بررسی و تحلیل «شاه زن» در نگاه نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شیراز

چکیده

بررسی و تحلیل «شاه زن» در نگاه نظامی
 
دکتر محمدحسین کرمی*
دانشگاه شیراز
چنانچه پادشاهی شیرین و ماریه را نادیده بگیریم، از میان چند پادشاهی که در آثار نظامی مطرح شده‌اند، حداقل دو تن از آن‌ها زن هستند که با وجود این‌که به دلیل تازگی و نادری مطلب، اهمیت فراوانی دارد تاکنون مورد توجه محققان واقع نشده است. در این مقاله برای نخستین بار به بررسی و تحلیل پادشاهی زنان در اشعار نظامی پرداخته شده و سعی شده زمینه‌ی تاریخی و فکری این امر به صورت کوتاه بیان شود و هدف اصلی حکیم نظامی در ساخت و پرداخت شاه زنان آثارش مشخص گردد. در بخش اصلی مقاله، نخست شیوه‌ی زندگی و فرمان‌روایی نوشابه در شرفنامه، همراه با بیان ویژگی‌های شخصیتی و حکمرانی او مورد بررسی قرار گرفته و سپس شیوه‌ی زندگی و ویژگی‌های فرمانروایی و شخصیت مهین‌بانو مورد بحث واقع شده است. در پایان تبیین شده است که نظامی به عنوان اندیشمندی حکیم، به چه دلیل طرح و شرح پادشاهی دو زن را در اشعار خویش گنجانده است.
 
 
* استاد زبان و ادبیات فارسی
دریافت مقاله  20/10/1388                                       پذیرش مقاله: 21/2/1389       

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of “She-Kings” in Nezami’s View

چکیده [English]

Among the kings who are cited in Nizamis’ works, except  Shirin and Marye, there are at least two other she-kings namely Nushabeh and Mahin-Banu. But so far no attention has been paid to study this new and interesting subject. In the present essay, for the first time, the reign of these women is analyzed, initially by reviewing its historic and philosophical aspects, and then by considering the original aim of Nizami by talking about it. First the personality, the style of life, and the reign of Nushabeh and those of Mahin-Banu are studied. Then, the reasons which have caused that such a great sage like Nizami pay attention to this question are demonstrated.

کلیدواژه‌ها [English]

  •  Keywords: She
  • King . Nushabeh  . Mahin
  • Banu  . Barda’. The Reign of Women

مراجع

اشیدری، گیتا (1370). کشف الابیات خمسه‌ی نظامی گنجوی.نشرموسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و دفتر مجامع فعالیت‌های فرهنگی، بی‌جا.
افلاطون (بی تا). جمهوریت.جمع‌آوری و ترجمه‌ی رضا مشایخی، نشر کانون معرفت، چاپخانه‌ی اتحاد، بی‌جا.
بیهقی، ابوالفضل. (1373). تاریخ بیهقی.شرح دکتر خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب.
ثعالبی، حسین بن محمد ثعالبی. (1372). غرر اخبار ملوک فرس (شاهنامه‌ی کهن).پارسی‌گردان محمد روحانی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
حسین زاده، آذین. (1383). زن آرمانی زن فتانه (بررسی جایگاه زن در ادبیات فارسی).تهران: قطره.
طبری، محمدبن جریر. (1368). تاریخ طبری.ترجمه‌ی‌ابوالقاسم پاینده، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر. (1368). قابوسنامه.به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1971و1968م). شاهنامه.تصحیح آ. برتلس، زیر نظر ع. نوشین، چاپ مسکو.
گریمال پیر. (1363). فرهنگ اساطیر یونان و روم.ترجمه‌ی احمد بهمنش، تهران: امیرکبیر.
مستوفی، ‌حمداله. (1362). تاریخ‌گزیده.به‌اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
نظامی، جمال‌الدین الیاس (بی‌تا 1). شرفنامه.تصحیح و شرح حسن وحید دستگردی، تهران: علی اکبر علمی.
نظامی، جمال‌الدین الیاس. (بی‌تا 2). خسرو و شیرین. تصحیح و شرح حسن وحید دستگردی، تهران: علی اکبر علمی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار