نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد هادی خالق زاده

استادیار زبان و ادبیات فارسی ، واحد یاسوج ، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

چکیده

مولانا محمّدطالب جاجرمی (م 854 ق) از شاعران کمترشناخته­شده­ی شیراز در سده­ی نهم هجری است که علاوه­بر «دیوان اشعار»، منظومه­ی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد آذری طوسی بوده، سلاطین تیموری و حاکمان فارس در قرن نهم را مدح کرده است. پیش از این درباره­ی زندگی، آثار و اندیشه­ی او آگاهی مبسوط و کافی در دست نبوده؛ اما با شناسایی دو دستنویس کتابخانه­ی موزه­ی ملی ایران و نسخه­ی کتابخانه­ی آیت­اللّه مرعشی نجفی(ره) ضرورت انجام این پژوهش احساس ­شد. نگارنده، در مقاله­ی حاضر، پس از مقدمه­ای کوتاه‏ در شرح زندگی و آثار شاعر با استناد به دست‏نویس‏­های ‏آثار او و براساس سنت تصحیح نسخ خطی، به بررسی و تحلیل ساختاری و محتوایی اثر توجه کرده و با نگاه  توصیفی- تحلیلـی ضـمن معرفـی اجمـالی طالب جاجرمی و آثـارش، به مذهب، اندیشه، ممدوحان، متن­شناسی و دستنوشته­های دیوان اشعار این شاعر پرداخته و نکات تاریک زندگی، سبک و ویژگی‌های شعر و دستنویس­های موجود را شناسایی کرده است. او ابراهیم­سلطان، عبداللّه پسر ابراهیم، خلیل­سلطان، یونس­خان، سلطان­ویس، جهانگیر، سلطان­حسن خداداد، مهتر حاجی­بیگ، علی­شاه، حسن­شاه و محمود را مدح نموده است. همچنین در دستنوشته­های او ارادت قلبی­اش به سلطان­محمد روزبهان، محمدبن سیدشریف جرجانی، شرف­الدین­علی یزدی و شیخ ابواسحاق کازرونی کاملاً مشهود است.
واژه­های کلیدی:ط
مولانا محمّدطالب جاجرمی (م 854 ق) از شاعران کمترشناخته­شده­ی شیراز در سده­ی نهم هجری است که علاوه­بر «دیوان اشعار»، منظومه­ی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد آذری طوسی بوده، سلاطین تیموری و حاکمان فارس در قرن نهم را مدح کرده است. پیش از این درباره­ی زندگی، آثار و اندیشه­ی او آگاهی مبسوط و کافی در دست نبوده؛ اما با شناسایی دو دستنویس کتابخانه­ی موزه­ی ملی ایران و نسخه­ی کتابخانه­ی آیت­اللّه مرعشی نجفی(ره) ضرورت انجام این پژوهش احساس ­شد. نگارنده، در مقاله­ی حاضر، پس از مقدمه­ای کوتاه‏ در شرح زندگی و آثار شاعر با استناد به دست‏نویس‏­های ‏آثار او و براساس سنت تصحیح نسخ خطی، به بررسی و تحلیل ساختاری و محتوایی اثر توجه کرده و با نگاه  توصیفی- تحلیلـی ضـمن معرفـی اجمـالی طالب جاجرمی و آثـارش، به مذهب، اندیشه، ممدوحان، متن­شناسی و دستنوشته­های دیوان اشعار این شاعر پرداخته و نکات تاریک زندگی، سبک و ویژگی‌های شعر و دستنویس­های موجود را شناسایی کرده است. او ابراهیم­سلطان، عبداللّه پسر ابراهیم، خلیل­سلطان، یونس­خان، سلطان­ویس، جهانگیر، سلطان­حسن خداداد، مهتر حاجی­بیگ، علی­شاه، حسن­شاه و محمود را مدح نموده است. همچنین در دستنوشته­های او ارادت قلبی­اش به سلطان­محمد روزبهان، محمدبن سیدشریف جرجانی، شرف­الدین­علی یزدی و شیخ ابواسحاق کازرونی کاملاً مشهود است.
واژه­های کلیدی:

کلیدواژه‌ها

• طالب جاجرمی
• مثنوی گوی و چوگان
• ممدوحان طالب جاجرمی

20.1001.1.20088183.1399.12.2.3.7

موضوعات

• متون نظم

عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Manuscripts of the Taleb Jajarmi's Diwan with an Analytic Approach

نویسنده [English]

• mohammad hadi khaleghzadeh

Assistant Professor of Persian Language and Literature Islamic Azad University, Yasouj Branch

چکیده [English]

 
 
Abstract
Maulana Mohammad Taleb Jajarmi (854 AH) is one of the less known poets of Shiraz in the 9th century AH. In addition to the "Diwan ", the poem of "Guy va Chougan" (lit. ball & polo)  is also attributed to him. This Shiite poet, who was the student of Azari Toosi, used to compose praise-poems, admiring the Timurid and Fars rulers in the 9th century AH. However, there has not been enough information about his life, works and thoughts before finding two manuscripts in the library of the National Museum of Iran and in the library of Ayatollah Marashi Najafi (RA). This encouraged the researcher to perform a research in this regard.
In this article, after giving a brief introduction about the poet's life and works, based on his handwritten works, and the principles of correcting manuscripts, the researcher has attampted to make the structural and content analysis of the text. Hence, employing a descriptive-analytical approach, in addition to introducing Tayeb Jajarmi and his works briefly, he addresses the religion, thought, textology and poem manuscripts of the poet to shed a light onto the dark aspects of his life, as well as the style and features of his poetry and manuscripts. Taleb Jajarmi composed poems praising Ibrahim Sultan, Abdullah, and son of Ibrahim, Khalil Sultan, Younes-khan, Sultan-Wes, Jahangir, Sultan Hasan Khodadad, Majid Hajibig, Alishah, Hassan-Shah and Mahmud. As found in his manuscripts, he deeply respected and heartily admired sultan Mohammad Ruzbehan , Muhammad b. Seyyed Sharif Jarjani, Sharaf al-Din Ali Yazdi, Sheikh Abu Eshag Kazerooni.
ط
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Key Words: Taleb Jajarmi
• ninth century
• poem
• handwriting
• correction