نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن توفیقی ¹
• علی تسنیمی ²
• مهیار علوی مقدّم ³
• ابراهیم استاجی ⁴

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران

² استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار،ایران

³ دانشیارزبان وادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار،ایران

⁴ استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری ،سبزوار،ایران

چکیده

«استعاره­ی مفهومی» در چارچوب معناشناسی ­شناختی، بر نقش تجربیّات در ساختاربخشیدن به مقوله­های ذهن و ادراک مفاهیم، تأکید می­ورزد. فصول سال، یکی از تجربی‌ترین حوزه­ها، برای تبیین جهان­بینی عرفانی هستند. در این میان، توجّه مولانا بیش از همه­ی فصل­ها، به «بهار» است. پژوهش نشان می­دهد، «بهار» در غزلیّات مولانا، به­عنوان یک نگاشت مفهومی کلان، با همه­ی نمودهای دیدنی، شنیدنی، بوییدنی، چشیدنی و بسودنی خود، در خدمت تبیین جهان­بینی­ای شهودی و تبیین مفاهیمی چون «حق»، «غیب»، «عشق»، «عاشق»، «روح»، «تجلّی» و «وصال» است. این نگاشت مرکزی توانسته است، با بهره­گیری از جنبه­های استعاره­ساز بهار و خوشه­های تصویری مرتبط و متضادّ و نیز قدرت تناظرپذیری استعاره­ها، شبکه­ای از ­استعاره­ها را گرد خود بیافریند؛ استعاره­هایی که به دلیلِ وابستگی با نگاشت مرکزی، در اصالت هنری سبک مولانا و انسجام درون‌متنی غزل­ها نقش بسزایی دارند. همچنین کاربرد این نگاشت مفهومی در بافت غزل مولانا، از نظر فکری، مولانا را عارفی اهل بسط ­معرفّی می­کند و نشان می­دهد همه­ی استعاره­های مربوط به «بهار» خرده­استعاره­هایی هستند که در حمایت از کلان­استعاره­ی «معرفت تجربه­ای خوشایند و انبساط­انگیز است» به­وجودآمده­اند؛ ازاین­رو انبساط روحی مولانا در غزلیّات، پابه­پای خوشه­های استعاری پیش می­رود و اصالتِ بینش را با اصالتِ سبک درمی­آمیزد.
واژه­های کلیدی:

کلیدواژه‌ها

• استعاره­ی مفهومی
• خرده­استعاره و کلان­استعاره
• غزلیات مولانا
• معناشناسی شناختی
• نگاشت مفهومی بهار

20.1001.1.20088183.1399.12.2.2.6

موضوعات

• متون نظم

عنوان مقاله [English]

The analysis of conceptual mapping "spring" and its metaphorical clusters in Shams' Ghazals

نویسندگان [English]

• hasan tofighi ¹
• Ali Tasnimi ²
• mehyar Alavi Moghaddam ³
• Ebrahim Estaji ⁴

¹ PhD. Student of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University,sabzevar,Iran

² Assistant Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University,sabzevar,Iran

³ Associate Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University,sabzevar,Iran

⁴ Hakim Assistant Professor of Persian Language and Literature, Hakim Sabzevari University,Sabzevar,Iran

چکیده [English]

 
Abstract
 
The Conceptual metaphor in the context of the cognitive linguistics emphasizes the role of experiences in structuring the categories of mind and cognition of concepts. The seasons of the year are the most experimental areas for explaining the mystical worldview. Meanwhile, Mowlana is more interested in spring. This research shows that "spring" in the Mowlana's Ghazals, as a macro meaning-making trait, with all its visual, audible,  olfactory, tastable, and  tactile presentation , serves as an explanation for an intuitive worldview and concepts such as the truth, occult (Gheib), love, lover, spirit, manifestation and unification. The focal point of his poems, in fact, comprises a network of metaphor through the metaphorical aspects of "spring" and related and even contrasting image clusters, as well as the symmetrical power of metaphors; metaphors that, due to their dependency on the central meaning, play an important role in the artistic originality of  Mowlana's style and the in-text coherence of the ghazals.  Also, the use of this conceptual mapping in the context of Mowlana's Ghazals, intellectually, shows Mowlana as a mystic beliving in bast (expansion). He, then, shows that all spring-metaphors or spring-related ones are micro metaphors deriving from the macro-metaphor asserting that "knowledge is a pleasant experience". Then, this spiritual expansion in Mowlana's Ghazals goes hand in hand with metaphorical clusters, resulting in the unification of the uniqueness of his insight into the uniqueness of his poetic style.



 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Key Words: cognitive metaphor
• conceptual metaphor
• conceptual mapping of spring
• macro and micro- metaphors
• Mowlana