مقاله کوتاه: تصحیح و توضیح بیتی از سعدی: شمع را باید از این خانه به‌در بردن و کُشتن...

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ایران - واحد یاسوج

چکیده

برای فهم یک شعر پی­بردن به معانی واژه­ها، اصطلاحات و ترکیب­ها کافی نیست؛ بلکه آگاهی از دانش­ها، کُنش­ها، اوضاع اجتماعی، هنرها  و فرهنگ­های روزگار سرایش شعر، به درک آن، کمک بسزایی می­نماید. بیت «شمع را باید از این خانه به در بردن و کُشتن/ تا که همسایه نگوید که تو در خانه­ی مایی» در تصحیح­ها و شرح­های غزلیات سعدی ضبط­های گوناگون و معانی متفاوتی دارد. نگارنده با مروری کوتاه بر شرح­های غزلیات سعدی دریافت که شارحان یا به دلیل ساده­انگاریِ بیت، آن ­را شرح نکرده­اند، یا به برخی لغات موجود در این بیت بی­توجه بوده­اند؛ پس شرح این بیت مشهور سعدی لازم به نظر رسید. این جُستار در پی آن است تا ضمن بررسی اختلاف نسخ و تحلیل شرح­های مختلف غزل­های سعدی از منظری جدید، به منطقی­ترین و کم­خطاترین معنا دست یابد. معنایی که مبتنی­بر فرهنگ توده­ی مردم شیراز و شاید دیگر نواحی ایران­زمین باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Correction and Explanation of a Stanza by Sa'di: "The Candle Should Be Taken out of This House and Blown out!"

نویسنده [English]

  • mohammad hadi khaleghzadeh
Assistant Professor of Persian Language and Literature Islamic Azad University, Yasouj Branch
چکیده [English]

 
Abstract
To understand a poem, it is not enough to understand the meanings of words, terms and their combinations; Rather, being equipped with the scientific knowledge, social conditions, art, and cultures of the time of composing the poem helps us to understand it better. The verse "The candle should be taken out of this house and blown out / so that the neighbor does not beware that you are in our house" has received different recordings and different interpretations in the course of corrections and descriptions of Sa'di's sonnets. The author, having briefly reviewed the descriptions of Sa'di's sonnets, found that the commentators either did not explain this verse because they considered it too simple to be explained, or ignored some of the words in this verse; This made the description of this famous verse necessary. While examining and comparing different versions and explanations of Sa'di's sonnets, the present study seeks to find the most logical and correct meaning of his sonnet, the meaning that is based on the popular culture of Shiraz and perhaps that of other parts of Iran.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sa'di
  • Sonnets
  • blowing out Candle
  • correction
  • popular culture

مراجع

افلاکی، احمد بن اخی ناطور.(1375). مناقب­العارفین. تحسین یازیجی، تهران: دنیای کتاب.
حسن­پور، عباس.(1396).«درنگی در کُشتن آتش».رشد آموزش، شماره­ی121،صص81-83.
حمیدی، جعفر.(1366). «میهمان – میزبان». نشریه­یرشد، شماره­ی11، صص 49-51.
دهخدا، علی­اکبر.(1377). لغت­نامه. زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
راوندی، مرتضی.(1384). تاریخ اجتماعی ایران. ج5، تهران: روزبهان.
رضایی، بهمن؛ تشکری، منوچهر.(1393). «نگاهی به شمع و بازتاب آن در شعر فارسی». بهار ادب، شماره­ی25، صص 67-85.
روانشاد، محمدتقی.(1328). شمه­ای از آثار شیخ رابع. شیراز: چاپخانه­ی موسوی.
سپاسدار، محمود.(1397). فرهنگ واژه­ها و اصطلاحات شیرازی. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
سعدی، مصلح­الدّین.(1345). کلیات سعدی. به کوشش ابوالقاسم حالت، تهران: علمی.
____________. (1371). گزینه­ی غزلیات. شرح حسن انوری، تهران: قطره.
____________. (1374). غزلیات. شرح بهاء­الدین اسکندری، تهران: قدیانی.
____________. (1375). غزلیات. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: میلاد.
____________. (1376). غزل­های سعدی. تصحیح اسماعیل صارمی و حمید مصدق، تهران: قدیانی.
____________. (1377). دیوان، شرح خلیل خطیب­رهبر، تهران: مهتاب.
____________. (1380). غزلیات. توضیح کاظم برگ­نیسی، تهران، فکرروز.
____________. (1385). غزل­های سعدی. تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: سخن.
____________. (1386). غزل­های سعدی. شرح تورج عقدایی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار.
____________.(1389). برگزیده­ی غزلیات. شرح جهانبخش نوروزی، شیراز: کوشامهر.
____________. (1390الف). غزلیات. تصحیح حبیب یغمایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
____________ (1390ب). غزلیات. شرح فرح نیازکار، تهران: هرمس.
سلمان ساوجی، جمال­الدین.(1336). دیوان. به سعی منصور مشفق، تهران: صفی­علیشاه.
شمیسا، سیروس.(1377). فرهنگ اشارات. ج2، تهران: فردوس.
_________. (1380). نقد ادبی. تهران: فردوس.
صائب‌، محمدعلی‌.(1374). دیوان. به‌اهتمام جهانگیر منصور، ج1، تهران‌: نگاه‌.
صدیقیان، مهین­دخت.(1379). فرهنگ واژه­نمای غزلیات سعدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میرفخرایی، مهشید.(1367). روایت پهلوی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ناصح، محمدمهدی.(1369). «سعدی و فرهنگ عامه». ذکر جمیل سعدی: مجموعه­مقالاتی درباره­ی سعدی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ناصرخسرو، ابومعین.(1370). دیوان.تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق،تهران:دانشگاه تهران.
نظامی، الیاس بن یوسف.(1385). هفت­پیکر. به سعی سعیدحمیدیان، تهران: قطره.
____________________.(1389). خسرو و شیرین. به سعی سعیدحمیدیان، تهران: قطره.
یغمایی، حبیب.(1355). «مولانا صائب»، تهران: یغما، شماره­ی 332، صص 106-112.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار