بررسی الگوی نشانه شناختی پیرس در زبان عرفانی مولانا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

بررسی الگوی نشانه شناختی پیرس در زبان عرفانی مولانا
 
               دکتر سیدعلی‌اصغر میرباقری‌فرد*                زهـره نجفی**
                                    دانشگاه اصفهان
 
                        چکیده
کاربرد شیوه‌های گوناگون نقد ادبی نو، در متون ادب فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که این متون مجال مناسبی برای بررسی نظریه‌ها و یافتن راه‌های تازه در تفسیر زبان ادبی به دست می‌دهد. یکی از روش‌های نقد، استفاده از نشانه شناسی است. چارلز پیرس، که یکی از بنیانگذاران نشانه شناسی به شمار می‌رود، نشانه‌ها را به سه نوع تقسیم کرد:
- نمادین: رابطه‌ی میان دال و مدلول قرار دادی است.
- شمایلی: رابطه‌ی دال و مدلول بر اساس شباهت است.
- نمایه‌ای: رابطه‌ی دال و مدلول علت و معلولی است.
آثار مولانا با توجه به وسعت معنایی، ظرفیت بررسی از دیدگاههای گوناگون را دارد. کاربرد الگوی نشانه شناختی پیرس در زبان مولانا، علاوه بر این که به تفهیم این نظریه و چگونگی استفاده از آن در متون مختلف کمک می‌کند، می‌تواند در تحلیل و تفسیر سخنان و اندیشه‌های این شاعر و عارف بزرگ مفید باشد.
 
 
* دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی
** دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Molavi's Mystical Language Based on Peirce's Theories

چکیده [English]

Dr. S. A. A. Mir Bagheri Fard               Z. Najafi
Esfahan University

Abstract
Modern critical approaches are not frequently applied to Persian texts, while these texts can present a great opportunity to analyze theories and find new ways to comment upon literary language. Charles Sanders Peirce who is considered as one of the founders of semiology has divided signs into three classes: iconic, symbolic and indexical. Molavi's poetry has such great depth of meaning that many approaches can be applied to it. Applying Peirce's theories to Molavi's poetry not only helps with the analysis of Molavi's idea but can also be of help in understanding the application of the theory and how it works.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Semiotics . Iconic Sign  . Symbolic Sign  . Indexical Sign  . Mystical Language

مراجع

احمدی، بابک. (1386). ساختار و تأویل متن. چاپ نهم، تهران: مرکز.
استیس، والتر ترنس. (1384). عرفان و فلسفه. ترجمه‌ی بهاءالدین خرمشاهی، چاپ ششم، تهران: سروش.
اکو، امبرتو. (1387). نشانه شناسی. ترجمه‌ی پیروز ایزدی، تهران: ثالث.
البرزی، پرویز. (1386). مبانی زبان شناسی متن. تهران: امیرکبیر.
ایگلتون، تری. (1368). پیشدر آمدی بر نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
باخرزی، ابوالمفاخر یحیی. (1345). اورادالاحباب و فصوص الاداب. به کوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.
بارت، رولان. (1370). عناصر نشانه شناسی. ترجمه‌ی مجید محمدی، تهران: الهدی.
پراودفوت، وین. (1383). تجربه‌ی دینی. ترجمه و توضیح عباس یزدانی، چاپ دوم، قم: کتاب طه.
پور نامداریان، تقی. (1384). در سایه‌ی آفتاب. چاپ دوم، تهران: سخن.
تهانوی، محمداعلی بن علی. (1967). کشاف اصطلاحات الفنون. به تصحیح محمد وجیه عبدالحق غلام قادر، تهران: خیام.
چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانه شناسی. ترجمه‌ی مهدی پارسا، زیر نظر فرزان سجودی، تهران: سوره مهر.
چیتیک، ویلیام، (1385). عوالم خیال. ترجمه‌ی قاسم کاکویی، چاپ دوم، تهران: هرمس.
زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1366). بحر در کوزه. تهران: علمی.
ژوزف، ادوارد. (1371). هفت بندنای. تهران: اساطیر.
سجودی، فرزان. (1383). نشانه شناسی کاربردی. تهران: قصه.
سرامی، قدمعلی. (1386). خاموش تخلص مولانانیست. مجموعه مقالات مولانا پژوهی، دفتر دوم زبان و اندیشه‌ی مولوی با نگاهی تطبیقی به عطار، زیر نظر غلامرضا اعوانی، تهران: موسسه‌ی پژوهشی حکمت وفلسفه ایران.
سنایی غزنوی. (1385). دیوان سنایی. مقدمه و حواشی به سعی و اهتمام مدرس رضوی، چاپ ششم، تهران: سنایی.
سوسور، فردینان. (1983). دوره‌ی زبان شناسی عمومی. ترجمه‌ی کورش صفوی، چاپ دوم، تهران: هرمس.
ضیمران، محمد. (1383). درآمدی بر نشانه شناسی هنر. چاپ دوم، تهران: قصه.
فروزان‌فر، بدیع الزمان. (1384). احادیث و قصص مثنوی. ترجمه‌ی کامل و تنظیم مجدد حسین داودی، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
فروزان‌فر، بدیع الزمان. (1384). شرح مثنوی شریف. چاپ یازدهم، تهران: زوار.
گوهرین، سید صادق. (1382). شرح اصطلاحات تصوف. تهران: زوار.
گیرو، پی‌یر. (1973). نشانه شناسی. ترجمه‌ی محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.
مولوی جلال الدین محمد. (1372). کلیات شمس تبریزی. با مقدمه و تصحیح محمد عباسی، تهران: طلوع.
مک کوئیلان، مارتین. (1384). پل دومان. ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
نیکلسون، رینولد الین. (1384). شرح مثنوی معنوی مولوی. ترجمه وتعلیق از حسن لاهوتی، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
نویا، پل. (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمه‌ی اسماعیل سعادت، تهران: نشر دانشگاهی.
همایی، جلال الدین. (1366). مولوی نامه. تهران: هما.
همدانی، امید. (1387). عرفان و تفکر ازتأملات عرفانی مولوی تا عناصر عرفانی در طریق تفکر‌هایدگر. تهران: نگاه معاصر.
ب. انگلیسی
Hawkes, Terence. (1992). Structuralism and Semiotics. London: Routledge.
Lidow, D. (1999). Element of Semiology. London: MacMillan.
Peirce, Charles Sanders, Collected Writings. (1931-1958). Cambridge: Harvard University.
Santaella, Lucia. (2007). The Contribution of Peirce’s Philosophical Disciplines to Literary Studies. Semiotica, ISSME 165, 57-66.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار