بررسی تطبیقی رویارویی با پدیدهی استعمار در شعر سید اشرف الدین حسینی و معروف رصافی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

پدیده­ی استعمار از پدیده­هایی است که مشرق‌زمین همواره با آن مواجه بوده است. انسان‌های آگاه و توانا به ویژه هنرمندان، با سلاح شعر به مبارزه با آنان پرداختند. چون شگردهای استعمار، گوناگون و مختلف است شگردهای مبارزه با آن پدیده نیز لازم است گوناگون و مناسب باشد. سیداشرف‌الدین و رصافی از شاعران حساس و آگاهی بوده­اند که پدیده‌ی استعمار را از ابتدا برای هم‌وطنان و ملت‌های دیگر ترسیم نموده و برای مبارزه با آن مطابق شرایط زمانی و مکانی، شگردهایی داشته­اند. این مقاله بر اساس مکتب اروپای شرقی، به بررسی تطبیقی پدیده­ی استعمار در شعر دو شاعر پرداخته و ابتدا بعد از بیان مبانی نظری پژوهش، پدیده­ی استعمار در شعر دو شاعر، بررسی و سپس راه‌کارهای آنان در مقابله با این پدیده، بیان می­شود. پژوهش‌های صورت گرفته در این مقاله نشان می­دهد که هر دو شاعر به شکل­های گوناگون به معرفی پدیده­ی استعمار پرداخته‌اند و برای مبارزه با آن، شگردهای مشابهی داشته و راه‌کارهایی عرضه کرده­اند که مهم‌ترین آن­ها عبارت است از: آگاه کردن مردم و غفلت‌زدایی؛ برانگیختن مردم و ترسیم موقعیت آنان؛ دعوت به اتحاد و مقابله با استعمار؛ بازگشت به هویت فرهنگ اسلامی؛ تحقیر استعمار با زبان طنز و محکوم کردن و نکوهش استعمارگران.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Facing up to Colonialism In Nasim Shomal and Ma’roof Al- Rosafi’s Poem

چکیده [English]

F. Mirghaderi* H. Kiyani**

Shiraz University
 
Abstract
Colonialism has always been a challenge in the East and several wise and capable people, especially poets, have tried to reflect their challenge against this issue in their works. Since Colonialism has different manifestations, challenging it also needs to be multidimensional. Nasim Shomal and Ma’roof Al- Rosafi were two of wise poets who have explained Colonialism for the people of their own land and those of other nationalities. This article comparatively analyzes Colonialism in the poems of these two poets according to the school of Eastern Europe. After discussing the theory of this research, the specific approach of the two poet's challenges against Colonialism are explained. Research shows that both poets have similar ways in order to challenge Colonialism. The most important ways are informing people, preventing ignorance, provoking passion in people and explaining their condition, inviting to associate, and opposing Colonialism, returning to the Islamic culture, and criticizing Colonialism in a satiric way.
 
 
* Assosiate Professor of Arabic Language & Literature, sfmirghaderi@gmail.com
** Assistant Professor of Arabic Language & Literature, hkyanee@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Colonialism
  • Comparative literature
  • Ma’roof Al- Rosafi
  • Nasim Shomal
  • School of East Europe

مراجع

بیگدلی، علی. (1368). تاریخ سیاسی و اقتصادی عراق. تهران: موسسه مطالعات و انتشارات تاریخی میراث ملل.
جمال‌الدین، محمدسعید. (1389). ادبیات تطبیقی پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی. ترجمه‌ی سعید حسام‌پور و حسین کیانی، شیراز: دانشگاه شیراز.
الرصافی، معروف. (2000). الأعمال الشعریه الکامله. بیروت: دارالعودة.
علی‌بابایی، داود. (1384). جامعه، فرهنگ و سیاست در اشعار سیّداشرف‌الدین گیلانی. تهران: امید فردا.
عنایت، حمید. (1358). سیری در اندیشه سیاسی عرب. تهران: سپهر.
غیلان، محمودحیدر. (2006). «الأدب المقارن و دور الأنساق الثقافیة فی تطور مفاهیمه و اتجاهاته». مجله‌ی دراسات یمنیه، الرقم80، ینایر- مارس. صص 81-141.
الفاخوری، حنّا. (1382). الجامع فی تأریخ الأدب‌العربی (الأدب الحدیث). قم: منشورات ذوی القربی.
قدوره، زاهیه مصطفی. (1975). تاریخ‌العرب الحدیث. بیروت: دارالنهضه العربیه.
کیانی، حسین و میرقادری، سیدفضل‌الله. (2009). «تعهد اجتماعی در شعر معروف رصافی (مطالعه‌ی موردی زن در شعر شاعر)». مجله فکر و ابداع، الرقم55، القاهره: رابطه الأدب الحدیث. صص 1-38.
المحامی، محمدفریدبک. (1988). تاریخ‌الدوله العلیه العثمانیه. الطبعه السادسه، تحقیق عثمان حقی، بیروت: دارالنفائس.
محمدی، حسنعلی. (1372). شعر معاصر ایران از بهار تا شهریار. تهران: اختران.
نمینی، حسین. (1363). جاودانه‌ی سیداشرف‌الدین گیلانی. تهران: کتاب فرزان.
الوردی، علی. (1371). لمحات إجتماعیه من تاریخ العراق الحدیث. قم: شریف رضی.
یاحقی، محمدجعفر. (1375). چون سبوی تشنه. تهران: جامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار