تأثیر صورخیال ادبی برنگارگری مکتب شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

 خیال از عناصراساسی شکل گیری یک اثرهنری است. صورت‌های خیالی که هنرمندان برای بیان مقاصد واندیشه‌های خود به کار می‌گیرند عموماً ریشه درباورهای اساطیری وفرهنگی دارد. ازاین رو میان صورت‌های خیالی هنرهای مختلف، نوعی قرابت وخویشاوندی برقرار است و غالباً هنرهای مختلف در به کارگیری صورت‌های خیالی، تحت تاثیر یکدیگر هستند.ادبیات ونگارگری از دیرباز در خدمت یکدیگر بوده‌اند. در حاشیه‌ی نسخ خطی، برای بیان روشن‌تر متن ادبی، از تصاویر نگارگری استفاده میشد. در حقیقیت، نگارگری بیان تجسّمی متن ادبی بوده و مفاهیم ادبی را با زبان خط ورنگ به تصویر می‌کشیده است. در مقابل، ادبیات نیز بیان ذهنی وانتزاعی صورت نگاری بوده است.با توجه به پیوند دیرینه‌ی ادبیات و نگارگری، دراین جستار به بررسی تأثیر صور خیال ادبی بر نگاره‌های مکتب شیراز میپردازیم. به این منظور، ابتدا رابطه‌ی ‌ادبیات و نگارگری را بررسی کرده  سپس چگونگی تأثیر پذیری نگاره‌های مکتب شیراز را از ادبیات تحلیل میکنیم.
در این پژوهش به این نکته دست یافتیم که ادبیات و نگارگری رابطه‌ای دیالکتیکی دارند. برای دستیابی به درکی جامع از نگاره ها، باید از مفاهیم ادبی مدد جست و از دیگرسو، نگارگری نیز به مفاهیمِ ادبی تجسّم وعینیّت می‌بخشد. بنابراین می‌توان گفت متن و نگاره ترجمان یکدیگرند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Influence of the Literary Imagery Features on the Painting of Shiraz School

چکیده [English]

Imagery is one of the basic components of the formation of an artistic work. Fictional features that artists use to express their thoughts and ideas have roots in mystical and cultural beliefs. Therefore there is a relationship between imagery features of different arts and these arts influence each other in using imagery features.Literature and painting have served each other from a long time ago. To have a better expression of the literary text, painting pictures were used in the margin of the manuscripts. In fact, painting was the visual expression of the literary text, and has illustrated the literary concepts by script and color. In return, literature was the abstract and mental expression of imagery feature.In Shiraz School's painting we can see a modern form of joining literature and painting. The painters of Shiraz School have innovated a special style in designs and made a deeper bond between the text and picture.Regarding the special bond of literature and painting of Shiraz School, we have studied the influence of the literary imagery features on the designs of Shiraz School. So, first of all, we have studied the relationship between the literature and painting, and then analyzed how literature influences the designs of Shiraz School.In this research we found a mutual relationship between the literature and painting. To achieve a comprehensive meaning of designs we should seek help from literary concepts. On the other hand, painting objectifies the literary concepts, too. In the designs of Shiraz School, the mutual and dialectical relationship between literature and painting has a visual impression on the designs of Shiraz School.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Persian Painting  . Literature  . Shiraz School
 آژند، ‌یعقوب. (1387). مکتب نگارگری شیراز.تهران: فرهنگستان هنر.
حمدی، بابک. (1371). ازنشانه‌های تصویری تا متن.تهران: نشر مرکز.       
بویس،‌ مری. (1384). بررسی ادبیات مانوی در متن‌های پارتی وپارسی میانه. ‌ترجمه‌‌ی امید بهبهانی و ‌ابوالحسن تهامی، تهران :نگاه.
پاکباز، روئین. (1379). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز.تهران: نشر نارستان.
پاکباز، روئین. (1386). دایره المعارف هنر(نقاشی، پیکره سازی، هنرگرافیک). تهران: فرهنگ معاصر.
تجویدی، اکبر. (1352). نقاشی ایران از کهن روزگار تا دوران صفویان. انتشارات اداره‌‌ی کل نگارش وزارت  فرهنگ وهنر
حسنوند،کاظم. (1385). مطالعه‌‌ی نمادها ونشانه‌های مشترک تصویری وادبی.نشریه‌‌ی هنرهای زیبا،شماره 27
زکی، محمدحسن. (1372). تاریخ نقاشی در ایران. ترجمه‌‌ی ابوالقاسم سحاب،تهران: انتشارات سحاب.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1375). صورخیال درشعر فارسی.تهران: انتشارات آگاه.
فردوسی، ابوالقاسم. (1384).  نامه‌‌ی باستان. ویرایش و گزارش ابیات از میرجلال الدین کزازی، تهران: انتشارات سمت،‌ تهران.
کنبای،‌ شیلا. (1378). نقاشی ایرانی. ترجمه‌‌ی مهدی حسینی، تهران: دانشگاه هنر.
گری، بازل. (1354). نگاهی به نگارگری درایران.ترجمه‌‌ی فیروز شیروانلو،تهران: اتشارات توس.
گودرزی، مصطفی. (1384).  تاریخ نقاشی ایران.تهران: سمت.
گودرزی، مصطفی. (1386). بررسی مفهوم زمان ومکان در نگارگری. هنرهای زیبا، شماره 31
م. مقدم اشرفی.(1367). همگامی نقاشی با ادبیات در ایران.ترجمه‌‌ی رویین پاکباز، تهران: نگاه.
 نیکلسون،آلن رینولد.(1364). عارفان مسلمان، ترجمه‌‌ی حسن لاهوتی، مشهد: انتشارات آستان قدس.
ی.آ.پولیاکووا. (1381). نقاشی وادبیات ایرانی.ترجمه‌‌ی زهره فیضی،تهران: روزنه.
یاحقّی، ‌محمّدجعفر. (1388). از پاژ تا دروازه‌ی ‌رزان (جستارهایی در زندگی و اندیشه‌ی ‌فردوسی).تهران: سخن.