تأملی انتقادی بر تصحیح حبیب یغمایی از گرشاسب‌نامه‌ی اسدی طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. ‏

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج

چکیده

اگر آوازه و محبوبیّت شاهنامه‌ی فردوسی را اوّلین و مهم‌ّترین عامل ناشناختگی و کتابخانه‌نشینی گرشاسب­نامه بدانیم، بی­شک دوّمین عامل این گمنامی را باید مربوط به تنها تصحیح موجود این اثر ادبی دانست. نخستین‌بار گرشاسب­نامه به­طورکامل به‌اهتمام حبیب یغمایی در سال 1317 تصحیح و منتشر شد. این تصحیح اشکالات متعدّدی دارد. نگارندگان درصددند تا با مقابله­ی نُسخه­هایی که یغمایی برای تصحیح در اختیار داشته و نسخه­های نویافته و با ذکر مصادیق و شواهد تا آنجا که در حوصله­ی این جستار می­گنجد، شیوه و حاصل تصحیح یغمایی را به بوته­ی نقد بگذارند و تصحیحات پیشنهادی ارائه دهند. یافته­های تحقیق حاکی از آن است که مصحّح بارها از شیوه‌ی تصحیح مصرَّح خود عدول ‌­کرده، نسخه­بدل­ها را در مواردی ذکر نکرده و در مواضعی ناقص آورده ‌است. همچنین نقلِ نسخه­ی اساس و نسخه­بدل­ها نیز در بین متن و حاشیه، در مواردی نامستدّل و ناموجّه می­نماید. علاوه‌براین تصحیح فاقد تعلیقات فراگیر، مفید، راهگشا و راهنماست.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Reflection on Habib Yaghmaei’s Edition of Asadi Toossi’s Garshasbnamah

نویسندگان [English]

  • ali afrakhteh 1
  • Yousef Nikrouz 2
  • Ali asghar Ghafouri 3
  • Ali reza Shanazari 2
1 PhD student, Persian Language and Literature, Yasuj University, Yasuj, Iran
2 Assistant Prof in Persian Language and Literature of Yasuj University
3 Assistant Prof in Persian Language and Literature of yasuj university, yasuj, iran
چکیده [English]

 
 Abstract
If we consider the fame and popularity of Ferdowsi's Shahnameh as the first and most important reason for the anonymity of Toussi’s Grashasbnamah, the second reason for this oblivion must have something to do with the only existing edition of this literary work. Garshasbnameh was first completely edited and published by Habib Yaghmai in 1938. This edition has some problems. By comparing manuscripts that Yaghmai used in the process of editing as well as the newly-found ones, we seek to analyze and criticize the methodology and result of Yaghmai's edition and provide some suggestions. The findings of this research shows that the editor deviated many times from his declared method. Sometimes he did not mention textual variants, and in some cases textual variants were given partly. Also, shifting of the copy-text and other textual variants from text to margin is sometimes unjustified. In addition, the edition lacks comprehensive, useful, enlightening and guiding commentaries.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asadi Tousi
  • Garshasbnamah
  • manuscript
  • critical edition
  • commentaries

مراجع

اسدی طوسی، ابونصر علیّ‌بن‌احمد (ف.465). (ف.465). گرشاسب­نامه. نسخه­ی عکسی کتابخانه­ی موزه­ی بریتانیا. تهران: کتابخانه­ی ملّی ایران. شماره­ی نسخه 68-عکسی، [نسخه­ی خطّی] تألیف 458ق. تاریخ کتابت 800ق.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (ف.465). گرشاسب­نامه. تهران: کتابخانه­ی مدرسه­ی عالی شهید مطهری. شماره­ی نسخه 1562، [نسخه­ی خطّی] تألیف 458 ق، تاریخ کتابت 10 محرم 860.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (ف.465). گرشاسب­نامه. برخطّ. انگلیس: پایگاه اینترنتی کتابخانۀ موزۀ بریتانیا. شماره­ی نسخه Or.12985. [نسخه­ی خطّی] تألیف 458 ق، تاریخ کتابت 981.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (ف.465). گرشاسب­نامه. تهران: کتابخانه­ی مجلس شورای اسلامی. شماره­ی نسخه 1167، [نسخه­ی خطّی] تألیف 458 ق، تاریخ کتابت 1264.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (ف.465). گرشاسب­نامه. تهران: کتابخانه­ی ملّی ایران. شماره­ی نسخه 2/11060، [نسخه­ی خطّی] تألیف 458 ق، تاریخ کتابت 1139.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (ف.465). گرشاسب­نامه. مشهد: کتابخانه­ی آستان قدس رضوی. شماره­ی نسخه 4128، [نسخه­ی خطّی] تألیف 458 ق، تاریخ کتابت ندارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1389). گرشاسب­نامه­ی اسدی طوسی. تصحیح یغمایی، تهران: دنیای کتاب.
اسعدگرگانی، فخرالدّین. (1389). ویس و رامین. تهران: صدای معاصر.
خاقانی، بدیل‌بن‌علی. (1378). دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوّار.
خانلری، پرویز. (1392).  تاریخ زبان فارسی. دوره­ی سه جلدی، تهران: نو.
دهخدا، علی­اکبر (1377). لغت­نامه. زیرنظر  معین و  شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
سعدی، مصلح­الدین. (1379). کلیات سعدی. تهران: محمد.
سیوطی، جلال­الدّین. (ق1404ق). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. قم: مکتبه آیت‌الله المرعشی النجفی (ره).
شیخ‌طوسی، محمّد. (1411ق). الغیبه. قم: دارالمعارف الاسلامیه.
فردوسی، ابوالقاسم. (1379). شاهنامه. دوره­ی دو جلدی، تهران: رافع.
معین، محمّد. (1377). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
مایل هروی، نجیب. (1379). تاریخ نسخه­پردازی و تصحیح انتقادی نسخه­های خطّی. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
مولوی، جلال­الدین. (1390). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس.
ناصرخسرو قبادیانی، ابومعین. (1388). دیوان اشعار حکیم ناصرخسرو  قبادیانی. تصحیح  مجتبی مینوی و مهدی محقّق، تهران: دانشگاه تهران.
نظامی، الیاس‌بن‌یوسف. (1378). کلیات نظامی گنجوی. تهران: نگین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار