تحلیل رمزشناختی داستان «شیخ صنعان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا

چکیده

این مقاله به بررسی رمزشناختی داستان شیخ صنعان از کتاب منطق‌الطیر عطار نیشابوری اختصاص دارد. در این بررسی با درنظر گرفتن جایگاه این داستان در منظومه‌ی عطار، نمادهای آن با توجه به روایت متون مقدس از خلقت آدم و حوا و هبوط آن دو از بهشت به زمین، بازتعریف شده است. به نظر می‌‌رسد که هدف غایی عطار از بیان این روایت رمزی، ارائه‌ی تفسیری عاشقانه از سرگذشت انسان باشد. بر این اساس می‌توان شیخ صنعان را سرنمون ازلی آدم، دختر ترسا را سرنمون ازلی حوا، مکه را سرنمون ازلی بهشت، روم را سرنمون ازلی دنیا و سفر شیخ صنعان را از مکه به روم و بازگشت از روم به مکه، سرنمون ازلی هبوط آدم و حوا به زمین و بازگشت آن دو به آسمان دانست.              

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Symbols in the story of “Sheik-e San’an

چکیده [English]

A. Atashsowda*

Islamic Azad University, Fasa Branch
 
Abstract
This article analyzes the symbols of the story of Sheikh-e San'an, the most famous story of Manteq al-Taiyr written by Attar-e Neyshaburi. To this aim the symbols of the story have been redefined considering the narratives of Adam and Eve and their descent in the sacred texts. It seems that Attar’s aim is to present a romantic interpretation of human’s life story. Based on the textual signs it is argued that Sheikh-e San'an is the archetype of Adam, the Christian girl is the archetype of Eve, Mecca is the archetype of paradise, Rome is the archetype of earth, and the traveling of Sheik-e San'an from Mecca to Rome and his returning to Mecca is the archetype of the descent of Adam and Eve to the earth and their return to the paradise.
 
 
* Assistant Professor of Persian Language & Literature, atashsowda@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:  Symbols
  • Archetype
  • Sheik-e San’an
  •   Attar
  •   Manteq al-Taiyr
  •   Descent

مراجع

آشوری، داریوش. (1379). عرفان و رندی در شعر حافظ. تهران: مرکز.
اشرف‌زاده، رضا. (1373). تجلی رمز و روایت در شعر عطار نیشابوری. تهران: اساطیر.
برتلس، یوگنی ادواردویچ. (1376). تصوف و ادبیات تصوف. ترجمه‌ی سیروس ایزدی، تهران: امیرکبیر.
پورنامداریان، تقی. (1367). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
توکلی، مرجان. (1387). «دیدار با ناخودآگاه به روش یونگ». موفقیت، شماره‌ی 142، صص 18- 25.
ثمینی، نغمه. (1387). تماشاخانه‌ی اساطیر. تهران: نشر نی.
دوبوکور، مونیک. (1387). رمزهای زنده‌جان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
رازی، نجم‌الدین. (1352). مرصادالعباد. به کوشش محمدامین ریاحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ستاری، جلال. (1378). پژوهشی در قصه‌ی شیخ صنعان و دختر ترسا. تهران: مرکز.
شاملو، سعید. (1382). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت. تهران: رشد.
شایگان، داریوش. (1371). بت‌های ذهنی و خاطرات ازلی. تهران: امیرکبیر.
شمیسا، سیروس. (1376). داستان یک روح. تهران: جامی.
شمیسا، سیروس. (1383). گزیده‌ی غزلیات شمس. تهران: فردوس.
شولتز، دوان پی و دیگران. (1378). تاریخ روان‌شناسی نوین. ترجمه‌ی علی‌اکبر سیف، تهران: دوران.
عطار نیشابوری، فریدالدین. (1387). منطق‌الطیر. به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
فروید، زیگموند. (1387). تعبیر خواب. ترجمه‌ی ایرج باقرپور، تهران: آسیا.
مورنو، آنتونیو. (1380). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمه‌ی داریوش مهرجویی، تهران: مرکز.
لاهیجی، محمد. (1371).  شرح گلشن راز. با مقدمه‌ی کیوان سمیعی، تهران: سعدی.
مولوی، جلال‌الدین. (1379). مثنوی. به کوشش کریم زمانی، تهران: موسسه‌ی اطلاعات.
میبدی، رشیدالدین فضل‌الله. (1382). کشف‌الاسرار. ج3، به کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
هجویری، ابوالحسن علی‌ابن عثمان الجلابی. (1371). کشف‌المحجوب. به کوشش و. ژوکوفسکی، تهران: طهوری.
همایی، جلال‌الدین. (1367). مولوی‌نامه. ج1، تهران: نشر هما.
یونگ، کارل گوستاو. (1352). انسان و سمبول‌هایش. ترجمه‌ی ابوطالب صارمی، تهران: امیرکبیر.
یونگ، کارل گوستاو. (1376). چهار صورت مثالی. ترجمه‌ی پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار