اصالت تصویری مهم‌ترین معیار در تصحیح دیوان خاقانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

 
سعید مهدوی­ فر*
دانشگاه شهید چمران اهواز
 
به دکتر محمدرضا شفیعی­کدکنی،
متن­شناس بزرگ ایران زمین
چکیده
دیوان خاقانی شروانی به عنوان یکی از بیش­بهاترین میراث ادب پارسی، شایسته­ی تصحیحی علمی و پیراسته است. علی­رغم ­وجود سه تصحیح مشهور از این دیوان، همچنان اغلاط به نسبت زیادی در این چاپ­ها دیده ­می­شود. در این مقاله با پشتوانه­ی تحلیل شگردهای شخصی تصویرپردازی خاقانی، به معرفی معیاری نویافته و بنیادین در تصحیح بایسته­ی دیوان شاعر می­پردازیم و برای اثبات کارآمدی آن، شماری از ضبط­های نادرست چاپ سجّادی و کزّازی را مورد تصحیح علمی و انتقادی قرار می­دهیم.
واژه­های کلیدی: اصالت تصویری، تصحیح، تصویرسازی، خاقانی، قصاید.
 
 
*  کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی  s.mahdavifar@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 29/1/90             تاریخ پذیرش مقاله: 20/7/90

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Image Originality: The Most Important Criterion in the Correction of Khaqani’s Poetry

چکیده [English]

Mahdavifar *

Chamran University of Ahvaz
 
To Dr. Mahammad Reza Shafiee Kadkani,
A great textual analyst of Iran
 
Abstract
Khaqani Sharvani’s poetry, as one of the most precious Persian literary heritages, deserves a scientific and immaculate correction. Despite the availability of three well-known corrections of his poetry, there are still many mistakes left in these prints. Drawing upon the analysis of Khaqani’s personal-specific imaging techniques, the present study introduces a basic and newly introduced criterion in correcting Khaghani’s poetry deservedly. Then, to prove the effectiveness of the criterion, a number of corrupted records of Sajadi and Kazazi prints have been corrected critically and based on scientific standards.
 
 
 
 
 
 
 
 * M.A. Student in Persian Language & Literature, s.mahdavifar@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Correction
  • Imaginary
  • Image Creation
  • Khaqani
  • Odes (qasayed)
  • Originality

