بررسی تطبیقی ساختار داستان‌های شیر و گاو در کلیله و دمنه و افراسیاب و سیاوش در شاهنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شیراز

چکیده

بررسی تطبیقی ساختار داستان‌های شیر و گاو در کلیله و دمنه و افراسیاب و سیاوش در شاهنامه
 
دکتر سعید حسام‌پور*
دانشگاه شیراز
چکیده
    درباره‌ی ساختار و منشاء قصه‌ها و اسطوره‌های ملت‌های مختلف جهان آثار گوناگونی پدید آمده است. برخی از پژوهش گران با نگاهی تطبیقی آثار دو یا چند قوم را با یکدیگر مقایسه کرده‌اند. از آن جا که هندی‌ها و ایرانیان از گذشته‌های دور پیوندهای فراوان فکری، جغرافیایی و تاریخی داشته‌اند، زمینه‌های بسیاری نیزبرای پژوهشگران علاقه‌مند به بررسی آثار این دو قوم فراهم آمده است. بی‌گمان "پنجاتنترا" و "شاهنامه‌ی فردوسی"، دو اثر مهم و باستانی نزد مردم هند و ایران است و این دو اثر،درفرهنگ دوملت جایگاه ویژه‌ای دارند.
در این مقاله کوشش شده با نگاهی ساختاری، اجزای ساختار داستان‌های افراسیاب و سیاوش در شاهنامه و شیر و گاو در کلیله و دمنه مقایسه شود. درخور توجه است که این اجزا به گونه‌ای شگفت‌انگیز با یکدیگر مشابه‌اند. گفتنی است، کوشش شده اگر تفاوت‌هایی میان روایات گوناگون از این دو داستان وجود دارد، بازنموده شود. هم‌چنین به دلیل هم مانندی فراوان داستان شیر و شتر پرهیزگار در مرزبان‌نامه و شیر و شغال در کلیله ودمنه به شباهت‌های دو داستان اخیر نیز اشاره شود و در پایان با توجه به ساختار بسیار مشابه دو داستان، ‌تحلیلی نیز ارائه گردد.
 
 
* استادیار بخش زبان و ابیات فارسی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Structure of the Story, "The Lion and the Ox" in Kalila and Dimna and "Siavash and Afrasiab" in Ferdowsi's Shahnameh

چکیده [English]

 
 
Dr. S. Hesampour
Shiraz University
 
ABSTRACT
Panchatantra and shahnameh are two important works of literature of the East. The stories of “The lion and the Ox” from Kalila va Dimna and “Siavash and Afrasiab” from Shahnameh are among prominent stories in these works. Seven common components from the two stories were compared: (1) For some reason, the protagonist leaves his own land. (2) An incident or event agitates the tranquility of the foreign land's king. (3) The antagonist brings about the acquaintance between the protagonist and the foreign land's king. (4) Because of his abilities, and his personality and moral qualities, the protagonist is rank is raised by the king. (5) The protagonist's ever enhancing rank causes jealousy in the antagonist. (6) The protagonist is killed. (7) The protagonist's blood is not trampled upon and the antagonist is duly punished for what he did.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Kalila and Dimna  . Ferdowsi’s Shahnameh . Lion and Ox  . Afrasiab and Siavash  . Structure

مراجع

ابن مقفع. (1362). کلیله و دمنه. لوسیس شیخو، بیروت: دارالمشرق.
بلعمی، ابوعلی محمدبن محمد. (1353). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار، تهران: زوار.
بیرونی، ابوریحان. (1362). تحقیق ماللهند. تهران: موسسه‌ی‌مطالعات و تحقیق فرهنگی.
پراب، ولادیمیر. (1368). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای. تهران: توس.
پورداوود، ابراهیم. (1380). فرهنگ ایران باستان. تهران: اساطیر.
ثعالبی، عبدالملک محمدبن ابن اسماعیل. (1368). تاریخ ثعالبی. پیش گفتار و ترجمه محمد فضایلی، تهران: نقره.
دارابی شیرازی، محمدبن محمد. (1357). لطیفه‌ی‌غیبی. شیراز: کتابخانه‌ی‌احمدی شیراز.
دوبلوا، فرانسوا. (1382). برزوی طبیب و منشاء کلیله و دمنه. ترجمه‌ی صادق سجادی، تهران: طهوری.
سرکاراتی، بهمن. (1378). سایه‌های‌شکار شده. تهران: قطره.
طبری، محمدبن جریر. (1362). تاریخ طبری. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
عبداللهی، منیژه. (1381). فرهنگ‌نامه‌ی‌جانوران در ادب فارسی. تهران: پژوهنده.
فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان، جلد 3 و 5، تهران: داد.
محجوب، محمدجعفر. (1349). درباره‌ی کلیله و دمنه. تهران: خوارزمی.
نصرالله منشی، ابوالمعالی. (1373) کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: دانشگاه تهران.
نولدکه، تئودور. (1355). رامایانا. به کوشش اقبال یغمایی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نولدکه، تئودور. (1369). حماسه‌ی ملی ایران. ترجمه‌ی بزرگ علوی، تهران: جامی.
هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمه‌ی رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار