نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
فردوسی مشهد
چکیده
جایگاه ویژه‌شاهنامۀ فردوسى نزد ایرانیان، موجب شده است تا این اثر همواره مدّ نظر قدرت‌مداران قرار داشته باشد. یکی از مظاهر این توجه، در نگارههای متعددی جلوه می‌کند که بر مبنای اشعار شاهنامۀ فردوسی خلق شده است. این نگاره‌ها از دو منظر اصلی قابل مطالعه هستند: نخست آنکه هریک را تنها به‌منزلۀ بازنمودی از متن ادبی بررسی کنیم و به مؤلفه‌های شکل‌گرایانه، شگردها و مکتب هنری آنها بپردازیم. دیگر آنکه از منظر معناشناسی، دلالت‌های معنایی را مورد دقت قرار دهیم که نگاره را نه تنها به متن ادبی مورد نظر، بلکه آن را به مؤلفه‌های برون متنی، به‌خصوص، مؤلفه‌های اجتماعی- سیاسی زمان تولید اثر مربوط میسازد. در این پژوهش، بر مبنای نگرش دوم، نگارۀ "کشتی شیعه" از شاهنامۀ طهماسبی را همراه با قطعه شعری از شاهنامۀ فردوسی، معروف به "گفتار اندرستایش پیغمبر" مطالعه می‌کنیم و با استخراج و بررسی دلالت‌های معنایی، نشان میدهیم که این نگاره تا چه حد تحت تأثیر مؤلفه‌های برون‌متنی سیاسی- اجتماعی زمان خویش قرار دارد. در چنین تحقیقی، مطالعۀ ترکیب‌بندی و نشانه‌های تصویری نگارۀ مرتبط با اثر ادبی، در مسیر کشف و تبیین کارکردهای سیاسی- اجتماعی است و نشان می‌دهد که این نگاره تنها افزوده‌ای بر متن ادبی نبوده است بلکه ابزار قدرتی در خدمت گفتمان مسلط جامعه است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Study of the Relationship Between Poetry, Miniature and Power: a Semantic Study of “Keshti-e-shi'a” Painting (Shia’s Ship) of the Shah Tahmasp Shahnameh
چکیده [English]
A Study of the Relationship Between Poetry, Miniature and Power: a Semantic Study of “Keshti-e-shi'a” Painting (Shia’s Ship) of the Shah Tahmasp Shahnameh
M. Hajihadian*
Ferdowsi University of Mashhad
Abstract
The importance of Ferdowsi’s Shahnameh for Iranian people has caused it to be permanently considered by the prominent authorities. One manifestation of this attention is the abundance of miniatures based on the Ferdowsi’s Shahnameh. These miniatures can be studied from two different aspects: 1.Studying each miniature as a representation of the literary text by considering its form, techniques and school. 2. Studying it from a semantic view, by considering its semantic significations to extra-textual parameters, such as social-political ones of the time of its creation. In the present study which is done on the basis of the second view, the miniature of “Keshti-e-shi'a” of the Shah Tahmasp Shahnameh is studied, in conjunction with Ferdowsi's “An Ode to the Prophet”, from Shahnameh, to show how the miniature is affected by the socio-political issues of its period. In such a survey, studying of miniature’s composition and iconology is regarded to extract and prove its socio-political functions and to show that the miniature is not a redundant addition to the poem, but a power tool in the hands of the dominant discourse of the community.
Keywords: poem, Iranian miniature, Shahnameh, power.
* PhD candidate of Persian Language and Literature, m.hajihady@gmail.com
کلیدواژه‌ها [English]
- poem
- Iranian miniature
- power
- shahname shah tahmasp
', './data/jba/coversheet/cover_fa.jpg'))