بررسی تداوم زمان در منظومۀ آرش کمانگیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری تخصصی

3 عضو هیئت علمی

چکیده

منظومۀ آرش کمانگیر، یکی از شاهکارهای برجسته در حوزۀ منظومه‌های روایی است. سیاوش کسرایی با به کارگیری شگردهای زمان روایی، اسطورۀ آرش را در حوزۀ ادب معاصر تا ابد زنده نگه داشت. این جستار با بررسی تداوم زمان در این منظومه و انواع شگردهای روایی در بخش تداوم که دربرگیرندۀ حذف، درنگ، چکیده و صحنه می‌شود، بر اساس نظریۀ ژرار ژنت پرداخته و در نهایت از داده‌های به دست آمده، نتیجه‌گیری شده است. در این منظومه، بیش از همه از شگرد حذف، استفاده شده است. پانزده مورد حذف در کلّ منظومه، بیانگر اهمیّت و عدم اهمیّت برخی رویدادها نسبت به دیگری است. همچنین این عامل بیانگر صدا، انگیزه و محرّک اصلی راوی آن است. بیشترین شگرد روایی تداوم از آن حذف است امّا از هشت مورد توصیف، پنج مورد چکیده و صحنه نیز بهره گرفته شده است. هر چند که بسامد حذف از توصیف بیشتر است امّا در نهایت اعمال توصیفات ایستا و مقتدرانه بر حذف‌ها و چکیده‌ها می‌چربد. دو شگرد حذف و چکیده با ابزار دیگری تحت عنوان ایجاز با یکدیگر خلط شده و سبب شتاب مثبت در رویدادهای بی‌اهمیّت یا کم‌اهمیّت روایت شده‌اند. توصیفات اغلب برای آشناسازی خواننده با فضا و صحنه است. هر چه توصیف یک رویداد طولانی‌تر است، نشان‌دهندۀ اهمیّت آن رویداد در پیکرۀ کلّ روایت است. اهمیّت سرعت/پویایی رویدادها سبب تمرکز ما بر برخی رویدادها می‌شود و بی‌اهمیّتی نسبت به برخی رویدادها. بسامد مکرّر و توصیفات در نهایت سبب بخشیدن شتاب منفی به روایت شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of duration time in narrative poem of arash e kamangir

نویسنده [English]

  • khodabakhsh asadolahi 1
چکیده [English]

"Ārash-e Kamāngīr" (Ārash the Archer) is one of the outstanding masterpieces within the domain of narrative poetry. By applying techniques of narrative time, Kasrāyī managed to immortalize the myth of  Ārash in contemporary literature. In this article, Gérard Genette's theory of narrative speed and different narrative movements including pause, scene, summary and ellipsis have been considered and a conclusion has been reached based on the findings of the study. In this book of narrative verse, the most frequent narrative movement is ellipsis, but from among the eight instances of description, five cases of summary and scene can be traced as well. Although the frequency of ellipsis is higher than that of description, in the end, the employment of powerful static descriptions dominates that of ellipses and summaries. Furthermore, narrative speed or narrative movement might invite a closer attention to certain events and render other incidents irrelevant.
Keywords: "Ārash-e Kamāngīr" (Ārash the Archer), duration, ellipsis, narrative, time

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arash e kamangir
  • Duration
  • Elips
  • narration
  • Time

مراجع

اخوّت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: آگه.
پرینس، جرالد. (1391). روایت­شناسی (شکل و کارکرد روایت). ترجمه‌ی محمّد شهبا، تهران: مینوی خرد.
تایسن، لوئیس. (1387). نظریه­های نقد ادبی معاصر. ترجمه‌ی مازیار حسین­زاده و فاطمه حسینی، ویرایش حسین پاینده، تهران: نگاه امروز؛ حکایت قلم نوین.
ریکور، پل. (1383). زمان و حکایت (کتاب دوم؛ پیکربندی زمان در حکایت داستانی). ترجمه‌ی مهشید نونهالی، تهران: گام نو.
ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمه‌ی ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
ژنت، ژرار. (1384). «حکایت قصوی و حکایت واقعی». ترجمه‌ی انوشیروان گنجی‌پور، مجلّه‌ی زیبا­شناخت، شماره 12، صص 75-96.
صافی پیرلوجه، حسین. (1392). «تبیین مرزشکنی در داستان­های نوین فارسی». مجلّه‌ی زبان­شناخت، سال 4، شماره1، 59-83.
کسرایی، سیاوش. (1383). گزینه‌ی اشعار. تهران: مروارید.
گیلمت، لوسی (1395). «روایت شناسی ژرار ژنت»، ترجمه‌ی محمّدعلی مسعودی، سایت مدّ و مه.
مارتین، والاس. (1391). نظریه­های روایت. ترجمه‌ی محمّد شهبا، تهران: هرمس.
نیکوبخت، ناصر؛ طاهری قدرت­الله و مددیان پاک، طاهره. (1387). «بررسی عنصر زمان در منظومه­های روایی معاصر». مجلّه‌ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، دوره‌ی 52، شماره 74، صص 203- 224.
هارلند، ریچارد. (1381). درآمدیتاریخیبرنظریه‌یادبیازافلاطونتابارت. ترجمه‌ی علی معصومی، ناهید اسلامی و غلامرضا امامی؛زیر نظر شاپور جورکش، تهران: چشمه.
Genette, Gerard. )1972).  Figures III. Paris: Seuil. P. 128.
Genette , Gerard .(2000). Order in Narrative in Narrative Reader.Martin Macquillan. London and New York: Routledge.
Genette, Gerard and else. (1990). Fictional Narrative; Factual Narrative. Poetics Today, Vol. 11; No. 4; Narratologhy Revisited II; pp. 755-774; Duke University Press.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار