دیالکتیک شکل و محتوا در شعر «زمستان» اخوان ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه لرستان

چکیده

جریان ادبی که نیمایوشیج بنیان نهاد در جایگاه یک سبک مشخص و مستقل، مقلدان فراوانی را به خود جذب کرد. اخوان ثالث یکی از شاعرانی است که هم در سبک و بیان و هم در انتقال اندیشه‌های ضمنی سیاسی و اجتماعی، تابع نیماست. «زمستان» یکی از موفق‌ترین شعرهایی است که از نظر شکل و انتظارات فرمالیستی، تقلیدی است محکم و گویا از نظریه‌ی ادبی نیمایوشیج. سر و شکل این شعر که از معنای دردآور و جهان‌شمولش جدا نیفتاده، در کنار مضمون تکان‌دهنده‌اش، باعث شده تا همواره مخاطبان از چالش‌های ساختاریش در سطحی متعالی‌تر، محظوظ شوند. سوال این است که راز توفیق و اشتهار شعر «زمستان» در چیست؟ در این شعر چه رازی نهفته است که در دیگر اشعار اخوان وجود ندارد، تا جایی که خوانندگان عام و خاص، اخوان را با نام «زمستان» می‌شناسند؟ به نظر می‌رسد راز موفقیت شعر «زمستان» در مضمون و پیام تکراری آن نیست؛ بلکه در شکل و ترفندهای تعبیه شده در ساختمان این شعر است؛ مولفه‌هایی چون «برهم نمایی عینیّت و ذهنیّت»، «وحدت اندیشه و احساس»، «دیالکتیک پذیرش و انکار»، «غنای موسیقی»، «همسان‌سازی‌های هنری»، «پایان‌پذیری خلاق» و.... از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث تصعید این شعر در سطحی بالاتر از دیگر اشعار اخوان شده‌اند. این مقاله به دنبال کشف و ضبط اشارت‌های کم‌تر آشنا در نظام صوری شعر «زمستان» برای نشان دادن راز توفیق آن است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Dialectics of Form and Content in Akhavan Sales’ “Zemestan”

چکیده [English]

 

Khosravi Shakib* Javadinia**

Lorestan Univeristy
 
Abstract
Nima’s literary theory as an independent style attracted many followers. Akhavan Sales is one of those poets who follow Nima in form and social and political content of his poems. “Zemestan” is an important poem which is successful in imitating Nima’s literary theory with regards to formalistic features. The structure of the poem alongside its shocking theme fascinates the readers. One wonders about the huge success of “Zemestan”. What is the mystery which does not seem to exist in other poems of Akhavan? It seems that the success does not lie in the common theme but in the form and techniques embedded in its structure. Such elements as “realism and speculation”, “association of sense and emotion”, “dialectic of rejection with acceptance”, “orchestration”, “equilibrium and symmetry” and “creative ending” are more important in the accomplished process of this poem. This paper tries to discover the less familiar details of “Zemestan” in order to understand the mystery of its success.
 
 
* Assistant Professor of Persian Language & Literature, Khosravi_shakib@yahoo.com
** Instructor of Persian Language & Literature, mojtaba_J113@yahoo.com.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Akhavan Sales
  • Form and content
  • “Zemestan”
  • Contemporary poetry

مراجع

احمدی، بابک. (1378). آفرینش و آزادی. تهران: مرکز.

احمدی، بابک.  (1380). ساختار و هرمنوتیک. تهران: گام نو.

احمدی، بابک. (1381). ساختار و تاویل متن. تهران: مرکز.

اخوان ثالث، مهدی. (1380). زمستان. تهران: مروارید.

اسکولز، رابرت. (1373). ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: آگه.

الیوت، تی. اس. (1375). نقد ادبی. ترجمه و تألیف سیدمحمد دامّادی، تهران: علمی.

براهنی، رضا. (1371). طلا در مس، در شعر و شاعری. تهران: نویسنده.

پورنامداریان، تقی. (1379). «در برزخ شعر گذشته و امروز». باغ بی برگی، تهران: زمستان.

حق‌شناس، علی‌محمد. (1378). آواشناسی. تهران: آگه.

خسروی‌شکیب، محمد. (1388). ساختارگرایی و نقد ادبی. تهران: به‌آوران.

کاخی، مرتضی. (1370). باغ بی‌برگی: یادنامه‌ی اخوان ثالث. تهران: زمستان.

کروچه، بندتو. (1344). کلیات زیبایی‌شناسی. ترجمه‌ی فواد روحانی، تهران: بنگاه  ترجمه.

عمران‌پور، محمد. (1388). «هم‌سان‌سازی و کارکرد زیباشناختی آن در شعر اخوان». پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی. شماره‌ی 13، صص 132-149.

فرای، نورتروپ. (1372). تخیل آشفته. ترجمه‌ی سعید ارباب شیرانی، تهران: نشر دانشگاهی.

فالر، راجر و دیگران. (1381). زبان‌شناسی و نقد ادبی. ترجمه‌ی حسین پاینده و مریم خوزان؛ تهران: نشر نی.

فرشیدورد، خسرو. (1382). دستور مفصل امروز. تهران: نشر سخن.

قویمی، مهوش. (1376). آوا و القا. رهیافتی به شعر اخوان ثالث. تهران: هرمس.

سجودی، فرزان. (1384). نشانه‌شناسی و ادبیات. تهران: فرهنگ کاوش.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). موسیقی شعر. تهران: آگه.

لوکاچ، گئورگ. (1372). پژوهشی در رئالیسم اروپا. ترجمه‌ی اکبر افسری، تهران: علمی- فرهنگی.

محمدی آملی، محمدرضا. (1373). آواز چگور: زندگی و شعر. مهدی اخوان ثالث، تهران: ثالث.

الملائکه، نازک‌. (1375). «مسایل شعر معاصر: جمله ادبیات معاصر». ترجمه‌ی کامل احمدنژاد، شماره‌ی 1، سال 1، صص 77-82.

نیما یوشیج. (1368). مجموعه‌ی کامل نامه‌ها. به کوشش سیروس طاهباز، تهران: دفترهای زمانه.

Wellek. Rene. (1982). The attack on literature. North Carolina university press.

Richard. I. A. (1960). principles of literary Criticism. London: Routledy, kegan paul.

Ransom, John crow. (1941). The new criticism.  Norfolk,ct: New Directions.

Brooks, cleanth. (1965).  Modern poetry and the Tradition. Chapel Hill, university of North Carolina press.

Ingarden, Roman. (1985). Selected paper in Aesthetics. Washington: catholic university of America press.

Erlich, Victor. (1981). Formalism: History- Doctrine. Yale University.

Lodge, David. (1988). Modern criticism and Theory. London: Longman.

Barthes, Roland. (1964). Writing Degree Zero. Translated by Anrtte lovers and smith, London: Fontana.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار