شعر پژوهی(بوستان ادب)

مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

سندی نویافته برای شناسایی سراینده قصیده «ام‌الکواعب»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

در زبان فارسی اشعار زیادی وجود دارند که سراینده اصلی آنها هنوز مشخص نشده است. یکی از این موارد، قصیده مشهوری با مطلع «سلام علی دار ام‌الکواعب/ بتان سیه‌چشم عنبرذوایب» است. تاکنون چند تحقیق در این باره صورت گرفته و منوچهری دامغانی، امیر معزی، برهانی، حسن متکلم کاشی و ابوالمعالی نصرالله منشی به عنوان سرایندگان قصیده مذکور معرفی شده‌‌اند. پژوهش حاضر با بررسی استدلال‌های به‌کاررفته در مطالعات پیشین و با استناد به سندی جدید، شاعر این قصیده را معرفی می‌کند. استناد نویسنده به نسخه خطی مهم و ارزشمند «تذکره الشعرا»، مشهور به «جنگ 900 مجلس» است. گردآورنده این نسخه، سیم‌کش سمرقندی را شاعر این قصیده می‌داند. برخلاف شعرای قبلی، شواهد امر صحت این ادعا و انتساب را تأیید می‌کند. در این مقاله، نخست صحت انتساب قصیده به منوچهری، امیر معزی، برهانی و حسن متکلم بررسی و رد می‌شود. سپس با تمرکز بر پژوهش سروری که از اعتبار و سندیت بیشتری برخوردار است، دلایل چهارگانه او در انتساب چکامه به نصرالله منشی به چالش کشیده می‌شود. در پایان، سه دلیل دیگر برای ترجیح تعلق شعر به سیم‌کش سمرقندی مطرح می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

New Source for identification poet of the ode "Om-al-Kavaeb"

نویسنده [English]

  • rahman qorbani

university of isfahan

چکیده [English]

There are a lot of poems in Persian language Their poetry has not yet been determined. One of these cases is the famous ode "Om-al-Kavaeb". So far, several studies have been carried out on this topic, and Manouchehri Damghani, Amir Mo'azi, Borhani, Hasan Motekallam Kashi and Nasrollah Monshi have been introduced as poets of this ode. In this study, by studying the reasons used in previous studies and referring to a new document, introduced the true poet of this ode. The author's citation is an important and valuable manuscript, "Tazkarah al-Shoa'ra", known as "Ontology No. 900". The collector/ author of this Ontology, Introduces Simkesh –e- Samarqandi's as a poet of this poem. Contrary to previous poets, several reasons confirm this claim and assignment. In this paper, firstly, the authenticity of the assignment this ode to Manouchehri, Amir Mo'azi, Borhani and Hasan Motekallam is analyzed and rejected. Then, with a focusing on research of Sorori which has more authenticity, challenged her four In assigning a poem to Nasrallah Monshi. In the end, mention three other reasons for Confirm this claim.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Om-al-Kavaeb"
  • "Ontology No. 900"
  • Simkesh –e- Samarqandi
  • Nasrollah Monshi
مراجع
اقبال‌آشتیانی، عباس.(1338). وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی. تهران: دانشگاه تهران.
امیرمعزی نیشابوری.(1389). دیوان. به تصحیح عباس اقبال‌آشتیانی، تهران: اساطیر.
بهار، محمدتقی.(1349). سبک‌شناسی. ج3، تهران: امیرکبیر.
تذکره‌ی‌ شعرا (سفینه‌ی شعرا). کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی، شماره­ی بازیابی 900.
جاجرمی، محمد.(1350). مونس‌الاحرار فی دقایق‌الاشعار. به تصحیح میرصالح طبیبی، ج 2، تهران: انجمن آثار ملی.
محمدحسین خلف تبریزی.(1342). برهان قاطع. ج2، به اهتمام محمد معین، تهران: ابن‌سینا.
دودپوتا، عمرمحمد.(1382). تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی. ترجمه­ی سیروس شمیسا، تهران: صدای معاصر.
دهخدا، علی‌اکبر.(1377).  لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
دولتشاه سمرقندی.(1318). تذکره‌الشعرا. به سعی و اهتمام ادوارد براون، لیدن: بریل.
راشدمحصل، محمدرضا. (1386). «بررسی تاریخی و ساختاری القاب»، گوهر گویا، دوره‌ی 1، شماره­ی 3، صص 1- 22.  
سروری، امید.(1393). «قصیده‌ای از ابوالمعالی نصرالله­منشی». ادب فارسی، سال4، شماره­ی 2، صص 115- 124.
ساوجی، سلمان.(1367). دیوان. با مقدمه­ی تقی تفضلی، به اهتمام منصور شفق، تهران: امیرکبیر.
شریفی‌صحی، محسن؛ خاتمی‌پور، حامد.(1392). «اشعاری نویافته در جنگ خطی 900 مجلس». متن‌شناسی ادب فارسی، دوره­ی جدید، سال 5، پیاپی 17، صص 45- 60.
شعبانلو، علیرضا.(1395). «تاریخچه­ی قصاید مصنوع فارسی و معرفی دو قصیده­ی مصنوع ناشناخته از دو شاعر گمنام». فنون ادبی، سال 8، شماره­ی 1(پیاپی 14)، صص 149- 172.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا.(1382). «روانشناسی اجتماعی شعر فارسی». بخارا، شماره­ی 32، صص 46- 66.  
شمیسا، سیروس.(1382). سبک‌شناسی شعر فارسی. تهران: ققنوس.
صفا، ذبیح‌الله.(1369). تاریخ ادبیات ایران. ج 2 و 3، تهران: ققنوس.
صدری‌افشار، غلامحسین.(1394). فرهنگ مشاغل سنتی. تهران: آگه.
طوسی، ادیب.(1337). «فهلویات لری». دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره­ی 44، صص 1- 16.   
عوفی، محمد.(1324). لباب‌الالباب. ج 1، تصحیح ادوارد براون، لیدن: بریل.
کندلی، غفار.(1348). «نامه به وحیدالدین عثمان، خاقانی و نجم‌الدین سیمگر». دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 1348، شماره­ی 90- 91، صص 235- 251.  
فروزانفر، بدیع‌الزمان.(1387). سخن و سخنوران. تهران: زوار.
قاری‌یزدی، نظام‌الدین­محمود.(1359). دیوان البسه. به اهتمام محمد مشیری. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
قزوینی، محمد.(1323). «شعرای گمنام: احمدبن­منوچهر شصت‌کله». یادگار، شماره­ی 2، صص 54- 70.   
لامعی‌جرجانی، ابوالحسن­محمد.(2535) دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: اشرفی.
محیط‌طباطبایی، محمد.(1317). «در پیرامون زبان فارسی». آموزش‌و‌پرورش، سال 8، شماره‌­ی10، صص 1- 8.
معین، محمد.(1322). «بحث درباره­ی یک قصیده و گوینده­ی آن». مهر، سال 7، شماره­ی 7- 8، صص 390- 402.
________.(1327). «برهانی و قصیده­ی او». دانشکد­ه­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، دوره‌ی1، شماره­ی1، صص 7- 18.
منوچهری‌دامغانی، احمد.(1363). دیوان. تصحیح برات زنجانی، تهران: دانشگاه تهران.
______________.(1387). دیوان. تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
______________. دیوان. تصحیح رضاقلی‌خان هدایت، کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی، شماره­ی بازیابی 2505.
میرافضلی، علی.(1382). رباعیات خیام در منابع کهن. تهران: نشر دانشگاهی.
نصرالله­منشی، ابوالمعالی.(1392).  کلیله‌و‌دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: ثالث.
نظامی‌عروضی، احمد.(1388). چهارمقاله. تصحیح محمد قزوینی، به اهتمام محمد معین، تهران: معین.
وصاف‌الحضره.(1269 ق). تاریخ وصاف. به کوشش محمدمهدی اصفهانی، بمبئی: بی‌نا.
هدایت، رضاقلی‌خان.(1382). مجمع‌الفصحا. تصحیح مظاهر مصفا، ج2 و 3، تهران: امیرکبیر.
یلمه‌ها، احمدرضا. (1390). «تأثیر سروده‌های عربی بر اشعار لامعی‌گرگانی». ادبیات تطبیقی، سال 2، شماره­ی 4، صص 301- 322.
معرفی نسخه­ی سفینه‌ی شعرا، سایت کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به آدرس:
http://dlib.ical.ir/faces/search/bibliographic/biblioFullView.jspx?_afPfm=gbz1kydwk
شعر پژوهی(بوستان ادب)
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 43
خرداد 1399
صفحه 150-175
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار