نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیرافشین فرهادیان ¹
• محمد طاهری ²

¹ دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

بازتاب پندهای خواجه جلال‌الدین توران‌شاه در شعر حافظ
 چکیده
ارتباط شماری از سروده‌های حافظ با یکدیگر چشمگیر است. تحلیل عناصر این پیوندها گاه می‌تواند به درک دقیق‌تر شعر حافظ بینجامد. تأمل در روابط درون‌متنی دیوان حافظ، اطلاعات بسیار مفیدی درباره‌ی رویدادهای زندگی او و برخی شخصیت‌های اثرگذار در آن رخدادها، در اختیار ما قرار می‌دهد. یکی از ممدوحان حافظ که نامش در شمار قابل‌توجهی از سروده‌ها ذکر شده، خواجه‌جلال‌الدین توران‌شاه، وزیر مشهور شاه‌شجاع مظفری، است. در این جستار با هدف تبیین نقش خواجه‌توران‌شاه در زندگی و شعر حافظ کوشیده‌ایم نخست اطلاعات حاصل از منابع تاریخی درباره‌ی وی را گردآوری کنیم و سپس با بررسی سروده‌هایی از حافظ که به‌تصریح درباره‌ی اوست، به توصیف مناسباتش با حافظ بپردازیم و آن‌گاه با تکیه بر بازیابی روابط درون‌متنی دیوان حافظ، کیفیت و اهمیت حضور این شخصیت در شعر حافظ را تحلیل کنیم. نتایج نشان می‌دهد که میان خواجه و حافظ رابطه‌ی صمیمانه‌ای برقرار بوده است. در مقاطعی که مناسبات حافظ با شاه‌شجاع و دربار وی به تیرگی و کدورت می‌گرایید، توران‌شاه برای بهبود این روابط کوشش می‌کرد. حمایت از حافظ در برابر مخالفان و دستگیری از او در شرایط مضیقه‌ی مالی هم از موارد مهمی است که در ترسیم سیمای توران‌شاه، نباید از نظر دور داشت. افزون‌براین، حافظ برخی از پندهای بلند آن وزیر کاردان را در لابه‌لای سروده‌های خویش ثبت کرده است. دریافت و بررسی این سخنان ارزشمند می‌تواند نتایج مهمی درجهت شناخت بهتر زندگانی حافظ و حتی درک دقیق‌تر شعر او در پی داشته باشد.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

• پند
• توران‌شاه
• حافظ
• روابط درون‌متنی

عنوان مقاله [English]

Khwajeh Jalaleddin Turan Shah's Advices to Hafez

نویسندگان [English]

• Amir Afshin Farhadian ¹
• Mohammad Taheri ²

¹ Ph.D. student in Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

² Associate Professor in Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

چکیده [English]

The connection of several of Hafez's poems with each other is significant. Analyzing the elements of these links can sometimes lead to a more accurate understanding of Hafez's poetry. Reflecting on the intertextual relations of Diwan Hafez provides us with valuable information about the events of his life and some influential figures in those events. One of those praised by Hafez is Khwaja Jalaluddin Turan Shah, the famous vizier of Shah Shuja' Mozaffari. The analysis of the poems related to him in Hafez's Diwan shows that there was a close relationship between him and Hafez. During the times when Hafez's relationship with Shah Shoja and his court was in crisis, Turan Shah tried to improve things in the role of a supporter. Supporting Hafez against his opponents and helping him in poverty are also important issues that should not be neglected in drawing the face of Turan Shah. In addition, Hafez has recorded some valuable advice from that wise minister in his poems. Understanding and analyzing these important words can lead to valuable results for a better understanding of Hafez's life and an even more accurate understanding of his poetry. In this essay, with the method of content analysis and in a descriptive-analytical way, we have tried to analyze the presence of Turan Shah in Hafez's poems by relying on the detection of intratextual relationships in Hafez's Diwan.

کلیدواژه‌ها [English]

• advice
• Turan Shah
• Hafez
• intratextual relations