شعر پژوهی(بوستان ادب)

مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

حکایت و جهان‌بینی صوفیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه کرمانشاه

چکیده

حکایت و جهان‌بینی صوفیانه
 
دکتر سوسن جبری*
مرکز پژوهشی تحقیقات توسعه اقتصادی- اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه
 
چکیده
موضوع این پژوهش، بررسی نقش حکایت‌پردازی در پدید آمدن، شکل‌گیری، تکامل و گسترش اندیشه‌ی صوفیانه از قرن پنجم تا هفتم هجری است. بررسی این موضوع، با کشف‌المحجوب، یکی از قدیم‌ترین متون فارسی که حکایات صوفیه در آن مشاهده می‌شود، آغاز گردیده و سپس این بررسی‌ها در اسرارالتوحید، طبقات الصوفیه، کشف الاسرار و تذکره الاولیاء، دنبال شده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش در روند ظهور، رشد و کمال اندیشه‌ی صوفیانه، حکایت‌پردازی ابتدا سبب هستی بخشی زبانی به ادراکات شهودی، مفهوم‌سازی و طبقه‌بندی مفاهیم می‌شود و از آن پس، ابزار انتقال اندیشه، جذب اندیشه‌های هم‌خوان، انتشار دانستگی‌ها، خلق تحول، شکل‌دهنده‌ی نظام اندیشه و در نهایت پاسدار اندیشه‌ی صوفیه، در قالب حکایت می‌گردد.
 
 
 
* استادیار زبان و ادبیات فارسی sousan_jabri@yahoo.com
دریافت مقاله: 15/6/ 1389                    پذیرش مقاله: 20/11/1389

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Narration and Mystic Ideology

چکیده [English]

Jabri*
Razi University
 
This study is an attempt to analyze the role of anecdote in formation, evolution and spreading the mystic viewpoints from the 5th to 7th century. The analysis of this subject started with Kashfolmajoob, one of the oldest mystic texts, in which the Persian mystic anecdote is observed; it was also followed in Asraroltohid, TabaqatolSofiaya, KashfolAsrar, TazakorolOliya. Based on the findings of this study, narrativization in the growth and nurturing of the mystic viewpoints first leads to linguistic ontology of intuitive perception, concept formation, and categorizing of concepts, and then it becomes an instrument in transferring the viewpoints, attracting homogeneous views, spreading knowledge, creating changes, disciplining the views, and finally it becomes the guardian of the mystic viewpoints in the form of anecdote.
 
 
*Assistant Prof. of Persian Language & Literature, sousan_jabri@yahoo.com.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Narration
  • Anecdote
  • Narrativization
  • Sofism
  •   Mystic ideology
مراجع
قرآن مجید. (1376). ترجمه‌ی محمدمهدی فولادوند. تحقیق، بررسی و ویرایش: هیأت علمی دارالقرآن کریم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، تهران: دارالقرآن کریم، «دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی».
ابراهیمی، نادر. (1377). صوفیانه‌ها و عارفانه‌ها. تهران: پژوهش‌گاه فرهنگ و هنر اسلامی.
ادواردویچ برتلس، یوگنی. (1376). تصوف و ادبیات تصوف. تهران: امیرکبیر.
انصاری هروی، خواجه عبدالله. (1362). طبقات‌الصوفیه. تصحیح محمد سرور مولایی،  تهران: توس.
ایبرمز، ام. اچ، و گالت هرفم، جفری. (1387). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. ترجمه‌ی سعید سبزیان م، تهران: رهنما.
بقلی شیرازی، روزبهان. (1385). شرح شطحیات. با مقدمه و تصحیح‌ هانری کربن، ترجمه‌ی مقدمه از محمدعلی امیرمعزی، تهران: طهوری.
بهار، محمد تقی. (1373). سبک‌شناسی. تهران: امیرکبیر.
ترجمه‌ی رساله قشیریه.(1374). تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
جبری، سوسن. (1379). بررسی حکایات گلستان با الهام از اصول داستان‌نویسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
داد، سیما. (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377).  لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
رازی، نجم‌الدین ابوبکر. (1365). مرصادالعباد. تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
راسل، برتراند. (1365). تاریخ فلسفه‌ی غرب. ترجمه‌ی نجف دریابندری، تهران: پرواز.
رجایی بخارایی، احمدعلی. (1373). فرهنگ اشعار حافظ. تهران: علمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1369). جست‌ و جو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
سمیعی، کیوان. (1374). مبادی عرفان و تصوف. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سهلگی، محمدبن علی. (1385). دفتر روشنایی. ترجمه‌ی محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
شعیری، حمیدرضا. (1384). «بررسی نقش بنیادی ادراک حسی در تولید معنا». پژوهش‌نامه‌ی علوم انسانی، شماره‌ی 45-46، بهار و تابستان، صص131-146.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372). «نظام خانقاه در قرن پنجم به روایت ابن قیسرانی». یادنامه دکتر احمدعلی رجایی بخارایی، مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، شماره‌ی 3 و 4، سال 26، پی درپی102-103، پاییز و زمستان، صص 573- 630.
ضرابی‌ها، محمدابراهیم. (1384). زبان عرفان. تهران: بینادل.
عطار نیشابوری، فریدالدین. (1372). تذکره‌الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار.
عطار نیشابوری، فریدالدین. (1383). منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
الفاخوری، حنا و خلیل، الجر. (1373). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. ترجمه‌ی عبدالمحمد آیتی، تهران: علمی فرهنگی.
لزگی، سیدحبیب‌الله و خزیمه، مهرداد. (1385). «درآمدی بر درک و فهم روایت». نشریه‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید، شماره‌ی 20، پیاپی17، زمستان، صص 129-151.
مارتین، والاس. (1386).  نظریه‌های روایت. ترجمه‌ی محمد شهبا، تهران: هرمس.
معینی، بابک. (1382). «معناشناسی روایت». پژوهش‌نامه علوم انسانی، مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. شماره‌ی 37، صص 117-132.
موحدی، محمدرضا. (1377). «کشف محجوبی دیگر». نشریه‌ی آیینه‌ی پژوهش، شماره‌ی 51، مرداد و شهریور، صص49-52.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1382). کشف الاسرار و عده‌الابرار. ج1، 7، 8، تصحیح علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
میهنی، محمد بن منور. (1367). اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
نویا، پل. (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمه‌ی اسماعیل سعادت، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
وبستر، راجر. (1380). درآمدی بر پژوهش نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی مجتبی ویسی، تهران: سپیده‌ی سحر.
هجویری غزنوی، علی بن عثمان. (1376). کشف‌المحجوب. تصحیح ژوکوفسکی و مقدمه‌ی قاسم انصاری، تهران: کتابخانه‌ی طهوری.
یثربی، سیدیحیی. (1377). فلسفه‌ی عرفان. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
یوسف‌پور، محمد کاظم. (1380). نقد صوفی. تهران: روزنه.
Abrams, Meyer. Howard. (2006).  A Glossary of literary terms. Tehran: Jungle publication.
شعر پژوهی(بوستان ادب)
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1390
صفحه 69-98
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار