آیا پادشاهی منوچهر صد و بیست سال بود؟ (بحثی درباره‌ی سال‌های زندگانی و پادشاهی منوچهر بر اساس روایات پهلوی، تاریخی و طومارهای نقّالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه ارومیه

چکیده

در نسخه­های شاهنامه سرنویس­هایی آمده که در آن­ها آغاز پادشاهی­­ای یا عنوان رویدادی بیان شده است. در آغاز پادشاهی منوچهر عبارت «پادشاهی منوچهر صد و بیست سال بود» آمده و در گفتار «اندر اندرزکردن منوچهر نوذر را»، مرگ منوچهر در صد و بیست سالگی روی داده است؛ درنتیجه این پرسش به ذهن می­رسد که آیا مدّت پادشاهی منوچهر صد و بیست سال بوده یا او صد و بیست سال عمر کرده است؟ زیرا اگر عمر او صد و بیست سال باشد، طبعاً سال­های شهریاری وی باید کمتر از این زمان بوده باشد. در برخی متون تاریخی و طومارهای نقّالی روایت­هایی ذکر شده که زندگانی منوچهر را بیش از صد و بیست سال بیان کرده­اند. در بسیاری از منابع تاریخی، موسی(ع) معاصر منوچهر پیشدادی است و در تورات و بسیاری از متون تاریخی، طول عمر موسی(ع) صد و بیست سال ذکر شده، که احتمالاً در اثر آمیختگی روایت­های منوچهر با روایت­های موسی(ع) این دوران زندگانی به منوچهر منسوب شده است. در روایات اساطیری-حماسی نمونه­هایی از انتقال برخی ویژگی­ها و کردارها از یک شخصیت به شخصیت دیگر دیده می­شود که باعث شکل­گیری این فرضیه می­شود که با توجه به هم­زمانی موسی و منوچهر، احتمالاً برخی از ویژگی­های آن­ها به یکدیگر منتقل شده که مهم­ترین آن­ها نسبت­دادن طول عمر موسی(ع) به منوچهر است. از این رو در این پژوهش سعی شده با بررسی منابع رسمی و نقّالی برای اثبات یا رد فرضیه­ی مذکور و همچنین مشخص­نمودن سال­های زندگانی منوچهر پاسخ­هایی عرضه شود.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Was Manouchehr's Kingdom a Hundred and Twenty Years Old One? A Discussion on Manouchehr's Years of Life and Kingdom, Based on Pahlavi and Historical Narratives and Orally-Narrated Scrolls )

نویسندگان [English]

  • mohammad shiroei
  • abdolnaser nazaryani
urmia university
چکیده [English]

