نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد پارسا
• فردین حسین پناهی

دانشگاه کردستان

چکیده

استعاره‌های ترکیبی، گونه‌ای نویافته از استعاره در سروده‌های خاقانی شروانی
 
دکتر سیداحمد پارسا*           فردین حسین پناهی**
دانشگاه کردستان
چکیده
خاقانی شروانی (595-520 ه.ق) از شاعران بزرگ سبک آذربایجان است. وی علاوه بر به کارگیری انواع استعاره‌های شناخته شده در شعر خود، با امتزاج ترکیب‌آفرینی و استعاره‌پردازی، به آفرینش گونه‌ای جدید از استعاره دست یازیده که تاکنون از دید علمای بلاغت دورمانده است. این نوع استعاره که در این پژوهش با نام «استعاره‌های ترکیبی» معرّفی شده، یک‌صد و بیست و پنج بار در اشعار خاقانی به کار رفته است. هدف این پژوهش، شناساندن ویژگی‌های این‌گونه استعاره‌ها، چون مضمون‌آفرینی، آشنایی‌زدایی، برجسته‌سازی، تناسب، اغراق، ایجاز و ابهام هنری است. استعاره‌های ترکیبی از کارکردهایی دیگر، چون تلمیح فشرده و تفضیل و رجحان نیز برخوردارند. بررسی ساختار استعاره‌های ترکیبی خاقانی، از دیگر اهداف این پژوهش محسوب می‌شود. روش پژوهش، توصیفی است و نتایج با استفاده از تحلیل محتوی، به شیوه‌ی کتابخانه‌ای و سندکاوی بررسی شده است. نتیجه نشان می‌دهد شناخت استعاره‌های ترکیبی در شعر خاقانی علاوه بر کمک به شناخت هرچه بهتر جنبه‌های زیبایی‌شناسانه‌ی شعر او، به شناخت ابعادی نوین از ظرفیت‌های زبان فارسی در استعاره‌پردازی کمک خواهد کرد.
 
 
* دانشیار زبان و ادبیات فارسی dr.ahmadparsa@gmail.com
** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی fardin.hp@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 23/4/89             تاریخ پذیرش مقاله: 5/10/89

کلیدواژه‌ها

• آشنایی‌زدایی . استعاره‌های ترکیبی . برجسته‌سازی . تلمیح فشرده . خاقانی . مضمون‌آفرینی

20.1001.1.20088183.1390.3.2.2.3

عنوان مقاله [English]

Synthesized Metaphors, a Newly Discovered Metaphor, in Khaghani Shervani’s Poems

چکیده [English]

A. Parsa* F. Hosein panahi**

Kurdistan University
 
“Khaghani Sharvani” (520-595 A.H) is one of the great poets following the Azerbaijani’s poetic style. In addition to employing all types of metaphors known to date in his poetry, by mixing ‘synthitism’ and ‘metaphorization’, he has created a new kind of metaphor, which has been neglected by the scholars of rhetoric up to the present time.
This type of metaphor, which has been referred to as “synthesized metaphor” in this study, has been used in Khaghani’s poems 125 times. The purpose of this study is to make known the features of these types of metaphors such as ‘theme-creating’, ‘defamiliarization’, ‘foregrounding’, ‘appropriateness’, ‘conciseness’; artistic ambiguity.“Synthesized metaphors” have other functions such as ‘condensed allusion’, ‘comparativeness’, and ‘superiority’, as well; another purpose of this study is to investigate the structure of Khaghani’s ‘synthesized metaphors’.This study is of descriptive type, and the results have been studied utilizing content analysis technique, document analysis, and library methods.The results of this study indicate that understanding ‘synthesized metaphors’ in Khaghani Poetry not only helps to understand the aesthetic aspects of his poetry better, but it will also assist us in better understanding new dimensions of the potentialities of the Persian language in metaphorization.
 
 
 
* Associate Prof. of Persian Language & Literature, dr.ahmadparsa@gmail.com.
** M.A. Student in Persian Language & Literature, fardin.hp@gmail.com.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: .Khaghani
• .Synthesized metaphors
• Theme-creating
• Condensed allusion
• Defamiliarization
• Foregrounding