جنبه‌های نمایشی اشعار احمدشاملو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

جنبه‌های نمایشی اشعار احمدشاملو
 
دکتر علیرضا طاهری*         زینب یدملّت**
دانشگاه سیستان و بلوچستان
 
چکیده
احمد شاملو از معدود شاعرانی است که قابلیت‌های نمایشی را در اشعار خود به نمایش گذاشته است. مطالعه‌ی نقاط اشتراک دو حوزه‌ی نمایش و شعر، به شناخت عناصر نمایشی موجود در آثار احمد شاملو کمک شایانی می‌کند. اکثر اشعار شاملو، در قالب «شعر سپید» سروده ‌شده‌ که شعر سپید، قالب مورد علاقه‌ی سرایندگان «شعر نمایشی»، همچون شکسپیر است. دیالوگ، مونولوگ، دستور صحنه، روایت، صوت‌ نمایشی و همچنین توجه به دکلماسیون شعر‌، از عناصر نمایشی موجود در اشعار شاملو هستند. مرحله‌ی اول، خوانش صحیح و درک معنای هر شعر است؛ مرحله‌ی دوم، تحلیل عناصر نمایشی و زدن اتود تئاتری بر مفهوم هر شعر و مرحله‌ی نهایی، استخراج طرح نمایشی از آن شعر است. این پژوهش، از حیث ماهیت و هدف، از نوع تحلیلی و تبیینی است و به روش کتابخانه‌ای انجام پذیرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، تهیه‌ی فیش از منابع مکتوب، انجام مصاحبه و مشاهده‌ی نمایش است.
 
 
 *استادیار تاریخ هنر taheri121@yahoo.com
 **کارشناسی ارشد پژوهش هنر gyadmelat@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 20/9/89              تاریخ پذیرش مقاله: 14/2/90

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dramatic Aspects of Ahmad Shamlu’s Poems

چکیده [English]

 

Taheri* Z. Yadmelat**

 Sistan & Baluchestan University
 
Ahmad Shamlu is one of the few poets who display dramatic potentials in their works. An investigation into the common aspects of dramatic and poetic domains contribute to the  recognition of the dramatic elements in the works of Ahmad Shamlu.The majority of  Shamlu’s poems can be classified as  blank verse, which is popular among the  poets of "dramatic poetry" like Shakespeare. The dialogue, monologue, scene order, narrative, dramatic effects, and attention to declamation, are dramatic elements of Shamlu’s poems. The first step in examining the dramatic elements of a poem is the correct reading and comprehension of the meaning of each poem; the second stage is the analysis of the dramatic elements and, finally, extracting a dramatic project from the poem. This research, in terms of the nature and purpose, is analytic, being carried out in the form of a library research. The data of his research has been gathered through note-taking from written sources, interviews, and observing plays.
 
 
 
* Assistant Professor in Art & Architecture, taheri121@yahoo.com
** M.A. Student in  Research of Art, gyadmelat@yahoo.com
Received: 12/11/2010             Accepted: 5/4/2011

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Drama
  • Poem
  • Shamlu
  • Piece
  • Pantomime
‌اسلین، مارتین. (1375). دنیای درام. ترجمه‌ی محمد شهبا، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
الام، کر. (1386)، نشانه‌شناسی در تئاتر و درام. ترجمه‌ی فرزان سجودی، تهران: قطره.
براکت، اسکار گروس. (1363). تاریخ تئاتر جهان. ترجمه‌ی هوشنگ آزادی‌ور، تهران: نقره (با مشارکت مروارید).
بیضایی، بهرام. (1383). نمایش در چین (همراه با سه نمایشنامه‌ی چینی). ترجمه‌ی داریوش آشوری، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
بیضایی، بهرام. (1379). نمایش در ایران. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
پارسا، مانی؛ معصومی، بهرام و سُلگی، لیلا. (1388). آثارشناسی توصیفی احمد شاملو. به کوشش آیدا شاملو، تهران: چشمه.
پاشایی، ع. (1377). انگشت و ماه (خوانش نه شعر از احمد شاملو). تهران: نگاه.
پاشایی، ع. (1388). نام همه‌ی شعرهای تو (زندگی و شعر احمد شاملو). ج 1 و 2، تهران: ثالث.
پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه. تهران: نگاه.
جورکش، شاپور. (1383). بوطیقای شعر نو. تهران: ققنوس.
حریری، ناصر. (1385). درباره‌‌ی هنر و ادبیات (گفت‌وگوی ناصر حریری با احمد شاملو). تهران: نگاه.
داد، سیما. (1371)، فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
‌سرکیسیان، آیدا. (1381). بامداد همیشه (یادنامه‌ی احمد شاملو). تهران: نگاه.
سلاجقه،‌ پروین. (1384). نقد شعر معاصر: امیرزاده‌ی کاشی‌ها، احمد  شاملو. تهران: مروارید.
‌شاملو، احمد. (1377). مجموعه آثار (دفتر یکم: شعرها). تهران: نگاه.
‌شاملو، سیروس. (1380). پانتومیم (اسطوره، تاریخ و تکنیک نوین). تهران: نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372). «انواع ادبی و شعر فارسی» (قسمت دوم). مجله‌ی رشد آموزش ادب فارسی، سال 8 (بهار)، شماره 33، ص7.
شهرجردی، پرهام. (1381). ادیسه‌ی بامداد. تهران: کاروان.
صاحب‌اختیاری، بهروز. (1381). احمد شاملو،‌ شاعر شبانه‌ها و عاشقانه‌ها. گردآوری حمیدرضا باقرزاده، تهران: هیرمند.
قاسم‌نژاد، علی. (1381). فرهنگ‌نامه‌ی ادب فارسی. ج2، به سرپرستی حسن انوشه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
‌لُ کُک، ژاک. (1388). تن شاعر. ترجمه‌ی کیاسا ناظریان، تهران: قطره.
مجابی، جواد. (1380). آینه‌ی بامداد (طنز و حماسه در آثار شاملو). تهران: فصل سبز.
‌مکی، ابراهیم. (1386). شناخت عوامل نمایش. تهران: سروش (انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران).
نوری‌زاده، محمدحسین. (1384). چهار افسانه‌ی شاملو (نگاهی به چهار شعر عامیانه‌ی احمد شاملو). تهران: دنیای نو.
نوری‌علا، اسماعیل. (1348). صور و اسباب در شعر امروز ایران. تهران: بامداد.
یوشیج، نیما. (1351). حرف‌های همسایه. تهران: دنیا.