مقایسه‌ی صورت و معنا در غرلیات خواجوی کرمانی و جلال‌الدین عضد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ارومیه

2 استادیار دانشگاه ارومیه

3 دانشیار دانشگاه شیراز

چکیده

غزل یکی از مهمترین قالب‌های شعر فارسی است که شاعران در سرودن این قالب گاه از یکدیگر تأثیر و تأثر می‌پذیرند و این مسأله یعنی تأثیرگذاری گذشتگان در آیندگان یا شاعران معاصر از یکدیگر، امری بدیهی و مسلم است. خواجوی کرمانی و جلال الدین عضد یزدی هر دو از شاعران بزرگ قرن هشتم هستد که کمتر به این دو و اشعارشان توجه شده، یکی از دلایل عمده‌ی این کم توجهی، ظرف زمانی‌ای است که این دو، در آن پرورش یافته‌اند. یک قرن قبل از ولادت این دو؛ یعنی قرن هفتم، در همان فضا سعدی شیرازی یکه‌تاز قلمرو سخن بود و هم‌زمان با این دو نیز شاعر بزرگی چون خواجه حافظ، گوی سخن را از دیگران ربوده‌ بود و راهی بس ناهموار و کاری بس دشوار بود که کسی در میدان رقابت با چنین شاعران و هنرمندانی سرافراز بیرون آید. ما در این مقاله به بررسی و مقایسه غزلیات دو شاعر از شاعران گروه تلفیق یعنی جلال الدین عضد یزدی با خواجوی کرمانی پرداخته‌ایم و به این نتیجه رسیده-ایم که اشتراکات و همانندی‌ها زیادی در حوزه‌های گوناگون سبک شناسی، مضمون، واژگان، موسیقی و طرز بکار گیری تعبیر در دیوان دو شاعر دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparison of Form and Content in Khaju Kermani and Jalal al-Din Azod`s Ghazals

نویسنده [English]

  • taleb shojaei 1
1 Urmia University
چکیده [English]

A Comparison of Form and Content in Khaju Kermani and Jalal  al-Din Azod`s Ghazals
 
Ghazal (sonnet) is one of the most significant Persian poetic forms in expressing different themes; poets sometimes influence other poets and sometimes are influenced by others' usage of this form. Two of the great poets of the 8th century, Khaju Kermani and Jalal al-Din Azod Yazdi, are less known because they were contemporaries of the great Hafez and Sa'di also dominated a century before them. In this paper, we have compared the ghazals of these two lesser-known poets. It is argued that there are many similarities in their style, music, choice of words, and themes.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Khaju Kermani
  • Jalal al-Din Azod
  • Ghazal
  • Similarities
 قرآنکریم. (1384). ترجمه­ی مهدی الهی قمشه­ای، قم: دارالقرآن الکریم.
آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ. (1387). آتشکده. به تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. (1382). «تخلص سعدی». به کوشش کورش کمال سروستانی، سعدی­شناسی، دفتر 6، شیراز: مرکز سعدی­شناسی، صص 16-28.
بینش، تقی. (1379). «تخلص خواجو». مجموعه­مقالاتکنگره­یجهانیبزرگداشتخواجویکرمانی. کرمان: مرکز کرمان­شناسی، صص 209-226.
حافظ شیرازی (1387). دیوان. تدوین سلیم نیساری. تهران: سخن.
جلال­الدین عضد یزدی. (1366). دیوانجلال­الدینعضدیزدی. به کوشش احمد کرمی، تهران: تالار کتاب.
حکمت­شعار، نغمه. (1395). «تطبیق و مقایسه­ی عشق و عرفان در غزلیات حافظ و خواجوی کرمانی». فصلنامه­ی تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره­ی 15، صص 25-34.
خواجوی کرمانی. (1391). کلیاتاشعار خواجویکرمانی.به اهتمام احمد سهیلی خوانساری، تهران: سنایی.
رازی، امین احمد. (1378). تذکره­ی هفت اقلیم. ج1، تصحیح و حواشی سیدمحمدرضا طاهری «حسرت»، تهران: سروش.
ستارزاده، فریده. (1388). مقایسه­ی سبک­شناسی غزلیات خواجوی کرمانی با حافظ. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1358). موسیقیشعر. تهران: توس.
شمیسا، سروش. (1386). نگاهیتازهبهبدیع. تهران: میترا.
صفا، ذبیح­الله. (1369).تاریخادبیاتدرایران (از اوایل قرن هفتم تا پایان قرن هشتم هجری). ج3، بخش دوم، تهران: فردوس.
صیادکوه، اکبر. (1386). مقدمه­ای بر زیبایی­شناسی سعدی، تهران: روزگار، چاپ نخست.
کاشی، تقی­الدین. (بی­تا). خلاصه الاشعار و زبده الافکار. هند: کتابخانه­ی چشمه­ی رحمت.
لطفی، سمانه. (1389). مقایسه­ی سطح فکری غزلیات سعدی و خواجو. رساله­ی دکتری دانشگاه سیستان و بلوچستان.
مصاحبی نائینی، محمدعلی «عبرت». (1376). تذکره­یمدینهالأدب. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس‏ شورای ملی.
مکی، حسین. (1364). گلزارادب. تهران: امیرکبیر.
میرصادقی، جمال. (1367). عناصر داستان. تهران: شفا.
ناتل خانلری، پرویز. (1369). هفتادسخن. ج3، تهران: توس.