مراجع

ابوالقاسمی، محسن. (1387). دستور تاریخی زبان فارسی. تهران: سمت.
ادیب طوسی، محمّدامین. (1388). فرهنگ لغات ادبی. تهران: موسسه­ی مطالعات اسلامی.
بهار، لاله تیک چند. (1380). بهار عجم. تصحیح کاظم دزفولیان، تهران: طلایه
بیرونی، ابوریحان محمّدبن احمد. (1386). التفهیم لاوائل صناعه التنجیم. تصحیح جلال­الدّین همایی، تهران: هما.
پارسا، سیداحمد. (1386). «تصحیح دو تصحیف در دیوان خاقانی». نشریه دانشکده­ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره­ی جدید، شماره­ی 21، پیاپی 18، زمستان، صص 1-15.
تبریزی، محمّدحسین بن خلف. (1362). برهان قاطع. تصحیح محمّد معین، تهران: امیرکبیر.
ثروت، منصور. (1364). فرهنگ کنایات. تهران: امیرکبیر.
ثروت، منصور. (1379). فرهنگ کنایات. تهران: سخن.
حاجیان‌­نژاد، علیرضا. (1385). «دیده­ی آهوی دشت» (تحلیل و تصحیح یک بیت از دیوان خاقانی). مجله­ی دانشکده­ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره­ی 178، تابستان، صص97-116.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین ابراهیم. (1316). دیوان. تصحیح علی عبدالرسولی، تهران.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین بدیل. (1374). دیوان. تصحیح ضیاءالدّین سجّادی، تهران: زوّار.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین بدیل. (1375). دیوان. ویراسته­ی میرجلال­الدّین کزّازی، تهران: نشر مرکز.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین بدیل. (1384). منشأت خاقانی. تصحیح محمد روشن، تهران: دانشگاه تهران.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین بدیل. (1386). ختم­الغرایب (تحفه العراقین)، تصحیح یوسف عالی عباس­آباد، چاپ اول، تهران: سخن.
خاقانی شروانی، افضل­الدّین بدیل. (1387). تحفه­العراقین (ختم­الغرایب). تصحیح علی صفری آق قلعه، تهران: میراث مکتوب.
دهخدا، علی­اکبر. (1373). لغت­نامه. تهران: دانشگاه تهران.
رامپوری، غیاث­الدّین محمّد. (1363). غیاث­اللغات. به کوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
ردافر، ابوالقاسم. (1380). «خاقانی و هند». نشریه­ی دانشکده­ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره­ی 178و 179، بهار و تابستان، صص 95-117.
رضایی آباده، نجف‌علی. (1387). «تصحیح بیتی از افضل­الدین خاقانی شروانی». نشریه‌ی دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره­ی جدید، شماره­ی 24، پیاپی 21، زمستان، صص47-51.
سجّادی، ضیاء­الدّین. (1382). فرهنگ لغات و تعبیرات دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوّار.
سیف، عبدالرضا و مجید منصوری. (1389). «تصحیح و تحلیل چند تصحیف در شعر خاقانی». پژوهش‌نامه­ی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 4، شماره­ی 1، پیاپی 13، بهار، صص 23-46.
شمیسا، سیروس. (1387). فرهنگ اشارات. تهران: میترا.
قره­بگلو، سعید. (1372). «تأملی در دیوان خاقانی». نشریه­ی دانشکده­ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 26، شماره­ی 3 و4، پاییز و زمستان، صص 781-808.
قره­بگلو، سعید. (1382). «تأملی در دیوان خاقانی». ساغری در میان سنگستان (مجموعه­ی مقالات درباره­ی زندگی، اندیشه و شعر خاقانی)، به اهتمام جمشید علی‌زاده، تهران: مرکز، صص 128-153.
قوام فاروقی، ابراهیم. (1385). شرفنامه­ی منیری یا فرهنگ ابراهیمی. تصحیح حکیمه دبیران،  تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کزّازی، میرجلال­الدّین. (1386). گزارش دشواری‌های دیوان خاقانی. تهران: مرکز.
مدرّس رضوی، سید محمدتقی. (1344). تعلیقات حدیقه الحقیقه. تهران: علمی.
معموری، عبدالوهاب بن محمّد. (بی‌تا). شرح دیوان خاقانی (محبّت­نامه). نسخه­ی خطی کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی، شماره­ی 11562.
معین، محمد. (1358). حواشی دکتر محمد معین بر اشعار خاقانی شروانی. به کوشش سیدضیاءالدّین سجّادی، تهران: انجمن استادان زبان و ادبیّات فارسی.
مؤید شیرازی، جعفر. (1372). شعر خاقانی. شیراز: دانشگاه شیراز.
مهدوی­فر، سعید. (1389). «آسیب­شناسی تصحیح دیوان خاقانی براساس سبک شاعری او». فصلنامه­ی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 3، شماره­ی4، زمستان، صص 185-206.
مهدوی­فر، سعید. (1390). فرهنگ‌نامه­ی تحلیلی تصاویر برجسته و بدیع در قصاید خاقانی شروانی، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
نیک­منش، مهدی. (1383). «تصحیح دو واژه از قصیده­ی «حرز الحجاز» خاقانی». نشریه­ی دانشکده­ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 47، شماره­ی مسلسل 198، زمستان، صص 55-68.
یاکوبسن، رومن. (1377). «وجه غالب». ترجمه­ی کیوان نریمانی، عصر پنج­شنبه، سال اول، شماره­ی 2 و 3، آبان، صص32-34.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار