نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

• سعید مهدوی فر ¹
• قدرت قاسمی پور ²

¹ دانشگاه شهید چمران اهواز

² اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی

چکیده

در باب دو تعبیر از دیوان خاقانی
 
چکیده
دیوان خاقانی شروانی به‌عنوان یکی از امّهات ادب پارسی از حیث دربرداشتن تعابیر و ترکیبات  نو و گونه‌گون، اهمیت ویژه‌ای دارد. همین تعمد و پرمایگی زبانی سبب شده تا دیوان وی از دیرباز یکی از منابع مهم و اساسی فرهنگ‌نویسان قلمداد شود. ازآنجاکه بسیاری از این ترکیبات زاده‌ی قدرت شگرف تخیل و طریق غریب او در سخنوری است، نه‌تنها گزارش بلکه حتی گردآوری آن‌ها نیز از کاستی‌ها و لغزش‌های متعدد برکنار نمانده است. در این جستار بر آن بوده‌ایم تا با توجه به سبک شخصی شاعر و قراین اجتماعی زمان خاقانی، تحلیلی استوار از دو تعبیر «سه‌سرهنگ» و «میان‌خانه» در دیوان او ارائه کنیم. در این پژوهش نشان داده می‌شود که برخلاف نظر فرهنگ‌نویسان و شارحان، «سه‌سرهنگ» به‌معنای سه‌اختر زحل، مشتری و مریخ نیست و مراد از آن سه انگشتی است که به گاه کتابت، قلم را نگاه می‌دارد. همچنین خاقانی تعبیر «میان‌خانه» (خانه و اتاق میانی) را از ترکان چادرنشین و ساختار خیمه‌های ایشان گرفته و در تصاویر شاعرانه‌ی خود به کار برده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: دیوان خاقانی
• سه‌سرهنگ
• انگشت‌های قلم‌گیر
• میان‌خانه
• ترکان خیمه‌نشین

20.1001.1.20088183.1400.13.3.12.5

عنوان مقاله [English]

About two Expressions in Khaghani Divan

نویسندگان [English]

• Saeed Mahdavifar ¹
• Ghodrat Ghasemipour ²

¹ Shahid Chamran Univercity of Ahvaz

² Ahvaz, Shahid Chamran University of Ahvaz, Faculty of letters and Humanities

چکیده [English]

khaghani Divan,, one of the important divan in Persian literature that including different expressions and compounds. Because of these expressions and compounds, this Divan one of the important source for authors of glossaries. In this essay according to his personal style and social contexts we analyzed tow expressions of Khagani Divan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . ..

کلیدواژه‌ها [English]

• Kaghani
• divan
• expressions
• compounds