جستجوی منابع جدیدی در رابطه با نام سراینده و تخمین زمان سرایش برزونامه کهن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در تحقیقات پژوهشگران، بخش کهن برزونامه، ابتدا به عطایی رازی و سپس به شاعری به نام شمس‌الدین محمد کوسج که نامش فقط در یک نسخه که اقدم نسخ متن است، باقی مانده است، نسبت یافته است. عدم وجود اسناد دیگر دربارة نام اخیر باعث شده برخی محققان نیز سرایندة اثر را گمنام فرض کنند. در این جستار با پیدا کردن شواهد دیگری در نسخ متن اولاً سرودن متن به دست شاعر با نام کوسه یا کوسج ثابت شده است؛ ثانیاً این نکته روشن می‌شود که تا سدة 12 هجری، برخی کاتبان شاهنامه، از سرایش داستان برزوی ملحق به شاهنامه به دست وی آگاه بودند. همچنین ضمن معرفی نسخة دیگری از داستان برزو با فاصلة سه سال با نسخة کمبریج (نسخة هند) و مقایسه سه نسخة قدیم‌تر متن برزونامه، زمان احتمالی سرایش متن قرن هفتم تخمین زده شده است و در ضمن مشخص شده که نسخة کمبریج بهترین نسخة موجود از متن نیست و با متن مادر فاصلة زیادی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Study on the new sources in relation to the name of the poet and estimate the time of compilation of the Old Burzō-nāma

نویسنده [English]

  • farzad ghaemi
Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

In the research of Iranian and Western scholars to this day, the old part of Burzō-nāma is initially attributed to Atāii-e Rāzi, and then to a poet named Shams-oddin Mohammad-e Kōsaj, whose name remains only in a manuscript that is the oldest manuscript. The lack of other documents about the recent name has led some researchers to assume the author of the work as anonymous. In this essay, by finding other evidence in the manuscripts of the text, it has first been proven that this work has been compiled by a poet named Kōseh or Kōsaj; Secondly, it is clear that, until the 12th century, some Shāh-nāma scribes were aware of the fact that The incorporative story of Burzō in the Shāh-nāma manuscripts has been compiled by him. Also introducing another manuscript of Burzō’s story, three years after the manuscript of Cambridge (manuscript of India) and comparing three older manuscripts of the Burzō-nāma, the probable time for the compilation of this poem is estimated at the seventh century. Meanwhile, it is clear that the Cambridge manuscript is not the best available manuscript of the Burzō-nāma and is far from the origin manuscript.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the old Burzō-nāma"
  • Shāh-nāma "
  • Kōsaj"
  • the manuscript of Cambridge"
  • the manuscript of India"
  • the manuscript of St. Petersburg

مراجع

خالقی­مطلق، جلال. (1386). حماسه: پدیده‌شناسی تطبیقی شعر پهلوانی. تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
خانلری­کیا، زهرا. (1341). راهنمای ادبیات فارسی(فرهنگ اعلام و اصطلاحات). تهران: ابن­سینا.
دبیرسیاقی، سیّدمحمّد.(1382). برزونامه وداستان کک کوهزاد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
دهخدا، علی‌اکبر.(1377). لغت‌نامه. 16ج، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
رزمجو، حسین.(1381).  قلمرو ادبیات حماسی ایران. 2جلد، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ریاحی، محمّدامین.(1387). فردوسی. تهران: طرح نو.
سلمی، عباس.(1373).«پژوهشی در برزونامه و زمینه‌های مختلف آن». دانشکده­ی ‌ادبیات‌ مشهد، سال‌27، شماره­ی‌1، صص‌15-34.
شکوهی، فریبا.(1384). «برزونامه». دانشنامه­ی‌ زبان و ‌ادب‌فارسی. ج‌1، به‌سرپرستی اسماعیل ‌سعادت، تهران: فرهنگستان ادب فارسی.
شریف‌زاده، سیدعبدالمجید.(۱۳۹۳). شاهنامه‌نگاری در ایران. تهران: سوره­ی مهر.
شمس، اسماعیل؛ جعفری­قنواتی، محمد.(1391). «برزونامه». دانشنامه­ی فرهنگ مردم ایران، ج‌2، تهران: دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
صفا، ذبیح‌الله.(1333). حماسه‌سرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
_________.(1347). تاریخ ادبیات در ایران. ج2، تهران: ابن سینا.
کوسج، شمس­الدّین.(1387). برزونامه (بخش کهن). تصحیح اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
___________. برزونامه (بخش کهن). نسخه­ی کتابخانه­ی دانشگاه کمبریج، شماره‌ی 56Kings Ms. ، مورّخ 829 ه.ق.
کویر، محمود.(2016). بر بال سیمرغ: جستارهایی درباره­ی شاهنامه، H&S Media.
عوفی، محمدبن­محمد.(۱۳۳۵). لباب الالباب. ج۱، تهران: چاپ سعید نفیسی.
فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه.نسخه­ی کتابخانه­ی آرشیو ملی هند(دهلی نو)، شماره­ی 1972، مورخ 831 ه.ق.
___________. شاهنامه.نسخه­ی کتابخانه­ی بادلیان دانشگاه‌ آکسفورد(انگلستان)، شماره­ی C.26، بی‌تا.
__________. شاهنامه. نسخه­ی کتابخانه­ی سنت‌پترزبورگ، شماره­ی1654،مورخ849 ه.ق.
__________. شاهنامه.نسخه­ی کتابخانه­ی دانشکده­ی الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره­ی  257، بی‌تا.
__________. شاهنامه.نسخه­ی کتابخانه­ی رایلند دانشگاه منچستر، شماره­ی 9MS.، بی‌تا.
محمّدی، علی.(1384). حماسه­ی برزونامه. همدان: دانشگاه بوعلی­سینا.
معصومی، غلامرضا.(۱۳۹۳). دایره‌المعارف اساطیر و آیین‌های باستانی جهان. ج3، تهران: سوره­ی مهر.
ملکی، توکا.(1380). زنان موسیقی ایران از اسطوره تا امروز. تهران: کتاب خورشید.
نحوی، اکبر.(1380). «ناگفته‌هایی درباره‌ی برزونامه». دانشکده ادبیات‌ مشهد، سال 34، شماره‌های 1و 2، صص 371-388.
هانوی، ویلیام.(1376). «بَرزونامه». دانشنامه­ی جهان اسلام، ج3، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
هدایت، رضاقلی­بن محمد‌هادی.(۱۳۳۶ـ۱۳۴۰).مجمع‌الفصحا. 6ج، تهران: چاپ مظاهر مصفا.
Blochet,Edgar.(1954).Catalogue ofThe Persian, Turkish, Hindustani And Pashtu Manuscripts In The Bodleian Library. Part III: Additional Persian Manuscripts. Beeston Oxford at the Clarendon press.
Browne,Edward Granville .(1922). A Supplementary Hand-list of the Muhammadan Manuscripts in the Libraries of the University and the Colleges of Cambridge, Cambridge.
De Blois, Francois. (1994). Persian literature– A Bio-Bibliographical Survey, Vol. V, Part 2, London.
Hanaway, William.(1990). “Borzu-nāma,” EIr. Volume IV, pp.380-81.
Molé, Marijan .(1953).  “L’épopée iranienne après Firdosi,” La Nouvelle Clio 5, pp. 377-93.
Storey, Charles Ambrose & François de Blois (1994). Persian Literature: A Bio-bibliographical Survey, Volume 5, Part 2, Persian Literature: A Bio-bibliographical Survey, Royal Asiatic Society Books.
 Van den Berg, Gabriell .(2009). “Borzu-nāma” (article 2), Eir  )Encyclopedia Iranica (Online, 6 March 2009, http://www. iranicaonline.org/articles/borzu-nama-2-epic-poem.
___________________.(2011)."The Borzu-nāma in the Persian manuscripts", Proceedings of the Millennium Conference of Shah-nameh, Ed.: M.J. Yahaghi, May 24th, 2011, Tehran: Persian Language and Literature Academy, pp. 1–10.
Van Zutphen, Marjolijn .(2014). Farāmarz, the Sistāni Hero: Texts and Traditions of the Farāmarznāme and the Persian Epic Cycle, Studies in Persian Cultural History

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار