اصول و مبانی شرح تطبیقی (با تکیه بر شرح مثنوی شریف)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

برای شرح‌نویسی می‌توان بر اساس متغیّرهای 1. شارح و متن ادبی و 2. مخاطب انواعی را نام برد. یکی از این شروح را، شرح تطبیقی می­نامیم. هدف اساسی شرح تطبیقی، شرح ادبیات ملّتی بر اساس ادبیات ملتی دیگر است. روش عملیاتی شرح تطبیقی  سه مرحله دارد: 1. مقدمات: بررسی تأثیر و تأثّر تاریخی و تفاوت زبانی میان دو اثر ادبی، 2. شرح تطبیقی: تحلیل بر پایه‌ی شاخصه‌ی  زبانی ـ بلاغی و معنایی، 3. نتیجه‌گیری: دریافت و تبیین  میزان تأثیرگذاری متن  مبدأ بر متن  مقصد. بر این اساس، شرح مثنوی شریف اثر بدیع‌الزمان فروزانفر را در بسیاری از بخش­ها می­توان شرح تطبیقی دانست؛ نویسنده در شرح ابیات و بسیاری از حکایت‌ها نگرش تطبیقی داشته و مقدمات شرح تطبیقی را رعایت کرده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Principles of Comparative Commentary Based on Mathnavi Sharif Commentary

نویسنده [English]

  • Abdallah Radmard 2
1
2 Persian Language and Literature Department, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

 
 
 
Different types of commentary can be classified based on the commentator and the literary text, and the audience.  One type of commentary is comparative commentary. The aim of comparative commentary is to explain and interpret a literary text based on the literature of one nation in the language of another nation. The applied method of comparative commentary has three stages. The first stage is an introduction in order to study the historical relation and linguistic differences between two literary works. The second stage is comparative commentary in order to analyze linguistic-structural and semantic-thematic indexes. The last stage is conclusion in order to study how much the source text has influenced the target text. Mathnavi Sharif Commentary written by Foroozanfar can be considered as a comparative commentary as the commentator has a comparative approach in many of verses and stories of his book.
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: comparative commentary
  • methodology
  • Mathnavi Sharif Commentary
  • Foroozanfar
  • structure
  • content

مراجع

انوشه، حسن. (1376). دانشنامه‌ی‌ ادب فارسی. ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
رفاهی‌بخش، زینب و رضی، احمد. (1389). «بررسی و تحلیل مقدمه‌ها در شرح‌نویسی بر متون ادبی». ادب‌پژوهی، شماره‌ی11، صص 87-119.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (1389). «آسیب‌شناسی شرح‌نویسی بر متون ادب فارسی». جستارهای ادبی، شماره‌ی 171، صص 143-168.
زمانی، کریم. (1393). میناگر عشق (شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین بلخی). تهران: نی.
ساجدی، طهمورث. (1386). از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی (مجموعه مقالات). تهران:  امیرکبیر.
شجری، رضا. (1386). معرفی و نقد و تحلیل شروح مثنوی (شروح فارسی و موجود در ایران). تهران:  امیرکبیر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390). با چراغ و آینه (در جستجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر ایران). تهران: سخن.
شورل،‌ ایو. (1389). ادبیات تطبیقی. ترجمه‌ی طهمورث ساجدی، تهران: امیرکبیر.
عربی، فرشاد. (1389). «تجلّی قرآن و حدیث در گلشن‌راز شیخ محمود شبستری (بررسی شواهدی از اقتباس، تضمین و تلمیح». عرفانیات در ادب فارسی، شماره‌ی 5، صص 93-106.
علوی‌مقدم، مهیار. (1389). «آسیب‌شناسی ساختار «شرح‌نویسی» در حوزه‌ی  فهم متن ادبی (با نگاهی انتقادی به شرح‌های حافظ)». فنون ادبی، سال 2، شماره‌ی 2، صص 63-80.
غنیمی هلال، محمد. (1373). ادبیّات تطبیقی (تاریخ و تحوّل، اثرپذیری و اثرگذاری فرهنگ و ادب اسلامی). ترجمه‌ی سیدمرتضی آیت­الله­زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1361). شرح مثنوی شریف. تهران: زوّار.
فرهنگی، علی اکبر و صفرزاده، حسین. (1385). روش­های تحقیق در علوم انسانی. تهران: پویش.
قبول، احسان؛ یاحقی، محمدجعفر و اشرف محمدیاری. (1394). «بررسی میزان رشد تفکر انتقادی دانشجویان رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد)». نقد ادبی، سال 9، شماره‌ی 33، صص 177- 205.
گویارد، ام. اف. (1374). ادبیّات تطبیقی. ترجمه‌ی علی‌اکبرخان محمدی، تهران: پاژنگ.
نامورمطلق،‌ بهمن. (1388). «درآمدی بر تصویرشناسی (معرفی یک روش نقد ادبی و هنری در ادبیات تطبیقی)». مطالعات تطبیقی، شماره‌ی 12، صص 119-138.
نیکلسون، رینولد الین. (1374). شرح مثنوی مولوی (دفتر اول). ترجمه‌ی حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.
همتیان، محبوبه و مشاوری، زهره. (1393). «مبانی شرح‌نویسی بر متون ادبی». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دوره‌ی 18، شماره‌ی 35، صص 28-55.
Watson, G. (1980). Critical Thinking Apprasial, Manual. The Psychological Corporation. Harcourt Brace Jovanovich Inc.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار