بازتاب جنسیت مردان در دیوان شاعران زن، بر اساس دیوان پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

 
محمدرضا پاشایی*
زینب عرب‌نژاد **
حسین آریان***
 
چکیده
اگرچه در تاریخ ایران تعداد زنان شاعر دربرابر مردان بسیار کمتر است؛ اما نمایندگان بسیار مهم و قابل‌توجهی از زنان فرهنگ‌سازی از مهستی گنجه­ای تا شاعران معاصر هستند که هریک توانسته­اند اشعاری درخور بسرایند. ازآنجاکه عموم شاعران ما مرد بوده­اند و حضور زن در ادبیات کلاسیک کم­رنگ است، بررسی حضور مفهومی و محتوایی «مرد» در اشعار زنان می­تواند نگاه دقیق­تری برای تحلیل اشعار آنان به ما بدهد. هدف این پژوهش، تبیین و تحلیل تصویرگری شاعران زن درباره‌ی مردان است. مرد در اشعار این شاعران گاه در نقش معشوق و گاه به‌عنوان جنسیتی در برابر دوگانه­ (زن- مرد) و گاه حتی به پیروی از ادبیات کلاسیک در معنای عام انسان توصیف ‌شده است. با توجه به این اهداف، پژوهش پیش‌ رو به‌دنبال پاسخ دادن به این سؤال‌هاست: زنان شاعر از چه تصویری برای توصیف مرد و نقش مرد استفاده می­کنند؟ این تصاویر چگونه به بازنمایی افکار زنان درباره‌ی جنسیت می­پردازد؟ در این پژوهش با روش تحلیل محتوا، تمامی­ اشعار سه شاعر زن به‌صورت تحلیلی – توصیفی در زمینه‌ی تصاویر زبانی و مجازی دررابطه با مرد موردمطالعه و مقایسه قرار گرفته که نمونه­هایی از آن­ها همراه با تحلیل ارائه خواهد شد. یافته­ها نشان می­دهد که نگاه به جنسیت، میان سه شاعر تفاوت چشمگیری دارد؛ سلطه‌ی­­­ نگاه مردسالارانه در اشعار پروین که تحت‌سیطره­­­‌ی ادبیات کلاسیک فارسی است، بیش­ از سایرین بود، درعین‌حال نگاه فردگرایانه همراه با استقلال و مساوات‌طلبی در اشعار سیمین بیش از فروغ فرخ­زاد بود.
 
 
* دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران pashaei.reza@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
** دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان arabnejadz@yahoo.com
*** استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران  arian.amir@iauz.ac.ir
 
 
تاریخ دریافت مقاله: 28/9/1400                   تاریخ پذیرش مقاله: 11/12/1400
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The reflect of gender in women poems: based on Forogh Farokhzad, Parvin Etesami, Simin behbahani

نویسندگان [English]

  • mohammad reza pashaei 1
  • zeynab arabnejad 2
  • hoein Arian 3
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran.
2 PhD in Persian Language and Literature, University of Isfahan
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
چکیده [English]

 
Mohammad Reza Pashaei
Assistant Professor of Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran.
Zeinab Arabnejad
PhD in Persian Language and Literature, University of Isfahan, Iran.
Hossein Arian
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Zanjan University, Iran
 
 
Extended abstract
 
Introduction
Mashrote is a critical period in social life of Iran in which Iranian women are regarded as an active force and feminism movement and association helps them to know their rights. This movement effect literature as well. Although the number of women poets is not comparable with men ones but most of them are impressive cultural characters, from Mahsetii up to cotemporary poets. Studying men images in women poems show us their mind about men thus we will be able to understand the poems much better.
In this paper we are going to study the presence of men in the poems of women. In their verses, man is regarded as beloved or simply a gender regarding to dichotomy into man and woman.
So, in this paper we will answer these questions: what the images are used for men in these three poets verses? What these images tell us about these poets thought about gender? All of their verses have been studied and some cases will be presented and analyzed. Findings show that these three poets have different look toward gender. Parvin is influenced by classic literature thus patriarchy more visible is her poems. Also, the individuality and egalitarianism in Simin poems is more than the rest.
Material and methods:
This research is of content analysis type. We extracted verses that directly or indirectly referred to men
The research method in this article is in the framework of qualitative content analysis and using library resources. 
Among the dissertations and articles that provided a good platform for writing this article:
Ghagremai (1395) in an article studied Simin and Tofan fadvi poems comparatively and concluded that Iranian poets showed more emotions toward men.
Divsalar in his dissertation (1392) “evolution in Forogh thoughts and images” indicated the changes in her poem and rhetorical images.
Zarghani (2010); in the article Analysis of three contemporary female poets with an example of the common Iranian cultural tradition »describes the attitude of three contemporary female poets, Parvin Etesami, Simin Behbahani and Forough Farrokhzad with the cultural tradition of men.
Seyyed Rezaei (1389) in his article Woman in the Poetry of Parvin Etesami Simin Behbahani and Forough Farrokhzad has studied the concept of woman in the poems of these three poets
Marzbanehpour (1389) in "The effect of gender on the language of poetry of Parvin, Forough and Fatemeh Rakaei" considers poetry as a narrative of language. The result obtained from this dissertation is the effect of gender on literary language as well as standard language.
In this article, the individuality of women poets will be examined according to their view of men to determine what image of individuality and activity they had as a woman based on their view of men.
Results & Discussion
According to social identity theory individual`s identity indicates who they are in terms of the groups to which they belong. Those groups effect the individual`s characteristics. According to this theory, the individuality is defined based on the groups to which people belong. Women as a gender see their individuality in redefining the role of men, as the old patriarchal system was removing and the redefinition of the role of men and women was needed, so women achieved a new definition of their individuality. Studying the image of men in these poems is in fact a way to understand the individuality of these female poets much better.
Conclusion
According to what has been said, female poet`s texts were evaluated from the perspective of some of the concepts contained in social identity. The image of men in Parvin Etesami's poem does not go beyond indirect allusions. Parvin Etesami refers more to male roles and jobs than to the man himself as a gender. And this is because Parvin is very much influenced by classical Persian poetry. The rhetorical elements used in her poetry are very traditional and stereotypical, and even when she speaks of women's rights as a new and up-to-date fact, the rhetorical elements of her image are very old-fashioned. Equality was more prominent in Simin's poetry than the other two poets. Therefore, the individuality of Forough and Simin as a woman is much more than Parvin. Forough also has many direct references to men as a mistress as well as a separate gender. Therefore, the individuality of these two poets is much more reflected in their poetry than Parvin. Man has found explicit reference in Forough and Simin's poems, but in Parvin's poetry there are more indirect images based on male occupations. This explicit view of man as a gender indicates the evolution of imagery about men. Man as a lover or beloved in their verses shows the individuality of a woman.
Key words: man image, gender, Parvin Etesami, Simin Behbahani, Forogh Farokhzad.
References:
Aboutaleb, Reza. (2008). Parvin Etesami Poetry Divan, Piri Publications.
Agend, Jacob. (1984). Modern Iranian Literature, Tehran: Amir Kabir.
Ahmadi, Pegah. (1998). Woman Poetry from the Beginning to Today, First Edition, Tehran: Cheshme
Allen, Graham. (2010). Intertextuality, translation of Payam Yazdankhah, Ch 3, Tehran: Center.
Bahman, Mahnaz. (2010). Parvin Etesami (Brilliant Faces), Tehran: Madrasa Publications.
Behbahani, Simin. (1992). with my mother, first edition, Tehran: Sokhan
Behbahani, Simin. (2016). Collection of poems, eighth edition, Tehran: Negah.
Dehkhoda, Ali Akbar. (1374). Dehkhoda Dictionary, Tehran: University of Tehran Press
Divasalar, Roghayeh. (2013). "Study of the Transformation of Image and Thought in Forough Farrokhzad's Divan", Master Thesis, Mazandaran University.
Dubois, Simon. (1397). The second gender, translated by Qasem Sanawi, Tehran: Toos.
Etesami, Parvin. (2012). Poetry Divan, first edition, Tehran: The Eternal Way.
Farrokhzad, Forough. (2004). Forough Farrokhzad's Divan, Tehran: Shadan Publishing.
Fotohi,Mahmoud(2010). Stylistics of theories, approaches and methods, Tehran: Scientific Publications.
Haghshenas, Ali Mohammad. (1991). Linguistic literary articles, Tehran: Niloufar
 Heinemann, Isabel. (May 2012). Inventing the Modern American Family: Family Values and Social Change in 20th Century United States. Campus Verlag. p. 36. ISBN 978-3-593-39640-8.
Islami Nodoshan, Mohammad Ali. (2014) Jahanbin Cup, Tehran: Qatreh.
Ismaili, Amir (1991) Immortal Forough Farrokhzad, Tehran: Marjan.
Khajat, Behzad. (2013). "Female Poetry, The Role of Female Poets in Today's Iranian Poetry", Journal of Women and Culture, Fourth Year, No. 15
Sattari, Jalal. (2005) Myth in the Arab and Islamic World, Tehran: Markaz.
Seyed Rezaei, Tahereh. (1389). "Women in the Poetry of Parvin Etesami, Forough Farrokhzad and Simin Behbahani", Journal of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Fasa Branch, First Year, No. 1.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza. (2001) Persian Poetry Periods, Tehran: Sokhan.
Shamlooi, Ali. (1380). "Forough and Women's Poetry", Master Thesis, Shahid Beheshti University.
 Shams Langroudi, Mohammad (1999) Analytical History of New Poetry, Tehran: Markaz.
Soleimani Qarabaghi, Fatemeh. (2015). Poetry from Ibn Sina's point of view and its role in creating culture ", Scientific Research Quarterly of Hekmat Sinavi (Mushkooh Al-Tour), Imam Sadegh University, 19th year, autumn and winter, number 12.
Turner, J. C.; Reynolds, K. J. (2010). "The story of social identity". In T. Postmes; N. Branscombe (eds.). Rediscovering Social Identity: Core Sources. Psychology Press.
Zarqani, Mahdi (2011) "Analysis of the interaction of three contemporary female poets with an example of the current Iranian cultural tradition", Persian Language and Literature Research, 229-250.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • man image
  • gender
  • Parvin Etesami
  • Simin Behbahani
  • Forogh Farokhzad
آژند، یعقوب (1384). تجدد ادبی در دوره­ی مشروطه. تهران: مؤسسه‌ی تحقیقات و علوم انسانی.
آلن، گراهام. (1389). بینامتنیت. ترجمه‌ی پیام یزدان خواه، تهران: مرکز.
ابوطالب، رضا. (۱۳۸۷). دیوان اشعار پروین اعتصامی. تهران: پیری.
احمدی، پگاه. (1384). شعر زن از آغاز تا امروز. تهران: چشمه.
اسماعیلی، امیر. (۱۳70). جاودانه فروغ فرخزاد. تهران: مرجان.
اعتصامی، پروین. (۱۳۹۱). دیوان اشعار. تهران: راه جاودان.
بهبهانی، سیمین. (۱۳۷۱). با مادرم همراه. تهران: سخن.
ـــــــــــــــ (۱۳۹۵). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
بهمن، مهناز. (۱۳۸۹). پروین اعتصامی (چهره‌های درخشان). تهران: مدرسه.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1390). دیوان (براساس نسخه‌ی غنی و قزوینی). تهران: چنار.
خواجات، بهزاد. (۱۳۹۲). «شعر مؤنث، نقش شاعران زن در شعر امروز ایران». زن و فرهنگ، سال 4، شماره‌ی 15، صص9-20.
دوبوار، سیمون. (1397). جنس دوم. ترجمه‌ی قاسم صنعوی، تهران: توس.
دیوسالار، رقیه. (۱۳۹۲). بررسی دگردیسی تصویر و اندیشه در دیوان فروغ فرخزاد. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران.
زاکانی، نظام الدین عبید. (1992). کلیات عبید زاکانی. به‌کوشش محمدجعفر محجوب، نیویورک: ‌biblioteca Persian press.
زرقانی، مهدی. (1390). «تحلیل تعامل سه شاعر زن معاصر با نمونه­ای از سنت فرهنگی رایج ایران». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، دوره‌ی 1، شماره‌ی‌ 20، صص 229-256.
ستاری، جلال. (1384). اسطوره در جهان عرب و اسلام. تهران: مرکز.
سلیمانی قره‌باغی، فاطمه. (۱۳۹۴). «شعر از نگاه ابن‌سینا و نقش آن در فرهنگ‌سازی».  حکمت سینوی (مشکوه النور)، سال ۱۹، پاییز و زمستان، شماره‌ی ۱۲، صص61-78.
سیدرضایی، طاهره. (۱۳۸۹). «زن در شعر پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی». مجله‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، سال ۱، شماره‌ی ۱، صص 97-122.
فتوحی، محمود. (۱۳۸۹). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
ـــــــــــــــ. (۱۳۹۱). سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: علمی.
فرخزاد، فروغ. (۱۳۸۳). دیوان فروغ فرخزاد. تهران: شادان.
قهرمانی، علی؛ قهرمان‌پور، معصومه. (۱۳۹۵). «مقایسه‌ی تطبیقی سیمای مرد در اشعار فدوى طوقان و سیمین بهبهانی». کنگره‌ی بین المللی زبان و ادبیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، صص 1-12.
مرزبان‌پور، فاطمه. (۱۳۸۹). «تأثیر جنسیت بر زبان شعر پروین، فروغ و فاطمه راکعی ازنظرواژگان و معنا». پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران.
مشرف، مریم. (۱۳۹۰). «مفهوم تجدد و رویکرد نئوکلاسیک در دیوان پروین اعتصامی». پژوهشنامه‌ی ادبیات تعلیمی، پاییز، دوره‌ی 3، شماره‌ی 11، صص 135-152.
میلر، پیتر. (1388). سوژه‌ی استیلا و قدرت. ترجمه‌ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
نیکوبخت، عباس؛ پودینه، علیرضا. (1400). «سیمای معشوق در شعر محبوبه هروی».  شعرپژوهی، سال 13، شماره‌ی 2، صص 2۴۷-2۷۶.
Turner, J. C.; Reynolds, K. J. (2010). "The story of social identity". In T. Postmes; N. Branscombe (eds.). Rediscovering Social Identity: Core Sources. Psychology Press.