مقاله کوتاه: «دو یاقوتِ شکربار»

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون

10.22099/jba.2023.47326.4392

چکیده

حکیم سنایی غزنوی شاعری جریان­ساز در تاریخ شعر فارسی است که توانسته در قالب­های مثنوی، قصیده و غزل با آوردن مفاهیمِ تازه نوآوری ایجاد کند. تاکنون دیوان سنایی چندین­بار تصحیح شده است که از این میان می­توان به تصحیح­های مدرس ­رضوی، مظاهر مصفا، شفیعی‌کدکنی (گزیده‌ی غزلیات و قصاید)،‌ جلالی پندری (غزلیات) اشاره کرد. در یکی از غزل­های قلندری وی، ترکیبی وجود دارد که به نظر می­رسد با خوانشی دیگرگونه معنای درست­تری به‌دست دهد. نشانه­های درون­متنی، همچنین بسامدِ کاربردِ خوانش جدید در اشعارِ دیگرِ سنایی قرائت تازه را محتمل­تر می­‌کند. این جستار از نوع مروری با روش توصیفی- تحلیلی برمبنای بررسی و نقدِ خوانشِ مصححان از ترکیب موردنظر شکل گرفته است. از میان مصححانِ سنایی، مدرس رضوی، مصفا و شفیعی‌کدکنی ضبطِ مشابهی داشته­اند. تنها جلالی پندری و بعدها برزگر خالقی خوانش تازه را مطرح کرده­اند. چنین می‌نماید دیوان سنایی همچنان به بازنگری در تصحیح نیازمند باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Two sweet rubies

نویسنده [English]

  • Mahdi Rostami
Assistant Prof of Persian Language and Literature of Salman Farsi University of Kazeroon
چکیده [English]

Hakim Sanai Ghaznavi is a revolutionary poet in the history of Persian poetry who was at the forefront of innovation when it comes to the forms of Masnavi (couplet poem), ode, and sonnet by introducing new concepts. Sanai’s collection of poems has been revised several times so far, among which we can mention the corrections by Modares-Razavi, Mazaher Mosfa, Shafi'i Kadkani (selection of sonnets and odes), and Jalali Pandri (sonnets). In one of his Ghalandari (wandering Dervish) sonnets, there is a composition that seems to render a more accurate meaning with a different reading of the sonnet. Intratextual signs, as well as the frequency and functions of the new readings in the rest of Sana'i poems, make the new reading more likely. This review study applies a descriptive-analytical method based on the analyses of the critics’ readings of the target composition. Among those who have modified Sanai, Modares Razavi, Mosfa and Shafii Kadakani have come up with similar recordings. Only Jalali Pandri and later Barzegar Khaleghi have proposed the new readings. This means that the collection of poems by Sannai is still in need of review and correction.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanai Ghaznavi
  • correction
  • in the climate of light
  • two sweet rubies
جلالی‌پندری، یدالله. (1377). تصحیح انتقادی غزل­های حکیم سنایی غزنوی. پایان‌نامه‌ی دکتری ادبیات فارسی دانشگاه تهران.
ــــــــــــــــــ (1381). «روایت­های نادرست از اشعار سنایی». نشریه‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، دوره‌ی 45، شماره‌ی 185، صص ۲۳-۶۲.
ــــــــــــــــــ (1385). «نسخه­ای جامع از دیوان حکیم سنایی غزنوی». آینه‌ی میراث، دوره‌ی جدید، سال ۴، شماره‌های ۲ و ۳، صص 1۵۷-1۷۹.
ــــــــــــــــــ (1386). غزل­های حکیم سنایی غزنوی، تهران: علمی و فرهنگی.
سجادی، سیدضیاءالدین؛ شعار، جعفر. (1374). نغمه­گر حدیقه‌ی عرفان (گزیده‌ی اشعار سنایی). تهران: سخن.
سنایی‌غزنوی، ابوالمجد مجدود‌بن‌آدم. (1341). دیوان سنایی. به سعی و اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، تهران: کتابخانه‌ی ابن‌سینا. 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1366). دیوان حکیم سنایی. به‌کوشش مظاهر مصفا، تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1385). دیوان سنایی. به سعی و اهتمام علی­محمد صابری، رقیه تیموری و روح­الله محمدی، تهران: سنایی.  
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1388). دیوان سنایی. به سعی و اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، تهران: نگاه. 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1391الف). دیوان سنایی غزنوی. به‌اهتمام پرویز بابایی، تهران: نگاه. 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1391ب). دیوان حکیم سنایی. به‌کوشش محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار. 
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1389). در اقلیم روشنایی، تفسیر چند غزل از حکیم سنایی غزنوی. تهران: آگه.
شکری، یدالله. (1355). گزیده­ای از آثار ابوالمجدود بن آدم سنایی غزنوی. دانشگاه سپاهیان انقلاب ایران.
محمدی عسکرآبادی، فاطمه. (1397). حکیم قلندر، گزیده و شرح اشعار حکیم سنایی غزنوی. تهران: دستان.
معزی، محمدبن‌عبدالملک نیشابوری. (1318). دیوان اشعار. به سعی و اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابفروشی اسلامیه.