نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طه صادری ¹
• اسدالله واحد ²

¹ دانشگاه تبریز

² دانشکده ادبیات و زبان های خارجه دانشگاه تبریز

چکیده

در میان پژوهشهای مربوط به خیام، تحقیق در رباعیّات خیامانۀ دیگر شاعران، به‌ویژه رباعیّات خیامانۀ عطار مغفول مانده‌است. از میان آثار متعدد منسوب به عطار، نه اثر به عنوان آثار مسلم الصدور او شناخته شده است و مختارنامه از آن جمله است. با این که عطار شاعر و عارفی بزرگ و صاحب سبک بود اما آن چه در اشعار و آثار منثور دیده می‌شود اقتفا از سبک پیشینیان است. به همین ترتیب، در رباعیات مختارنامه نیز بهره‌گیری از سبک سرایش سنایی، خیام و برخی دیگر از رباعیات عرفانی پیش از قرن ششم مشهود است. علاوه بر زبان، در برخی از رباعیات عطار، خصوصاً باب چهل و چهارم مختارنامه که در قلندریات و خمریات است، حتی محتوا هم به مضامین رباعیات اصیل خیام نزدیک می‌شود. فراتر از این بخش، ابوابی که بر اساس موضوعاتی همچون شکایت از نفس، مردم، دنیا و دیگر امور زندگی وحتی پیرامون یادکرد مرگ فصل بندی شده است، دارای رباعیاتی است که سیاق خیامی دارند. از میان رباعیاتی که مشترکاً هم به خیام و هم به عطار منسوب شده‌اند، نه رباعی در این مقاله به لحاظ نسخه شناختی، سبکی و محتوایی تحلیل شده است و انتساب آن‌ها به خیام رد و تعلق آن‌ها به عطار اثبات گردیده است.

کلیدواژه‌ها

• خیام
• عطار
• رباعیات
• مختارنامه
• نسخه‌پژوهی
• سبک شناسی

20.1001.1.20088183.1395.8.2.7.3

موضوعات

• متون نظم

عنوان مقاله [English]

A Survey on Nine Khayyamian Quatrains of Attar

نویسندگان [English]

• Taha Saderi ¹
• Asadollah Vahed ²

¹ Tabriz University

² Departemant of Persian Literature Tabriz University

چکیده [English]

From among the works attributed to Attār, nine are said to be certainly his, and Mukhtārnāmah is one of them. Although Attār was a great poet and mystic with a style of his own, his poetry and prose indicate traces of his predecessors. In quatrains of Mukhtārnāmah for example, traces of Sanāyī's and Khayyām's works as well as other mystic poems written before the sixth century can be found. Apart from the language, even the theme gets close to what we see in Khayyām's authentic quatrains, especially in the forty forth chapter of Mukhtārnāmah. The content too, gets close to Khayyām when subjects such as complaining of self, people, world, life affairs, and memento mori are touched. In this article, researchers have studied nine common quatrains of  Umar Khayyām and Farīd-ud Dīn-e  Attār which belong to Attār but are Khayyamic in style. After a codicological, stylistic and thematic analysis of each quatrain, researchers concluded that Attār, rather than Khayyām, is the one who authored them.
Keywords: Khayyām , Attār , quatrain , codicology , stylistics

کلیدواژه‌ها [English]

• Omar Khayyam
• Attar
• quatrain
• manuscript
• Stylistics