 
Abstract
Copies of the Shahnameh contain titles that describe the beginning of the kingdom or the title of the event. At the beginning of Manouchehr's kingdom, the following statement "Manouchehr's kingdom was one hundred and twenty years old" is written and in the speech, under " advising Manouchehr", his death is recorded to occur at the age of one hundred and twenty years. The question, therefore, arises as to whether Manouchehr's kingdom was one hundred and twenty years old or he lived for one hundred and twenty years? For, if he lived for one hundred and twenty years, naturally his years of reign must have been fewer than this. Some historical texts and narrated scrolls cite narratives that have described Manouchehr's life for more than one hundred and twenty years. In many historical sources, Moses is a contemporary of Manoochehr Pishdadi, and in the Torah and many historical texts, Moses is mentioned to live for a hundred and twenty years. It is likely that Manoochehr's narratives is confused by that of Moses.  In myth-telling narratives, there are examples of the transfer of certain traits and deeds from one character to another, forming the hypothesis that, given the coincidence of Moses and Manouchehr, some features of these characters have been transferred to each other, the most important of which is to attribute Moses's lifespan to Manouchehr's. Therefore, this study attempts to provide answers by examining official and cited sources to prove or disprove this hypothesis as well as discovering the length of Manouchehr's life.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Manouchehr
  • Moses
  • Life / Kingdom duration
  • Shahnameh
کتاب مقدس. (1378). ترجمه­ی فاضل خان همدانی. تهران: انجمن کتاب مقدس ایران.
آصف­آگاه، سیدحسن.(1387). سوشیانت منجی ایرانویج. تهران: آینده­ی روشن.
آموزگار، ژاله.(1391). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
آیدنلو، سجاد.(1388). از اسطوره تا حماسه. تهران: سخن.
ابن­اثیر، عزالدین.(1383). الکامل فی تاریخ. ترجمه­ی سیدمحمد حسین روحانی، ج1، تهران: اساطیر.
ابن­بلخی.(1385). فارسنامه. به اهتمام گای لیسترانج و آلن نیکلسون، تهران: اساطیر.
ابن­مسکویه.(1369). تجارب­الامم و تعاقب الهمم. ترجمه­ی ابوالقاسم  امامی، ج1، تهران: سروش.
اصفهانی، حمزه­بن حسن.(1346). سنی ملوک الارض و الانبیا. ترجمه­ی جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
بلعمی، ابوعلی.(1353). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار، به کوشش محمد پروین گنابادی، ج1، تهران: زوّار.
بیرونی، ابوریحان.(1386). آثارالباقیه. ترجمه­ی اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر.
تفضلی، احمد.(1389). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.
ثعالبی، ابومنصور.(1368). غرراخبار ملوک الفرس و سیرهم. ترجمه­ی محمد فضائلی، تهران: نقره.
حاجی­خلیفه.(1376). تقویم­التواریخ. مترجم ناشناخته، تهران: احیاء کتاب.
خالقی­مطلق، جلال.(1386). «از شاهنامه تا خدای­نامه». نامه­ی ایران باستان، سال7، شماره­ی1 و 2، صص 1-120.
داستان گرشاسب، تهمورث و جمشید، گلشاه و متن­های دیگر (بررسی دست‌نویس م. او 29). (1378). آوانویسی و ترجمه از متن پهلوی کتایون مزداپور، تهران: آگاه.
دینوری، ابوحنیفه.(1383). اخبارالطوال. ترجمه­ی محمود مهدوی­دامغانی، تهران: نی.
سراج، منهاج­الدین.(1391). طبقات ناصری. کابل: بنیاد جهانداران غوری.
شاهنامه­ی نقّالان (طومار مرشد عبّاس زریری اصفهانی). (1396). ویرایش جلیل دوستخواه، ج1و2، تهران: ققنوس.
صدیقیان، مهین­دخت.(1375). فرهنگ اساطیری-حماسی، ج1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
طبری، محمد.(1375). تاریخ طبری. ترجمه­ی ابوالقاسم پاینده، ج1 و 2، تهران: اساطیر.
طومار شاهنامه­ی فردوسی.(1381). به کوشش احمد هاشمی و سیدمصطفی سعیدی، ج1، تهران: خوش نگار.
طومار نقالی شاهنامه.(1391). تصحیح سجاد آیدنلو، تهران: به­نگار.
فردوسی، ابوالقاسم.(1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی­مطلق با همکاری محمود امیدسالار در دفتر ششم و ابوالفضل خطیبی در دفتر هفتم، تهران: مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
ــــــــــــــــــ (1393). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی­مطلق، ج1، تهران: سخن.
فرنبغ­دادگی.(1390). بندهش. ترجمه­ی مهرداد بهار، تهران: توس.
گردیزی، عبدالحی­بن ضحاک.(1363). زین­الاخبار. به اهتمام عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
گزیده­های زادسپرم.(1366). ترجمه محمدتقی راشدمحصل، تهران: موسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مجمل­التواریخ و القصص.(1318). تصحیح محمدتقی بهار، تهران: کلاله­ی خاور.
مسعودی، علی­بن­حسین.(1349). التنبیه و الاشراف. ترجمه­ی ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ــــــــــــــــــــــ.(1382). مروج­الذهب. ترجمه­ی ابوالقاسم پاینده، ج1، تهران: علمی فرهنگی.
مقدسی، مطهربن طاهر.(1374). البدء و التاریخ. ترجمه­ی محمدرضا شفیعی­کدکنی، ج3، تهران: آگه.
میرخواند.(1338). تاریخ روضه­الصفا. ج1، تهران: پیروز.
مینوی خرد.(1385). ترجمه­ی احمد تفضلی، تهران: توس.
هفت لشکر (طومار جامع نقالان).(1377). تصحیح مهران افشاری و مهدی مداینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یشت­ها.(1377). به تصحیح ابراهیم پورداوود،تهران: اساطیر.
یعقوبی، احمدابن اسحاق. (1382). تاریخ یعقوبی. ترجمه­ی محمدابراهیم آیتی، ج1، تهران: علمی و فرهنگی.