نقد و بررسی نمودهای خودشکوفایی در منطق‌الطیر عطار بر اساس نظریه‌ی راجرز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه شیراز

3 دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

گرایش فطری انسان به خودشکوفایی و کمال، به‌ویژه وقتی که ادبیات به حوزه‌ی عرفان قدم می‌گذارد و با چاشنی شریعت و طریقت آمیخته می‌گردد، گستره‌ی عظیمی از ادبیات ایران‌‌شهر را به خود اختصاص داده است. منطق‌الطیر عطار از جمله آثاری است که با درونمایه‌ی اصلی دیدار با خویشتن و شناخت خود، بشر را به فارغ شدن از متعلقات ناسوتی و نیل به کمال فراخوانده است و از رهگذر این اندیشه، به رویکردی از علم روانشناسی به نام «روانشناسی انسان‌گرا» نزدیک می‌شود. روانشناسی انسان‌گرا با قرار دادن انسان در مرکز توجه و با تأکید بر روی جنبه‌های مثبت انسان و تکیه بر «خویشتن» و «خود» فرد و اصالت بخشیدن به اصل بشریت، با بیان و روشی متفاوت با اندیشه‌ی عرفانی، به بحث درباره‌ی خودشکوفایی پرداخته است. در این جستار، منطق‌الطیر عطار از منظر روانشناسی انسان‌گرا و بر اساس الگوی خودشکوفایی راجرز نقد و بررسی گردید و روشن شد که در این اثر بشکوه نیز پرندگان سالک، جهت رسیدن به خودشکوفایی و کمال، پنج شاخصه‌ی بنیادین نظریه‌ی راجرز را در خود متبلور کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis on the Representations of Self-actualization in Manteghotteir of Attar According to Rogers' Theory

نویسندگان [English]

  • mahmoud rezaei 2
  • Zahra Mohammad Hasani Saghiri 3
چکیده [English]

Innate human tendency towards self-actualization and perfection informs a significant body of work in Persian literature, particularly when it steps into the mystical terrain and becomes enmeshed with religion. Attar’s Manteq al-Teir is a notable example that delves in the theme of self-discovery, and summons the reader to attain perfection and evade worldly attachments, a path that we suggest broaches the concepts proposed in “humanistic psychology.” With its focus on humanity and its positive aspects such as self-reliance and genuineness, humanistic psychology does in our view express ideas that are relatively consistent with mystical thought and has therefore addressed issues such as self-actualization. In this article, we analyze Manteq al-Teir following humanistic psychology, and according to Roger’s ideas in particular, to demonstrate that the ways in which Attar’s wayfaring birds achieve perfection and self-actualization follow the five fundamental characteristics of Roger’s theory of humanistic psychology. 
Key Workds: Attar, Manteq al-Teir, self-actualization, humanistic psychology, Rogers’ theory
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attar
  • Manteghotteir
  • humanistic psychology
  • Rogers' theory
  • self-actualization
پورنامداریان، تقی. (۱۳۸۲). دیدار با سیمرغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دی‌نای، رابرت. (۱۳۸۱). سه مکتب روان‌شناسی. ترجمه‌ی سیداحمد جلالی، تهران: پادرا.
راجرز، کارل. (۱۳۶۹). درآمدی بر انسان‌شدن؛ دی‍دگ‍اه‌ ی‍ک‌ درم‍ان‍گ‍ر از روان‌درم‍ان‍ی‌. ترجمه‌ی قاسم قاضی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
ــــــــــــ . (۱۳۷۶). هنر انسان‌شدن. ترجمه‌ی مهین میلانی، تهران: فاخته.
راس، آلن. (۱۳۷۵). روا‌ن‌شناسی شخصیت؛ نظریه‌ها و فرآیندها. ترجمه‌ی سیاوش جمال‌فر، تهران: روان.
سلیگمن، مارتین و دیوید روزنهان. (۱۳۸۲). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه‌ی سیدیحیی محمدی، تهران: ارسباران.
شریعت باقری، محمدمهدی و سعید عبدالملکی. (۱۳۸۷). تحلیل روا‌‌ن‌شناختی خودشکوفایی از دیدگاه مولانا و راجرز. تهران: دانژه.
شکرشکن، حسین و همکاران. (۱۳۸۲). مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن. تهران: سمت.
شولتس، دوآن. (۱۳۸۲). روان‌شناسی کمال. ترجمه‌ی گیتی خوشدل، تهران: پیکان.
ـــــــــــــ . (۱۳۸۴). نظریه‌های شخصیت. ترجمه‌ی یوسف کریمی و همکاران، تهران: ارسباران.
صفرپور، فریبا. (۱۳۷۳). حافظ و خودشکوفایی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
عطار، محمدبن‌ابراهیم. (۱۳۸۳). منطق‌الطیر عطار نیشابوری. با م‍ق‍دم‍ه‌، ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ و ت‍ع‍ل‍ی‍ق‍ات‌ م‍ح‍م‍درض‍ا ش‍ف‍ی‍ع‍ی‌ ک‍دک‍ن‍ی، تهران: سخن.
میزیاک، هنریک و ویرجینیا سکستون. (۱۳۷۶). تاریخچه و مکاتب روان‌شناسی. ترجمه‌ی احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
Rogers, C. R. (1951). Client-centered therapy; Its current practice, implications and theory. London: Constable
ــــــــــــــــــــــــــــ. et al. (1967). Person to person; The problem of being human; A new trend in psychology. Lafayette, CA: Real People Press.
.ــــــــــــــــــــــــــــ(1989).On becoming a person. Boston: Houghton Mifflin Company.
Rickman, R.M. (1993). Theories of personality. California: Brooks/ Cole Publishing Co.