدینی، حسن.(1374). فرهنگ داستان نویسان ایران از آغاز تا امروز. تهران: فرهنگ کاوش.
عارف قزوینی، فریدالدین.(1364). دیوان. به کوشش هادی حائری، تهران: جاویدان.
عشقی، محمدرضا. (1308). دیوان عشقی و شرحال شاعر. به کوشش ع.سلیمی، تهران: مطبعه شفق.
فردوسی، ابوالقاسم.( 1386). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
کاردگر، یحیی. (1378). «سبک­ هندی و امیری فیروزکوهی».کیهان فرهنگی، شماره153، صص36-40.
کمالی اصفهانی، حیدرعلی. (1339). دیوان. استانبول: خان ملک ساسانی.
کمالی اصفهانی، حیدرعلی. ( 1299). «شعر». ارمغان، سال 1، شماره 4، ص 138.
گلچین معانی، احمد. (1362). دیوان. تهران: نشر ما.
ماخالسکی. فرانسیسک. (1342). «وحید دستگردی و ارمغان او». ترجمه‌ی سیف­الله وحیدنیا، وحید، شماره 3، صص 6-18.
محمدخان، مهرنور. (1383). فکر آزادی در ادبیات مشروطیت ایران. اسلام­آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
مرتضی­پور، اکبر. (1383). شرح حال شاعران معاصر ایران. تهران: عطار.
ناتل خانلری، پرویز. (1367). هفتاد سخن. ج1، تهران: توس.
نفیسی، سعید. (1381). خاطرات سیاسی، ادبی و جوانی. به کوشش علیرضا اعتصام، تهران: مرکز.
وحیددستگردی، محمدحسن.( 1299). «اعصار چهارگانه ادبی». ارمغان، سال 1، شماره 1، صص 13-19.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1301). «انتقاد شعر». ارمغان، سال 3، شماره 2، صص 40-52.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1300). «انقلاب ادبی، ادیب انقلابی». ارمغان، سال 1، شماره 4، صص 109-113.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1300). «جهان صورت». ارمغان، سال 1، شماره 8، صص 245-258.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1301). « شعر». ارمغان، سال 3، شماره 4-3،  صص 106-105.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1301).« شعر». ارمغان، سال 3، شماره 3-4،  صص102-103.
ـــــــــــــــــــــــــــ.(1301). «مژده آغاز ارمغان». ارمغان، سال 1، شماره 1، صص 1-4.
ـــــــــــــــــــــــــــ. (1351). «وحید دستگردی و ارمغان او». ترجمه‌ی وحید دستگردی، ارمغان، شماره 8، سال 41، صص 514-505.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار