جلوه‌هایی از آیات حسن و عشق در عبهرالعاشقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

شیخ شطّاح، روزبهان بقلی شیرازی، عارف بزرگ قرن ششم، به قول کارل ارنست، «شخصیّتی فراموش شده در پژوهش‌های صوفیانه است» که طریق وصول به کمال معنوی را در عشق و زیباپرستی می‌جست. وی با تألیف بیش از چهل اثر، به خصوص کتاب عبهرالعاشقین، توانست برخی از بدیع‌ترین اندیشه‌ها، تصورّات و مکاشفه‌های عرفانی را با نثری زیبا و شاعرانه و البتّه دیریاب، بیان کند و بزرگانی چون ابن‌عربی، عراقی، سعدی و حافظ... را تحت‌تأثیر خود قراردهد. ما در این مقاله، ضمن معرّفی این شخصیّت برجسته، به بررسی اجمالی تأویل‌های قرآنی وی در دو اثر معروفش: عبهرالعاشقین و تفسیر عرایس‌البیان، بر اساس مکتب عشق و جمال‌پرستی می‌پردازیم.
  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Mystical Commentaries of Ruzbahan in Abhar al-Asheqeen & Arayes al-Bayan

چکیده [English]

M.Y. Nayyeri*         L. Rowghangiri**
Shiraz University
 
Abstract
Sheikh Ruzbahan Baqli, the great Sufi of the Sixth Century, has been unfortunately neglected throughout researches on Sufism as Carl Ernest puts it. Ruzbahan was seeking for spiritual perfection through love and beauty. He has written more than forty transcripts, most important of which, Abhar al-Asheqeen, depicts the most innovative thoughts and spiritual understandings through a uniquely attractive, romantic, and rhetorical prose. It is worth mentioning that some scholars like Ibn al-Arabi, Araqi, S’adi, and Hafiz, were greatly influenced by him.Introducing this eminent figure, the present study tries to generally analyze his Quranic interpretations in his two masterpieces, Abhar al- Asheqeen and Arayes al- Bayan.
 
 
* Professor of Persian Language & Literature, Nayyeri@rose.shirazu.ac.ir
** Ph. D. Candidate of Persian Language & Literature, lielarowghangiri@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Abhar al- Asheqeen
  • Arayes al- Bayan
  • Ruzbehan Baqli
  • Quranic Interpretation
  • Love & Worship of Beauty

مراجع

قرآن کریم. (1382). ترجمه‌ی بهاءالدین خرمشاهی. تهران: گلشن.
آملی، سیدحیدر. (1374). جامع‌الاسرار و منبع‌الانوار. تصحیح‌ هانری کربن، انجمن ایران‌شناسی فرانسه، تهران: علمی- فرهنگی.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1383). دفتر عقل و آیت عشق. ج3، تهران: طرح نو.
احمدی، مهدی. (1387). «پیر گلرنگ». مجله‌ی گوهر گویا، دانشگاه اصفهان، شماره‌ی 7، صص167-194.
ارنست، کارل. (1377). روزبهان بقلی. ترجمه‌ی مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز.
اسداللهی، خدابخش.(1388). «اندیشه‌های عرفانی عین‌القضات در موضوع عشق».  مجله‌ی پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، شماره‌ی45، صص31-44.
افلاطون. (1343). پنج رساله. ترجمه‌ی محمودصناعی، تهران:بنگاه ترجمه ‌و نشر کتاب.
امام عسکری (ع)، حسن. (1384). تفسیر امام حسن عسکری (ع). به همت محمد صالحی اندیمشکی، قم: ذوی‌القربی.
جامی، نورالدین عبدالرحمن. (1386). نفحات‌الانس من حضرات‌ القدس. تصحیح محمود عابدی، تهران: سخن.
ذهبی، حسین. (1381). التفسیر و المفسرون. قاهره: مکتبه وهبه.
روزبهان بقلی ثانی، شرف‌الدین ابراهیم. (1349). تحفه اهل عرفان. به کوشش جواد نوربخش، تهران: خانقاه نعمت‌اللهی.
روزبهان بقلی. (1315). عرایس البیان فی حقایق القرآن. لکهنو: چاپ سنگی.
روزبهان بقلی. (1360). عبهرالعاشقین. به‌سعی هنری‌کربن و محمد معین، تهران: منوچهری.
روزبهان بقلی. (1360). شرح شطحیات. تصحیح هنری کربین، تهران: انجمن ایران‌شناسی فرانسه در تهران: کتابخانه طهوری. 
روزبهان بقلی. (1380). عبهر العاشقین. به سعی محمدجواد نوربخش، تهران: یلدا قلم.
الزرقانی، محمدعبدالعظیم. (1996). مناهل العرفان فی علوم القرآن. حققه فواز احمد زمرلی، بیروت: دارالکتب العربی.
زرّین‌کوب، عبدالحسین. (1375). جست‌وجو در تصوّف ایران. تهران: امیرکبیر.
سعدی، مصلح‌الدین. (1365). کلیّات سعدی. به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
سهروردی، شیخ شهاب‌الدین یحیی. (1380). مجموعه مصنّفات شیخ اشراق. تصحیح‌هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شایگان، داریوش. (1373). آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمه‌ی باقر پرهام، تهران: علمی- فرهنگی.
صفا، ذبیح‌الله. (1378). تاریخ ادبیات ایران. تهران: فردوس.
عین‌القضات همدانی، عبدالله بن‌محمد. (1386). تمهیدات. تصحیح و مقدمه‌ی عفیف عسیران، تهران: منوچهری.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار