مقاله کوتاه: «این عروس» یا «إبن عِرس»؟ تصحیح بیتی از دیوان خاقانی

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

چکیده

در شعر خاقانی به‌سبب وفور واژه‌ها و ترکیبات و اطلاعات ‌گونا‌گون، گشتگی‌ها و خوانش‌های اشتباه بسیاری رخ داده که برخی از این تصحیف‌ها همچنان تا به امروز ازنظر شارحان و مصححان دیوان خاقانی پنهان مانده است. یکی از همین تصحیفات جالب‌توجه در بیتِ «چنانک این عروس از درم خرّم است/ به زر بود خرّم‌روان عنصری» رخ داده که نگارنده در این جُستار، پیشنهاد تصحیحِ قیاسیِ مصرع نخست را به‌صورت «چنانک إبن عِرس از درم خرّم است» مطرح کرده است. «إبن عرس» واژه‌ای است به معنی راسو و چنان‌که در این مقاله نشان داده شده از حیواناتی است که بنا بر اطلاعاتی که از برخی کتاب‌های حیوان‌شناسی به زبان عربی به دست آمده است، علاقه‌ی بسیاری به جواهرات به‌ویژه پول‌های دینار و درهم داشته و از جمع‌آوری آن‌ها لذتی می‌یافته است. در این تحقیق به‌اجمال این تصحیف در دیوان خاقانی بررسی و تحلیل شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"این عروس" or "ابن عرس"? Correcting a verse from Divan Khaqani

نویسنده [English]

  • hamid aghajani
Ministry of Science, Research and Technology
چکیده [English]

Due to the abundance of words and combinations and various information in Khaqani's poetry, there have been many errors and misreadings, and some of these interpretations have remained hidden from the commentators and correctors of Khaqani's court even to this day. One of these interesting spellings has occurred in the verse "As this bride is from the skin of Khurram/ As gold was the elemental Khurramvan", the author proposed to correct the analogy of the first stanza in the form of "As Ibn Ars is from the skin of Khorram". has done. "Ibn Ars" is a word that means weasel, and as shown in this article, it is one of the animals that, according to the information obtained from some ancient animal books, was very interested in jewelry, especially dinar and dirham coins, and collected They have found pleasure. In this research, a brief review and analysis of this interpretation in Khaghani's Court has been done.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaqani
  • Tashif
  • this bride
  • Ibn Ars

مراجع

ابشیهی، محمدبن احمد. (1416). المستطرف فی کل فن مستظرف. بیروت: عالم الکتب.
جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر. (1907). الحیوان. ج۶-۷، تصحیح سیدمحمد بدرالدین النعسانی الحلبی. مصر: مطبعه السعاده.
خاقانی‌شروانی، افضل‌الدین بدیل. (1316). دیوان. به‌تصحیح و تحشیه و تعلیقات علی عبدالرسولی، تهران: سعادت.
ــــــــــــــــــــــــــــ(1375). دیوان. ج۲، به‌تصحیح میرجلال­الدین کزازی، تهران: مرکز.
ـــــــــــــــــــــــــــ (1378). دیوان. به‌کوشش ضیاء­الدین سجادی، تهران: زوّار.
خالقی‌مطلق، جلال. (1390). شاهنامه از دستنویس تا متن. تهران: میراث مکتوب.
دمیری، محمدبن موسی. (1395). حیات الحیوان. ترجمه‌ی محمدتقی بن محمد تبریزی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دهخدا، علی‌اکبر و همکاران. (1377). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
قزوینی، زکریابن‌محمد. (بی‌تا). عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات. بیروت: (بی‌نا).
مسعود سعدسلمان. (1391). دیوان. به‌تصحیح محمد مهیار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار