بررسی تطبیقی شخصیت «زن پارسا»ی عطار و «ورتا»ی پرده نئی از بهرام بیضایی براساس نظریه ارسطو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل/دانشگاه هنر تهران

2 هیأت علمی/دانشگاه شیراز

چکیده

متون ادبی فارسی منبع مناسبی برای نمایشنامه‌نویسان و فیلمنامه‌نویسان است تا دست‌مایه اثری نمایشی شوند؛ لیکن فقدان مولفه‌ها و جنبه‌های دراماتیک در آنها موجب می‌شود یا متون درخوری به نگارش درنیایند یا کمتر مورد توجه درام‌نویسان قرار گیرند. بهرام بیضایی در این بین یک استثنا به حساب می‌آید. وی با شناخت ادبیات کهن فارسی و اشراف کامل به اسلوب تحلیل و نگارش درام، توانسته است آثار قابل تاملی خلق کند. فیلمنامه «پرده نئی» نمونه مناسبی از اقتباس ادبی از یک متن ادبی است.
در این مقاله سعی بر آن است با تکیه بر آرای ارسطو در فن شعر در باب کنشگر و رابطه آن با طرح نمایش، اثر بهرام بیضایی را با اصل داستان کهن «زن پارسا» تطبیق داده شود. ارسطو با تعریف شخصیت و رابطه آن با طرح، کاربستی منطقی برای آفرینش یک شخصیت نمایشی ارائه می‌دهد که می‌توان به عنوان راهکاری مناسب در اقتباس از آن بهره برد. ارسطو رابطه میان طرح و شخصیت را کنش می‌داند که عاملی در راستای شکوفایی شخصیت در بستر طرح نمایشی می‌شود.
بیضایی با بکارگیری اصول ارسطویی شخصیت مرکزی حکایت زن پارسای عطار را با تعریفی روانشناختی و اجتماعی از زنی منفعل به قهرمانی کنش‌مند تبدیل کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Survey on Attar’s “Devout Woman” And Varta in Beyzai’s “Straw Curtain” Basis on Aristotle’s View

نویسندگان [English]

  • Ehsan Zivaralam 1
  • seyed fazlolah mirghaderi 2
1
2 shiraz university
چکیده [English]

 
A Comparative Study on Attar’s “Devout Woman” And Varta in Beyzai’s “Straw Curtain” Based on Aristotle’s Views
 
    E. Zivaralam*                                     S. Mirghaderi**
Tehran Art University                         Shiraz University
 
Abstract
Ancient Iranian literature is an appropriate source for playwrights and screenwriters to adapt them for the stage. Ancient Iranian literature lacks some aspects of dramatic literature like dramatic narrative or characterization. Thus they have not been used frequently by dramatist. Bahram Beyzai who is well versed in Ancient Persian literature has adapted ancient texts to dramatic ones. “Straw Curtain” is a script that can be a good example for dramatic adaption from a literary text. Bahrām Beyzāi (1938 in Tehran) is an outstanding Iranian film and theatre director, screenwriter, playwright, film editor, producer, and researcher who is famous for his special use of literature and a unique language that preserves traditional Persian language. In this paper Beyzai's adaptation of “Straw Curtain” is analyzed based on Aristotle's views on six factors  of a drama components and the relation between plot and character. Beyzai has presented new portrayal of the primary character in “Devout Woman” so that the central female character is not passive.
Keywords: Beyzai, Attar, Aristotle, Characterization
 
 



* M.A. in Dramatic Literature, e.foe.2002@gmail.com


** Prof of Arabic Language & Literature, fsmirghaderi@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Beyzai
  • Attar
  • Aristotle
  • Characterization

مراجع

اسلامی، کتایون. (1390). بررسی تطبیقی«پرده­ی نئی» اثر بهرام بیضایی با حکایات مشابه آن در متون کهن فارسی. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران.
ارسطو. (1386). فن شعر. ترجمه­ی عبدالحسین زرین­کوب، تهران: امیرکبیر.
بیضایی، بهرام. (1392). پرده­ی نئی. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
دهخدا، علی‌اکبر. (1345). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
عطار. شیخ فریدالدین. (1387). الهی­نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
مک لیش، کنت. (1386). ارسطو و فن شعر. ترجمه­ی اکبر معصوم بیگی، تهران: آگه.
هالیول، استیون. (1388). پژوهشی درباره­ی فن شعر ارسطو. ترجمه­ی مهدی نصرالله­زاده، تهران: مینوی خرد.
Blondell, Ruby. (1999). Women on the Edge: Four Plays by Euripides. Mary-Kay Gamel, Nancy Sorkin Rabinwitz, Bella Zweig, New York: Routledge.
Childs, Peter. (2006). The Routledge Dictionary of Literary Terms. Roger Fowler, Oxen: Routledge, 5th Ed.
Egri, Lajos. (1960). The Art of Dramatic Writing. New York: Simon & Schuster Pub.
Krasner, David. (2009). Staging Philosophy. David Z. Saltz, Michigan: University of Michigan, 4th Ed.
Letwin, David. (2008). The Architecture of Drama. Joe Stockdole & Robin Stockdole: Maryland, The Scarecrow press.
Quinn, Edward. (2006). A Dictionary of Literary and Thematic Terms. New York: Fact on File Pub., 2nd Ed.
Rabinwitz, Nancy Sorkin. (2002). The Cast of Character Style in Greek Tragedy. Austin: University of Texas Press.
Rabinwitz, Nancy Sorkin. (2008). Greek Tragedy. Oxford: Blackwell Pub.
Rehm, Rush. (1994). Greek Tragic Theatre. London: Routledge.
Woloch, Alex. (2003). The One Vs. Many: The Many Minor Characters and the Space of the Protagonist in the Novel. Princeton: Princeton University Press.
Worman, Nancy. (2002). The Cast of Character: Style in Greek Literature. Austin: University of Texas, 1th Ed.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار