نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهدی دهرامی

دانشگاه جیرفت

چکیده

شاعران فارسی در دوره‌های مختلف از حوزه‌های متنوعی جهت ساخت تصویر و مضمون بهره جسته‌اند. یکی از این موارد خلق مضمون و تصویر برپایة اصطلاحات شعری است. هدف این مقاله نشان دادن وجوه مختلف به‌کارگیری اصطلاحات شعری با تاکید بر اصطلاحات عروض و قافیه است که با روش توصیفی تحلیلی با توجه به اشعار سی شاعر سنتی از دوره‌های مختلف تا دوره بازگشت ادبی، در دو محور مضمون‌سازی از اصطلاحات عروض و قافیه و ساخت توجیهات ادبی هنگام ارتکاب لغزش‌ در حوزة این علم، انواع خلاقیت‌های شاعران را در این حوزه نشان داده است. استفاده از اصطلاحات شعری در این حوزه که به صورت مواردی چون ذکر افاعیل عروضی، ویژگی‌های تقطیع و اشاره به اختیارات شاعری است، در خلق تصاویر و مضامین و پرورش معانی، ایجاد طنز، انتقال عاطفه و تقویت موسیقی انجام گرفته است. در حوزة دوم، شاعر با اشاره به انحرافات از هنجارها و ضوابط شعر، ضمن عذرخواستن، از آن به عنوان عنصری برای پروراندن معانی و ساخت مضمون بهره برده و از این طریق، نه تنها قبح لغزش را کم‌رنگ ساخته بلکه میدانی برای تخیل خود فراهم کرده است. هراس از ایراد خرده‌گیران و متهم‌شدن به ناتوانی از یکسو و محدودیت‌های ضوابط شعری در پرداخت معانی از سوی دیگر موجب شده شاعر با ذکر توجیهی ادبی هنگام لغزش، شیوه‌ای خلاقانه به کار گیرد و نشان دهد با آنکه شعر، در ظاهر قواعدی الزام‌آور دارد اما غیرقابل اغماض نیست و می‌توان رعایت نکرد و متهم به ناتوانی نشد.

کلیدواژه‌ها

• اصطلاحات شعری
• عروض و قافیه
• تصویرسازی
• مضمون‌سازی
• لغزش‌های شعری

20.1001.1.20088183.1397.10.2.4.4

موضوعات

• نقد

عنوان مقاله [English]

Literary Exploitation of Terminology and Slip of the Meter and Rhymes in the Construction of the Poem's Image and Content

نویسنده [English]

• mahdi dehrami

چکیده [English]

Literary Exploitation of Terminology and Slip of the Meter and Rhymes in the Construction of the Poem's Image and Content
 
M. Dehrami*
Jiroft University
 
Abstract
Persian poets have used different fields in different periods to make images and themes. One of these is the creation of the theme and image based on poetic terms. The purpose of this article is to show various aspects of the use of poetic terms with an emphasis on terminology of rhyming which has been done by descriptive-analytical method. This research has been carried out on thirty traditional poets of different periods and has shown various creativity of poets in two categories: making the theme from terminology of rhyming, and expressing the literary justification when committing a slip. The use of poetry has been done for creating images and themes, cultivating meanings, transferring emotions and enhancing music. In the second domain, the poet refers to the deviations from the rules of poetry and using them for developing the meanings and making the theme; in this way, the poet reduces the ugliness of slipping and creates a field for your imagination. Fearing criticism, and accusing the poet of disability on the one hand, and restrictions of poetry on the other hand, the poet mentioned the literary justification when slipping in order to show his poetic competence.
Keywords: terminology of poetry, meter and Rhyme, image, Themes of poetry, Poetic slippage


 



* Assistant Prof. of Persian Language & Literature, dehrami3@gmail.com

کلیدواژه‌ها [English]

• terminology of poetry
• meter and Rhyme
• image
• Themes of poetry
• Poetic slippage