نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
تکوین تدریجی سنّت نگارش تاریخ ادبی ایران
دکتر سیدمهدی زرقانی*
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
طبقهبندی آثاری که در مجموعه‌ی بزرگ نوشتارهای تاریخ ادبیاتی قرار میگیرند، کار آسانی نیست. چون از یک طرف میان نخستین تجربهها که فقط برخوردار از «خصلت تاریخادبیاتی» هستند تا آثاری که به معنای مصطلح، «تاریخ ادبیات» نامیده می‌شوند، بیشتر از هزار سال فاصله است و از طرف دیگر، تعداد، رویکردها و متدهای بهکار رفته در آنها نیز بسیار متعدد و متنوع است. بر خلاف آن‌چه عموماً تصور می‌شود، ریشه‌ی تاریخ ادبیاتهای امروزی را نه در نوشتارهای «تذکرهای» بلکه در نوشتارهای «پیشاتذکرهای» سراغ گرفت. بررسی سیر تکوین و تکامل «سنت نگارش تاریخ ادبی» ایران موضوع اصلی این مقاله است؛ اینکه خاست‌گاه «سنّت» کجا بوده و چه مراحلی را طی کرده تا در قرن بیستم میلادی به فرم نهایی خویش رسیدهاست؟ ما بدین منظور مجموعه‌ی آثاری را که در خانواده‌ی بزرگ تاریخ ادبیاتها قرار میگیرند، در سه نسل طبقهبندی کردهایم: نوشتارهای پیشاتذکرهای، نوشتارهای تذکرهای و تاریخ ادبیاتها. سپس سعی کردهایم در هر مرحله نشان دهیم که چه آثاری و چگونه در تکوین و تکامل «سنّت» نقش داشتهاند. نسبت این سه نسل با یکدیگر، چونان نسبت «جد» به «پدر» و به «فرزند» است.
* دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی
دریافت مقاله: 30/11/1387 پذیرش مقاله: 18/11/1388
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Gradual Development of the Tradition of Writing Literary Histories
چکیده [English]
Dr. S. M. Zarqani
Ferdowsi University
Abstract
It is not that easy to classify works which belong to the genre of literary histories as there is the distance of more than a thousand years between those texts which only have the features of a literary history and the texts proper of literary histories. Moreover, the sheer number, approaches and methods used in such texts are varied. Contrary to common belief the origins of contemporary literary history are not to be found in biographies rather in pre-biographies. In this paper the origins of the tradition and its development up to the contemporary time are discussed. Texts have been classified as pre-biographies, biographies and literary histories. It is argued that the relationship of the three categories is as grandfather to father to son.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Persian Literary Histories . Biographies . Tradition of Writing
', './data/jba/coversheet/cover_fa.jpg'))