تصویرگری بی‌صورت خیال در شعر سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

تجربه­ های برجسته و موفق گذشتگان در عرصه­ی شعر، گنج به میراث رسیده­ی شاعران امروز است. از میان آن­ها، تجربه­ی آفرینش تصاویر شعری، بدون به کارگیری صورخیال، می­تواند همچون گذشته، به شعرامروز نیز غنای اندیشه، غنای زبان و قدرت تأثیرگذاری ببخشد. در جست­وجوی ویژگی­های شعر تصویری، برجسته­ترین نمونه­ی آن یعنی غزل­های سعدی بررسی شد. یافته­ها نشان می­دهند تصویرآفرینی بدون صورخیال یا بازنمایی تصویری زیبای واقعیت در شعر، خود از شیوه­های آفرینش تصویر و خیال­انگیزی است. این شیوه­ی تصویرگری بر ماهیت زبان، خیال، اندیشه و عاطفه­ی شعری، تأثیری بسزا دارد. در حوزه­ی اندیشه­ی شعری، محورهای عشق، زیبایی، بیان عواطف و اندیشیدن به انسان، مرکز معنایی شعر را تشکیل می­دهد. در حوزه­ی خیال، عناصر روایی چون پیرنگ، صحنه­پردازی، شخصیت‌پردازی، حادثه­پردازی، گفت­وگو و لحن، نمایش تصویری زیبا، عینی، پویا و تأثیر­گذار از واقعیت، را به عهده دارند. در حوزه­ی زبان نیز کاربرد گروه­های وصفی، قید حالت، بسامد فعل، جملات ساده و کوتاه، در تصویرگری، نقشی برجسته­ به عهده دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Image Creation without Imagery

چکیده [English]

 
 Jabri*
Razi University of Kermanshah
 
Abstract
The prominent and successful past experiences in poetry are treasures inherited by contemporary poets. Of these, the experience of creating poetic images without using literary imagery can add richness of thought and language, and be powerfully influential to the contemporary Persian poetry. To describe the characteristics of visual poetry, the Ghazals (sonnets) of Sa’di were analyzed. The findings showed that using image creation without imagery or, in other words, ‘the beautiful representation of the reality’ is one of the techniques employed in image creation. The tangible representation of concrete reality is the foundation of this kind of poetry which influences its artistic language, thought, emotions and techniques. Using the adjectival groups as noun descriptor, an adjective replacing a noun or an adverb plays a significant role in representing the reality. On the other hand, using frequent verbs and short sentences are signs of dynamicity and movement. The principles of love, beauty, emotional expression and thinking about human beings form the central concepts of such poetry. Narrative elements such as scene setting, tone of narration, dialogues and the arrangement of events, play significant roles in the representation of reality in a beautiful, tangible, objective and influential way.
 
 
 
*Assistant Professor of Persian Language & Literature, sousan_jabri@yahoo.com.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Imagery
  • Narration
  • Sa’di’s poetry
  • Visual Poetry
  • Image

مراجع

آقاحسینی، حسین و آقازینالی، زهرا. (1386). «مقایسه­ی اجمالی صور خیال در بلاغت فارسی و انگلیسی». پژوهش‌نامه زبان ­و ادب فارسی، شماره‌ی 1، صص49- 78.
اسپرهم، داود. (1383). «ارگانومی در شعر حافظ و سعدی». فصلنامه­ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، سال 13 و 14، شماره‌ی 48 و 49، صص1- 19.
انوری، حسن.  (1373). گزیده‌ی غزلیات سعدی. تهران: علمی.
ایرانی، ناصر. (1364). داستان، تعاریف، ابزارها و عناصر. تهران: کانون پرورش­ فکری­ کودکان و نوجوانان.
بدوی، عبدالرحمن. (1947م). الانسانیه و الوجود فی الفکر العربی. مصر.
حافظ، شمس­الدین محمد. (1365). دیوان. تصحیح قاسم­ غنی ­و محمد ­قزوینی، تهران: طلوع.
حسن­لی، کاووس. (1380). فرهنگ سعدی‌پژوهی. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی، مرکز سعدی‌شناسی.
حسن­لی، کاووس. (1382). «شگردهای هنری سعدی». سعدی‌شناسی، دفتر6، به کوشش کورش کمالی سروستانی، شیراز: مرکز سعدی‌شناسی، صص73-81.
­ حسن­لی، کاووس. (1387). «عناصر هنری در دو نمونه از غزل­های سعدی». نامه­ی فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، دوره­ی 10، شماره­ی 3، (پیاپی39)، صص 39-47.
رضا، فضل‌الله. (1355). «اصول زیباشناسی شعر و هنر». نگین، سال 11، شماره‌ی 132، صص11-30.
زنجانی، عمید. (1364). «تأثیر متون و فرهنگ اسلامی به ویژه قرآن در آثار سعدی». ذکر جمیل سعدی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سپهری، سهراب. (1363). هشت کتاب. تهران: طهوری.
سرامی، قدمعلی. (1370). ناب غزل­های عاشقانه سعدی. منصور خراباتی، تهران: حسام ­و نظم.
سعدی، مصلح بن­عبدالله. (1385). غزل­های سعدی. تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: سخن.
سعدی، مصلح بن­عبدالله. (1363). کلیات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372). صور خیال. تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1373). موسیقی شعر. تهران: آگاه. 
شیری، قهرمان. (1382). داستان‌نویسی شیوه‌ها و شاخصه‌ها. تهران: پایا.
عبادیان، محمود. (1364). «غزل فارسی و شکل­های غنایی مشابه آن در شعر جهانی». ذکر جمیل سعدی، ج3، کمیسیون ملی یونسکو و ارشاد اسلامی، صص43- 56.
عبادیان، محمود. (1372). تکوین غزل و نقش سعدی. تهران: هوش و ابتکار.
فرای، نورتروپ. (1363). تخییل فرهیخته. ترجمه‌ی سعید ارباب شیرانی، تهران: نشر دانشگاهی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1376). شاهنامه. کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
فروغی، حسن. (1385). «ولتر در مکتب سعدی: برخی تجانس­ها در سبک و اندیشه». فصلنامه پژوهش زبان­های خارجی، شماره‌ی 30، صص61-76.
فلاح، مرتضی. (1387). «سه نگاه به مرگ در ادبیات فارسی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره‌ی 11، صص223- 254.
مکاریک، ایرناریما. (1383). دانش­نامه­ی نظریه­های ادبی معاصر. ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد ­نبوی، تهران: آگه.
Day Lewis, c. (1947). The poetic image. London: Jonathan cape.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار