نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر میرباقری فرد
• سیدمرتضی هاشمی
• حکمت اله صفری

دانشگاه اصفهان

چکیده

 
نقد و تحلیل مبحث تقدیم و تأخیر در علم معانی (بر اساس بوستان سعدی)
 
دکتر سید‌علی‌اصغر میرباقری‌فرد* 
دکتر سیدمرتضی هاشمی*^*                  حکمت‌اله صفری‌فروشانی *^**
دانشگاه اصفهان
 
چکیده
به این دلیل که در کتاب‌های علم معانی، الگویی منظم و مدون از مبحث تقدیم و تأخیر ارائه نمی‌شود، برقراری ارتباط با این مبحث برای آموزش آن یا نقد و تحلیل آثار؛ به سختی امکان‌پذیر است. مقاله‌ی حاضر بر آن است که با استناد به منابع، ترتیب و تغییر جایگاه اجزای جمله را که اساس موضوع تقدیم و تأخیر است؛ اثبات و تعیین کند و در کنار هر مطلب از این بحث، از شواهد بوستان سعدی بهره بگیرد. همچنین این موضوع نیز تبیین می‌شود که در تقدیم و تأخیر از دو طریق «ساختار و ظاهر کلام و انتقال معانی ثانوی» می‌توان با مخاطب ارتباط برقرار کرد. مولف با تکیه بر یافته‌های تازه؛ نتیجه می‌گیرد که تقدیم یا صدرنشینی مسندالیه، از قابلیت‌های زبان ‌فارسی است و مشوق مخاطب در شنیدن یا خواندن «مسند یا خبر» کلام است و تقدیم فعل؛ بر سرعت انتقال پیام و شدت هیجان شنونده می‌افزاید؛ علاوه بر آن؛ اثبات می‌شود که سعدی به خاطر انگیزه‌های تعلیمی خود به تقدیم مسندالیه گرایش دارد و گاهی برای سرعت بخشیدن به انتقال پیام؛ از تقدیم فعل استفاده می‌کند. علاوه بر این؛ جایگاه معانی ثانوی در تقدیم و تأخیر اجزا در بخشی مستقل تبیین می‌شود. در پایان؛ شکل‌های تازه‌ای از تقدیم و تأخیر؛ مثلِ فاصله افتادن بین موصوف و صفت، مضاف و مضاف‌الیه و عائد و صله، به کمک شواهدی از بوستان سعدی ارائه می‌شود که می‌تواند در ذیل مبحث تقدیم و تأخیرِ کتب معانی، جایی پیدا کند.
 
 
* دانشیار زبان و ادبیات فارسی a_mir_fard@yahoo.com
** استادیار زبان و ادبیات فارسی  b.m.hashemi@litr.ui.ac.ir
*** دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی hekmatallah.safari@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 15/6/89              تاریخ پذیرش مقاله: 31/1/90

کلیدواژه‌ها

• ترتیب
• تقدیم
• تأخیر
• بوستان
• سعدی
• علم معانی

20.1001.1.20088183.1390.3.3.9.2

عنوان مقاله [English]

Criticism and Analysis of Discussion of Anastrophe & Hyperbatons in Rhetoric (Based on Sadi, s Boostan)

چکیده [English]

 

A. Mirbagheri* S. M. Hashemi*^*                   H. Safari^***

       Esfahan University
 
Due to the fact that in the rhetoric books, the subject of anastrophe and hyperbation is not offered in an orderly and fixed pattern, dealing with this topic-teaching, criticism, and analysis of works of art-is hardly possible. The aim of this study is determining the order and change in the positions of sentence components, which is the basis for studying anastrophe and hyperbation: Boostan-e Sa’di is used as the evidence for this analysis. The study will also discuss that in anastrophe and hyperbation, one can use the structure and literal meaning of the discourse as well as its secondary meaning to establish a relation with the interlocutor. Through underlining the new research findings in the field, the author has concluded that anastrophe or placing the subject at the beginning of the sentence is considered as one of features of Persian language, which makes the news appealing to the reader/listener. In addition, anastrophe of verb increases the speed of conveying the message. Moreover it is discussed that sa’di uses verb anastrophe because of his didactic motives to speed up the conveying of the message.
Finally the new forms of anastrophe and hyperbation, such as the distance between the noun and adjective, will be presented through the evidence provided from Sa’di’s Boostan.
 
 
 
* Associat Professor in Persian Language & Literature, a_mir_fard@yahoo.com
** Assistant Professor in Persian Language & Literature, b.m.hashemi@litr.ui.ac.ir
***Ph.D.Candidate in Persian Language & Literature, hekmatallah.safari@yahoo.com
Received: 9/6/2010             Accepted: 4/20/2011

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: Rhetoric
• order
• anastrophe
• hyperbation
• sadi
• Boostan