نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا امینی
• کاظم رحیمی نژاد

دانشگاه شیراز

چکیده

داستان‌ها و اشعار مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی‌ها و افتخارات قومی را در تعریفی سنتی، حماسه می‌گویند. اما این تعریف در دوره‌ی معاصر تطور یافته و به‌ویژه در شعر، بسیار متفاوت و گسترده‌تر شده‌است؛ زیرا با ایجاد دگرگونی‌های نوین در عرصه‌ی جوامع بشری و تحت‌تاثیر قرارگرفتن تدریجی جوامع سنتی، تحولی در نوع نگرش به همه‌ی مقولات زندگی بشری ایجاد شده و مبانی ادبیات حماسی نیز مانند سایر مقوله‌های علوم انسانی نیاز به بازشناسی و بازتعریف پیدا کرده‌است. نوشتار حاضر بر اساس چنین دیدگاهی سعی دارد جنبه‌های مختلف این دگرگونی مفهوم حماسه را در شعر نیما‌یوشیج، نشان دهد. برای رسیدن به این مقصود ابتدا به روند تطور تعریف سنتی حماسه تا دوره‌ی معاصر اشاره می‌شود و سپس نمودهای حماسی در شعرهای نیمایوشیج بررسی می‌گردد. برای انجام این‌کار، شعرهای حماسی نیمایوشیج به طور کلی به دو دسته تقسیم شده‌اند: دسته‌ی اول شعرهایی هستند که نیما درآن به پیکارها‌ و حماسه‌های مردمی ملل مختلف از گذشته تا امروز پرداخته‌است؛ دسته‌ی دوم، شامل اشعاری‌ست که در آن‌ها دست‌کم سه مقوله‌ی جداگانه‌ی حماسه‌ی‌ محلی، حماسه‌ی‌ دینی و حماسه‌ی درونی را می‌توان تشخیص داد. نیمایوشیج این سه نوع شعر را به ترتیب در شعرهای «پی‌دار و چوپان»، «دانیال» و «خانه‌ی سریویلی» بازسرایی کرده‌است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که با وجود این‌که در جوهر شعر و حتی در زبان نیما می‌توان روح و مضامین و رویکرد حماسی را مشاهده کرد، در اندیشه و شعر وی تعریفی تازه از حماسه و قهرمانان حماسی پدید آمده که آشکارا نشان و تاثیر اندیشه و ادبیات عصر نوین جهان و تجربیات زندگی شخصی و اجتماعی شاعر را می‌توان دید.

کلیدواژه‌ها

• حماسه
• شعر اجتماعی
• شعر نو فارسی
• نقد شعر

20.1001.1.20088183.1392.5.2.2.7

عنوان مقاله [English]

A Study of the New Epical Aspects in the Poetry of Nima Yushij

چکیده [English]

 
The definition of epic has been changed during the course of time, especially in the modern world and in its poetic forms because of the profound changes happening in all dimensions of people’s life and the gradual changes the traditional society has experienced. Thus, these social changes lead to a new and different interpretation and understanding of epic in literature and poetry. Therefore, this article tries to show the changes which have happened in the concept of epic in Nima’s poems during the course of time. To do this, Nima's poems are divided into two groups. The first category includes the poems in which Nima refers to the epics of the other nations from the past to the present. The second category includes the poems divided into three subcategories: regional epics (like Peydar and the Shepherd), religious epics (like Daniel) and subjective epics (like Serveili’s House). A study in his poems shows that though the old elements of epic are present in his poems, he proposes a new definition of epic in his poems which is truly the result of both the influence of the modernist literature, and Nima’s own personal and social life on his poems.  

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: epic
• contemporary Persian poetry
• social poetry
• criticism of poetry