شعر پژوهی(بوستان ادب)

مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل نظام شَوِشی در غزل کمال خجندی: رویکرد نشانه- معناشناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی و استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد

چکیده

کمال خجندی، غزل‌سرای نام‌آشنا و لطیف‌جان قرن هشتم و آغاز قرن نهم است. غزل های کمال، در مایه‌های عاشقانه، رندانه و ملامتی سروده شده است. ستایش عشق و رندی، تبیین فضاهای مربوط به عشق، عشق‌بازی و عشق‌باری با حسی‌ترین وجه و تحقق نوعی فضای همدلی و هم‌حسی، از بارزترین ویژگی‌های این گونه غزل‌هاست. این ویژگی‌ها، غزل کمال را در ارتباط با گفتمان‌های مختلف شَوِشی، عاطفی، حسی و جسمانه‌ای قرار می‌دهد. مسأله‌ای که اینجا طرح می‌شود این است که راز معناپردازی و معناآفرینی غزل کمال چیست و کدام ساختار و محتوای شعرش، کمال را به کامیاب‌ترین فرهیختۀ مدرسۀ غزلسرایی سعدی تبدیل کرده است. بر اساس این، در پژوهش حاضر با رویکرد نشانه- معناشناسی گفتمانی، نظام شوشی حاکم بر یکی از غزل‌های کمال مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. پرسش اصلی پژوهش این است که نظام گفتمانی شوشی بر اساس کدام ترفندها در غزل کمال ایفای نقش می‌کند و چگونه در فرایند معناپردازی و معنادهی اشعارش تأثیر می‌گذارد. در واقع این مقاله با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، سعی دارد نظام شوشی را در غزل شمارۀ نوزده از دیوان کمال بررسی کند تا از این رهگذر بتواند نظام گفتمانی شعر او را معرفی کند. این پژوهش، نشان می-دهد که جریان‌های مختلف شوشی، سرایتی و ادراکی- حسی در شعر کمال ایفای نقش می‌کنند. این وضعیت از وجود نوعی نظام احساسی و عاطفی در زیرساخت غزل کمال، حکایت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Sensible/Stative system in Ghazals of Kamal Khojandi: A Semiotics Approach

نویسنده [English]

  • Ebrahim Kanani

The Assistant Professor of Persian Language and Literature at “Kosar University of Bojnord”

چکیده [English]

Analysis of Sensible/Stative system in Ghazals of Kamal Khojandi: A Semiotics Approach
 
Abstract
Kamal Khojandi is a celebrated poet of the eighth and early ninth century. Love, rendi and malamati are topics that abound in his poetry. Praising love and rendi and presenting love-making scenes rare the most outstanding features of Kamal's poetry. This paper studies the stative system of ghazal number 19 of Kamal's divan in order to discuss the discourse system of his poetry, which has captivated hearts of many readers and has made him one of the most successful followers of Sa'di's school of ghazal. It is argued that there are many different stative, sensory-perceptual, and emotional layers in his poetry affecting the process of meaning -making  and presenting his poem's disputatious system.
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Kamal Khojandi
  • Semiotics Disputatious
  • Stative
  • Sensory-perceptual
  • emotional
  • contagious
مراجع
اسماعیلی، عصمت و کنعانی، ابراهیم. (1391). «بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «غزل برای گُل آفتابگردان» شفیعی کدکنی: رویکرد نشانه-معناشناختی». پژوهش­های ادبی. سال 9، شماره­ی 36 و 37، صص 9-33.
تاشمتوف، رحیم. (1375). «مخاطب در غزلیات کمال». مجموعه مقالات مجمع بزرگداشت کمال خجندی، ج1، تبریز: مجمع بزرگداشت شیخ کمال خجندی، صص 38-44.
خجندی، کمال­الدین­مسعود. (1372). دیوان کمال خجندی. تصحیح و مقابله: احمد کرمی، تهران: سلسله نشریات ما.
خراسانی، فهیمه؛ غلامحسین­زاده، غلامحسین و شعیری، حمیدرضا. (1394). «بررسی نظام گفتمانی شوشی در داستان سیاوش». پژوهش­های ادبی، سال 12، شماره­ی 48، صص 35-54 .
رحیمی­جعفری، مجید و شعیری، حمیدرضا. (1389). «از ابرسوژه تا ناسوژه؛ جلوه­های متناوب قدرت در نمایشنامه­ی سیاها اثر ژان ژنه». ادبیات معاصر جهان، دوره­ی 2، شماره­ی 4، بهار و تابستان، صص­1-17.
شعیری، حمیدرضا. (1385). تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان. تهران: سمت.
ــــــــــــــــــ (1388). «از نشانه­شناسی ساخت­گرا تا نشانه­-معناشناسی گفتمانی». نقد ادبی، سال 2، شماره­ی 8، صص 33-­51.
ــــــــــــــــــ (1391). «تحلیل نشانه-معناشناسی خلسه در گفتمان ادبی». پژوهش‌های ادبی، سال 9، شماره­ی 36 و 37، صص ­129-146.
ــــــــــــــــــ (1392). نشانه-معناشناسی دیداری: نظریه و تحلیل گفتمان هنری. تهران: سخن.
ــــــــــــــــــ (1395). نشانه-معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
شعیری، حمیدرضا؛ قبادی، حسینعلی و محمد هاتفی. (1388). «معنا در تعامل تصویر، مطالعه­ی نشانه- معناشناختی دو شعر دیداری از طاهره صفّارزاده». پژوهش­های ادبی، سال 6، شماره­ی 25، صص ­39-70.
شعیری، حمیدرضا و کنعانی، ابراهیم. (1394). «نشانه-معناشناسی هستی­محور: از بر هم کنشی تا استعلا بر اساس گفتمان رومیان و چینیان مولانا». جستارهای زبانی، دوره­ی 6، ش 2 (پیاپی23)، صص ­173-195.
شعیری، حمیدرضا و وفایی، ترانه. (1388). راهی به نشانه-معناشناسی سیال: با بررسی موردی «ققنوس» نیما. تهران: علمی و فرهنگی.
شمیسا، سیروس. (1375). «کمال خجندی و نقد ادبی». مجموعه مقالات مجمع بزرگداشت کمال خجندی، ج1، تبریز: مجمع بزرگداشت شیخ کمال خجندی، صص ­151-161.
کنعانی، ابراهیم. (1396). «تحلیل کارکرد تنشی- زبانی نور و ابعاد معنایی آن در نظام گفتمانی شرق اندوه و حجم سبز سپهری». جستارهای زبانی، دوره‌ی8، شماره‌ی2، (پیاپی 37)، صص ­25-52.
گرماس، ژولین آلژیرداس. (1389). نُقصان معنا. ترجمه­ی حمید­رضا شعیری، تهران: علم.
معدن­کن، معصومه. (1376). «ویژگی­های ممتاز شعر کمال خجندی». نامه­ی فرهنگستان، شماره­ی 9، صص 55-64.
­معین، مرتضی­بابک. (1394). معنا به مثابه­ی تجربه­ی زیسته: گذر از نشانه­شناسی کلاسیک به نشانه­شناسی با دورنمای پدیدارشناختی. با مقدمه­ی اریک لاندوفسکی، تهران: سخن.
ـــــــــــــــــ (1396). ابعاد گمشده­ی معنا در نشانه­شناسی روایی کلاسیک؛ نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل. تهران: علمی و فرهنگی.
مؤید ­شیرازی، جعفر. (1375). «پیوندهای هنری کمال خجندی و سعدی شیرازی». مجموعه مقالات مجمع بزرگداشت کمال خجندی، تبریز: مجمع بزرگداشت شیخ کمال خجندی. صص 253-270.
Coquet J. Cl. (2007). phusis et Logos. Une phenomenologie du language: Presses universitaires de vincennes.
Fontanille J. (1995). Sémiotique du visible: des mondes de lumiéres. Presses universitaires de France (P U F).
Hebert, L. (2011). Tools for Text and Image Analysis: An Introduction to Applied Semiotics. Translated from the French by Julie Tabler. Version 3: 13/10/2011, (http:// www.signosemio.com/ documents/ Louis-Hebert-Tools-for-Texts-and- Images. pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 37
آذر 1397
صفحه 119-140
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار