‌بازشناسی ستی‌نامه‌ها و ‌ستی‌واره‌های منظوم فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد یاسوج

چکیده

­بازشناسی ستی ­نامه­ ها و ­ستی ­واره ­های منظوم فارسی
 
محسن محجوبی*
محمدهادی خالق‌زاده**
 
چکیده
رسم ­ستی (= ساتی) از رسوم کهن و الحاقی هندوییسم است که سال­ها در هندوستان به­عنوان فریضه‌ای دینی اجرا می­شد و امروزه با رشد فرهنگ و وضع قوانین جدید، ظاهراً متروک شده است. این رسم خشن و غیرانسانی، البته با معیارهای امروزی که زنِ تازه بیوه­‌شده را به‌سمت خودسوزیِ اختیاری با جسد شوهرش سوق می­داد و در ازای آن به او بشارت زندگی دوباره با همان شوی (طبق نظریه‌ی تناسخ) یا زندگی دوباره با هیئت مردانه را می­داد، بر سه محور اعتقاد به آتش، عشق به همسر و ایمان به زندگی دیگرباره استوار بود. پژوهشگران در این جستار کوشیده‌اند تا ضمن بررسی سابقه و نحوه‌ی اجرای این رسم، بازتاب آن را در منظومه­های عاشقانه‌ی ادب فارسی که تاکنون بررسی نشده، مشخص نمایند و نشان دهند که بعضی از منظومه­هایی که پیش از این به‌عنوان ستی­نامه معرفی شده­اند، ستی­نامه نیستند و تعدادی از منظومه­ها که مغفول مانده­اند، مطابق با ویژگی­ها و مختصات این رسم کهن هندویی، ستی­نامه­ هستند.
واژه‌های کلیدی: هندوستان، هندوییسم، هندوزن، ستی، منظومه­های عاشقانه، ستی­نامه.
 
* دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ایران، یاسوج mohsenmahjoobi1359227@gmail.com 
** استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، یاسوج asatirpars@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
تاریخ دریافت مقاله: 9/4/99                تاریخ پذیرش مقاله: 25/1/1400
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition of Persian poetic Sitinameh and Sitivareh

نویسندگان [English]

  • mohsen mahjoubi 1
  • mohammad hadi khaleghzadeh 2
1 Islamic Azad University of Yasouj
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature Islamic Azad University, Yasouj Branch
چکیده [English]

Recognition of Persian poetic Sitinameh and Sitivareh
Abstract
The cultural bond between Iran and India is a deep and rooted one. Both lands, although inhabited by natives, found a new identity with the migration of the Aryans. From the beginning, the Indo-Iranians had more similarities than differences and became more friends than enemies. Siti (= siti) is one of the ancient and additional traditions of Hinduism that has been practiced as a religious duty in India for many years and, today it seems to be abandoned. It is a cruel and inhumane custom - albeit by the standards of siti of the ancient and appended customs of Hinduism, which for years now - that led the newly widowed woman to voluntary self-immolation with her husband's body. In return,  she was given the good news of living again with her husband (according to the theory of reincarnation) or living again with the masculine body. It was based on three axes of believing in fire, loving one's spouse, and believing in another life. According to this research, the real siti has conditions, that the first condition for calling an action a siti is the presence of the element of fire in that action, i.e. any other type of suicide (self-harm with a dagger, eating poison, drowning in water, etc.) It is not considered a siti. The second condition for being an act siti is that it should be romantic. In the real world, it may have happened sometimes that women have been forced to become siti, but what is said in the stories of siti and according to Hindu beliefs ,  this act is romantic and voluntary. Another condition for a ceremony to be called a sati is that it be Hinduism, and the last condition for calling a ritual a siti is that the Hindu who goes to the heart of fire for her own beliefs and love in India is a "woman".In India, widowed woman - though young, healthy and beautiful - is placed on the husband's body and the harvest of wood, incense and sandals is set on fire. They adorn the widow, wears a fine garment, and she stands firm and determined, throwing herself into the fire, or covering the woman's hands and feet with henna, and a ring on her nose. They put a veil on their noses as a sign of chastity and purity, then they put the best clothes on her, put the most fragrant perfume on her, put make-up on her, and dressed her like a bride with perfect ornaments. The woman was given a kind of narcotic drink to get rid of the fear of death. The prepared firewood was hidden behind a curtain so that the widow would not look at it so the fear of the flames would not change her decision . After leaving the woman next to her husband's body. All friends and relatives brought some gifts and asked her to take them to their loved ones in the other world. Sometimes they put a woman on a horse and people accompanied her to the place of the ceremony. When they arrive at the place of the ceremony, they cover her with uncut cotton clothes. At first, relatives, neighbors, and even the judge and the ruler of the city try to dissuade the determined widow with a promise and advice, if she did not accept and continued to insist on being siti They asked her for good prays and after accompanying her to the place of the ceremony, they watched her, She hugged her dead husband. People stood around her with long bamboo sticks so that she would not regret it and would not run away from the fire.One of the most important discoveries of this research is finding a reference to Masoudi (280-345 AH) in siti custom in Iran, which is not mentioned anywhere. He deals with a tribe of Caspian people who lived near Amol: "The peyrovane jahl in the Caspian Sea are different tribes, including the Sqlab and the Russians, who are on one side of Amol and They should burn their dead with all his tools and ornaments, and if a man dies and his wife is alive, they should burn the woman with him, but if a woman dies, they should not burn the man, and if a single man dies, they should marry him after death, Women are interested in burning because they think they are going to heaven ...", There are several important points in this oldest Iranian document about the siti custom. firstly, this custom was common in Iran and secondly, this custom, unlike in India, where a woman willingly goes on fire, has been mandatory for women in Iran . Many Persian poets have attributed being siti ,husbandworshipery and loyalty of Hindu women. Anwari at the beginning of a poem composed in praise of Omar bin Mukhlis, likens burning in fire due to love .In this article, this researcher has tried to examine the history and manner of performing this custom, determine its reflection in the romantic poems of Persian literature that have not been studied so far, and to show that some of the poems that have already been titled Sitinameh, they are not, and a number of poems that have been neglected are Sitinameh according to the characteristics and coordinates of this ancient Hindu tradition. These researchers by using the reasons in the definitions, introduced and separated the Sitinameh and Sitivareا. According to this research, the poems of Abdolshakur Bazmi Dehlavi, Azar and Samandar (Hosn and Eshgh) Hesami, Azar and Samandar Zalali Khansari, Ahli Shirazi candle and butterfly, Aqel Khan Razi candle and butterfly, Seyed Mohammad Eshrati's padomat, Zaker padomat, Bostan Sokhan Emami, Padmani's story by an unknown author, Ratan and Padm's story by an unknown author, Padmavat Hassan Ghazaneh, Padmavat and Ratansin Feyz Dakani, Hosn and Eshgh of an unknown author, Padmavat Abdul Shakur Mansour Sitinameh, and the burning and melting are a kind of warmth, boiling and roaring of Sirajuddin Ali Khan Arzoo, burning and melting of Sadegh Tafreshi, And burning and melting of Molasabegh Baranasi, Hassan Dehlavi's love letter,  Varasteh Kashmiri siti, Ahmad Bakhsh's love miracle nicknamed Neshat, the image of love of Faghir Dehlavi  ,chansirnameh edraki Biglari, Abdullah and Radhan Farahat Lahori  are Sitinameh or Sitivareh.Keywords: Siti, ستی نامه, Love Poems, Hindu women, India, Hinduism

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key word: India
  • Hinduism
  • Hindu woman
  • sati
  • romantic collected poems
  • satinameh
آموزگار، ژاله. (1395). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
ابن­بطوطه، محمد‌بن‌عبدالله. (1337). سفرنامه. ترجمه‌ی محمدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ادراکی بیگلاری. (1956م) چنیسرنامه، به تصحیح حسام­الدّین راشدی، کراچی، بی­نا.
اسماعیل­پور، م. (1380). ستی و ستی­نامه‌سرایی در شبه­قاره‌ی هند. دانشنامه‌ی ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ  و ارشاد اسلامی.
اقبالی، ابراهیم؛ عباس­زاده نیاری، یاسر. (1392). «نمود فرهنگ و محیط هند در دیوان صائب». بهار ادب، شماره‌ی 21، صص37-54.
امیری خراسانی، احمد؛ دهمرده، علی­حیدر. (1385). «حکیم زلالی خوانساری»، نثرپژوهی ادب فارسی، شماره‌ی 24، صص 17-40.
انوری، محمّدبن‌‌محمّد. (1372). دیوان اشعار. به تصحیح محمّدتقی مدرس‌رضوی، تهران: علمی و فرهنگ.
اهلی شیرازی، محمد‌بن‌یوسف. (1369). دیوان. به تصحیح حامد ربانی، تهران: سنایی.
ایونس، ورونیکا. (1381). اساطیر هند. ترجمه‌ی محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
باباصفری، علی­اصغر؛ سالمیان، غلام­رضا. (1387). «ستی و بازتاب آن در ادب فارسی». جستارهای ادبی، شماره‌ی 160، صص 49-74.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. (1388). محبوب سیاه و طوطی سبز. تهران: علمی.
باشلار، گاستون. (1364). روانکاوی آتش. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: توس.
بایار، ژان­پیر. (1376). رمزپردازی آتش. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
بزمی دهلوی، عبدالشکور. (1350). داستان پدماوت. به کوشش امیرحسین عابدی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
بولن، شینودا. (1377). نمادهای اسطوره­ای و روان‌شناسی زنان. ترجمه‌ی آذر یوسفی، تهران: روشنگران.
بهار، مهرداد. (1375). ادیان آسیایی. تهران: چشمه.
بیرونی، ابوریحان. (بی­تا). تحقیق­ماللهند، به تصحیح منوچهر صدوقی سها، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــ. (1363). فلسفه‌ی هند قدیم. اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر.
پانی­پتی، ملامسیح. (2009). رامایانا. تصحیح سیدعبدالحمید ضیایی و سیدمحمد یونس جعفری، دهلی: خانه‌ی فرهنگ جمهوری اسلامی.
پورداوود، ابراهیم. (1331). «ایران و هند». نشریه‌ی انجمن روابط فرهنگی ایران و هند، شماره‌ی یک.
تاورینه، جین کاپاتیت. (1388). «ساتی در هند باستان». ترجمه‌ی کورش فتاحی، رشد آموزش تاریخ، شماره‌ی 34، صص30-31.
تیکو، گ.ل. (1342). پارسی‌سرایان کشمیر. تهران: انجمن ایران و هند.
جعفری، یونس. (1352). «ستی». ارمغان، دوره‌ی 42، شماره‌ی 9، صص 585-592.
ـــــــــــــــ (1376). ارمغان ادبی (پژوهش­های ادبی در ادبیات فارسی هند). تهران: موقوفات محمود افشار.
جلالی نایینی، محمدرضا. (1375). هند در یک نگاه. تهران: شیرازه.
حکمت، علی­اصغر. (1337). سرزمین هند. تهران: دانشگاه تهران.
خبوشانی، ملانوعی. (1348). سوزوگداز. به تصحیح امیرحسین عابدی، تهران: بنیاد فرهنگ.
دادور، ابوالقاسم؛ منصوری، الهام. (1390). درآمدی بر اسطوره­ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، تهران: دانشگاه الزهرا و کلهر.
داراشکوه، محمد. (1340). ترجمه‌ی اوپانیشاد. به سعی تاراچند و محمدرضا نایینی، تهران: تابان.
دورانت، ویل. (1367). تاریخ تمدن. ترجمه‌ی احمد آرام، تهران: سازمان انتشارات.
دوروژمون، دنی. (1377). اسطوره­های عشق. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: نشانه.
دولافوز، کلود فریزر. (1316). تاریخ هند. ترجمه‌ی محمد تقی فخرداعی گیلانی، تهران: کمیسیون معارف.
دهلوی، امیرخسرو. (1387). دیوان اشعار. به تصحیح اقبال صلاح الدین، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
دهلوی، حسن. (1383). دیوان اشعار. به اهتمام سید احمد بهشتی شیرازی و حمیدرضا قلیچ خانی، تهران: انجمن آثار و مف اخر فرهنگی.
ذکرگو، امیرحسین. (1377). اسرار اساطیر هند. تهران: فکر روز.
ذوالفقاری، حسن. (1394). یکصد منظومه‌ی عاشقانه‌ی فارسی. تهران: چرخ.
رازی، امین­احمد. (1389). هفت­اقلیم. به تصحیح محمدرضا طاهری، تهران: سروش.
رامهرمزی، ناخدابزرگ شهریار.(1348) عجایب هند. ترجمه‌ی محمد ملک­زاده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
رضایی، مهدی. (1383). آفرینش و مرگ در اساطیر. تهران: اساطیر.
سدارنگانی، هرومل. (2435). پارسی­گویان هند و سند. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
سروش،  نصراللّه؛ شهریار نقوی، حیدر. (1373) فرهنگ اردو- فارسی، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
شاتوک، سیبل. (1388). آیین هندو. ترجمه‌ی محمدرضا بدیعی، تهران: امیرکبیر.
شایگان داریوش.(1383). ادیان و مکتب­های فلسفی هند. تهران: امیرکبیر.
شمس، محمدجواد و دیگران. (1396). ادیان هند. تهران: سمت.
شهابی خراسانی، علی­اکبر. (1316). روابط ادبی ایران و هند. تهران: کتابفروشی مرکزی.
شهرستانی، محمدبن‌عبدالکریم. (1350). الملل و النحل. ترجمه‌ی افضل‌الدین ترکه اصفهانی، به تصحیح محمدرضا جلالی­نائینی، تهران: اقبال.
صبور، داریوش. (1380). ذره و خورشید. تهران: زوار.
عابدی، میرحسین. (1346). «داستان­های ستی در ادبیات فارسی». مهر، سال 13، شماره‌ی 8، صص 569-573.
غلام­رضایی، محمد. (1370). داستان­های غنایی منظوم. تهران: فردابه.
قلی­زاده، خسرو. (1392). فرهنگ اساطیر ایران بر پایه‌ی متون پهلوی. تهران: کتاب پارسه.
کاردگر، یحیی. (1393). «بازتاب جنبه­هایی از فرهنگ و ادبیات هند در شعر صائب». شعرپژوهی، شماره‌ی 20، صص 135-160.
کانا، ویجت. (1368). مادر هند. ترجمه‌ی احمد جم، تهران: پگاه.
کراچی، روح­انگیز. (2001-2002م). «سهم شاعران زن در شعر فارسی، تحقیقات فارسی». بخش فارسی دانشگاه دهلی، صص28-37.
گلچین معانی، احمد. (1364). فرهنگ اشعار صائب. تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
لطیفی، عبدالحسین. (1386). «آداب و احکام ازدواج در دین هندویی». پژوهشنامه‌ی ادیان، شماره‌ی 1، صص169-200.
مازندرانی، وحید. (بی­تا). هند یا سرزمین اشراق. تهران: فردوسی.
محمّد پادشاه. (1363). فرهنگ آنندراج. تهران: کتابفروشی خیام.
محمّدی اله­آبادی، محمدمیرجان. (1386). خازن­الشعرا. به تصحیح اختر مهدی رضوی، تهران: انجمن مفاخر.
مسعودی، علی­بن­حسین. (1396). مروج­الذهب. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
مصطفوی، علی­اصغر. (1361). دبستان مذاهب. تهران: ندا، چاپ سنگی.
معین، محمد. (1388). مزدیسنا و ادب فارسی. تهران: دانشگاه تهران.
منشی، نصراللّه. (1347). کلیله و دمنه. به کوشش عبدالعطیم قریب، تهران: فرخی.
میرزاخان، فخرالدین محمد. (1354). تحفه‌ی­الهند. به تصحیح نورالحسن انصاری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
میرشریفی، علی. (1387). هندوستانی که من دیدم. قم: دلیل ما.
میرفخرایی، مهشید. (1366). آفرینش در ادیان. تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ناردو، دان. (1388). هند باستان. ترجمه‌ی مهدی حقیقت­خواه، تهران: ققنوس.
ناس، جان. (1370). تاریخ جامع ادیان. ترجمه‌ی علی­اصغر حکمت، تهران: انقلاب اسلامی.
نفیسی، علی­اکبر. (1319). ناظم­الاطباء. تهران، رنگین.
نیبرگ، هنریک ساموئل. (1359). دین‌های ایران باستان. مترجم سیف‌الدین نجم آبادی، تهران: مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها.
والش، ریچارد ج. (1371). ماجراهای مارکوپولو. ترجمه‌ی احسان شهبازی، تهران: انقلاب اسلامی.
والمیکی.(1386). رامایانا. ویراستار مالابیکا داس­گوپتا، ترجمه‌ی کتایون نمیرانیان، تهران: علمی.