ضرورت تصحیح مجدد دیوان نظام‌ الدین استرآبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

نظام الدین استرآبادی از شاعران توانمد قرن نهم و دهم هجری است که شعرش از ابعادی چند اهمیت دارد، پیش‌تازی در تغییر سبک از عراقی به هندی و عنایت خاص به ادبیات شیعی، شعر او را در عهد خود کم‌نظیر ساخته است. دیوان نظام، نخستین بار در سال1391 از سوی کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی چاپ شد.
نویسندگان مقاله با قیاس متن چاپ شده انتشارات مجلس شورای اسلامی با نسخه‌های مورد استفاده، نارسایی‌ها و خطاهای مصححان را در فرایند تصحیح بررسی کرده و ابیات نادرست بسیاری را تصحیح کرده و خطاهای مصحّحان را در موارد بسیاری نشان داده‌اند، در یک نگاه کلی، ایرادات یافت شده را می‌توان چنین بیان کرد: خوانش نادرست ابیات، گزینش نادرست نسخه‌بدل‌ها، بی‌توجّهی به اوزان عروضی، آشنانبودن به سنن نوشتاری کاتبان نسخ خطی و در نظر نگرفتن معنای ابیات، بی‌اعتنایی به محور عمودی متن و ارتباط بیت‌های پیشین و پسین. به این ترتیب به این نتیجه می‌رسیم که به دلیل وفور خطاهای یاد شده، ابیات آشفتۀ فراوانی در نسخۀ چاپ شده مجلس راه یافته و به هیچ وجه نسخۀ قابل اعتمادی نیست، نمی‌توان آن را به عنوان تصحیح علمی پذیرفت، در نتیجه تصحیح مجدد این دیوان، ضرورتی انکارناپذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Necessity to reinstate the court of Nizam al-Din Astarabadi

نویسندگان [English]

  • mohammad reza pashaei 1
  • mehdi hamzepour 2
1 Persian Language and Literature Department, Farhangian University, Tehran, Iran
2 Persian Language and Literature Department, Farhangian University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Nizam al-Din Astarabadi is a poet of the nineteenth and tenth centuries AH that his poetry has several dimensions. The prologue in changing the style of Iraqi to Hindi and the specificity of the Shiites literature has diminished his poetry in his covenant. . The court of justice was first published in 1391 by the library and documentation center of the Islamic council.
The authors of the article, with a comparison of the text published by the documentation center of the Islamic council with the versions used, check the defects and errors of the sculptor in the correction process On a general look, the defects found can be expressed as follows: Including Incorrect readings, Incorrect selection of copies, Disregard for the rules of prosody, To understand the literary traditions of manuscript scribes, And not considering the meaning of poetry, Disregard the vertical axis of the text And the relationship between the previous and the next poems. In this way, we conclude that due to the abundance of these errors, There has been a lot of turmoil in the printed version of the House And is in no way a reliable version. It cannot be accepted as a scientific justification, therefore the reinstatement of this court is indisputable

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism
  • Divan of Poems
  • Correction of Texts
  • Printing of Parliament
  • Nizamdin Estrabadi

مراجع

استرآبادی، نظام­الدین.(1391). دیوان اشعار. تحقیق و تصحیح شایسته ابراهیمی و مرضیه بیک­وردی­لو، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
____________. دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی 826 کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی.
____________. دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی 9406 کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی.
____________. دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی 13983کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی.
____________. دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی 375 کتابخانه­ی مدرسه­ی عالی شهید مطهری (سپهسالار).
____________.دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی 1/2514 کتابخانه­ی ملی.
____________.دیوان اشعار. نسخه­ی خطی شماره­ی26 کتابخانه­ی موسسه­ی دهخدا.
____________.دستور معمّا. نسخه­ی خطی شماره­ی 44ج، کتابخانه­ی مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران.
____________. سعادت­نامه. نسخه­ی خطی شماره­ی 3642، کتابخانه­ی مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران.
انوار، عبدالله.(1343). فهرست نسخ خطی کتابخانه­ی ملی ایران. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
انوری ابیوردی.(1364). دیوان شعر. به کوشش سعید نفیسی، تهران: سکه.
پاشایی، محمدرضا؛ حمزه­پورسوینی، مهدی.(1396). «تاثیرپذیری نظام­الدین استرآبادی از شاعران سبک خراسانی و عراقی و نوآوری­های او». بهار ادب، سال10، شماره­ی 2، صص61-80.
پاشایی، محمدرضا.(1397). «نقد دیوان (قصاید) نظام­الدین استرآبادی تصحیح و چاپ کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی». متن شناسی ادب فارسی، شماره­ی پی­درپی 40، سال10، صص143-163.
جهانبخش، جویا.(1384). راهنمای تصحیح متون. تهران: میراث مکتوب.
حمزه­پورسوینی، مهدی.(1392). «بهره­گیری نظام­الدین استرآبادی از حسن­تعلیل در تصویرسازی با عناصر فلکی». بهار ادب، سال6، شماره­ی 19، صص129-148.
__________________.(1393). «معرفی نظام­الدین استرآبادی و سبک شعر او». بهار ادب، سال7، شماره­ی 24، صص267-285.
__________________.( 1392). «دیوان نظام یا دیوان بی­نظام». آینه­ی پژوهش، شماره­ی 142، صص44-53.
خواجوی کرمانی.(1369). دیوان اشعار. تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: پاژنگ.
دهخدا، علی­اکبر. لغت‌نامه. نسخه‌ی الکترونیکی.
سلمان ساوجی.(1367). دیوان شعر. به اهتمام منصور مشفق، با مقدمه­ی تقی تفضلی، تهران: صفی­علیشاه.
سنایی غزنوی.(1329). حدیقه­الحقیقه. تصحیح محمدتقی مدرس­رضوی، تهران: چاپخانه­ی سپهر.
مولانا، جلال­الدین محمد.(1375). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسن، تهران: بهنود.
ناصرخسروقبادیانی.(1357). دیوان شعر. به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: انتشارات موسسه­ی مطالعات اسلامی دانشگاه مک­گیل کانادا شعبه­ی تهران.
نشریه­ی نسخه­های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.(1342). ج3، زیر نظر محمدتقی دانش­پژوه و ایرج افشار، تهران: چاپخانه­ی دانشگاه تهران.
وفایی، عباسعلی؛ چالاک، سارا.(1392). «نظام استرآبادی و سبک هندی»، زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج، سال5، شماره­ی15، صص 147-167.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار