مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشگاه اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

چکیده

 
جهاد تبیین درسبکِ شعری کمینه ­گرا: واکاوی ترامتنی کوته ­سروده­ های غلامرضا کافی
 
ادبیات پایداری معناگراست و محتوای آن می­تواند در هر قالبی ظاهر شود. اشعار کمینه­گرا سهمی ویژه در ادبیات پایداری معاصر دارند و درراستای جهاد تبیین بر سه محور عمده­ی یادآوری، بازخواست و واگویه مطرح می­شوند. غلامرضا کافی با پیروی از اصول کمینه­گرایی، کوتاه­سروده­هایی را آفریده ­است که با داشتن ویژگی­های صوری و محتوایی همچون حجم محدود، واقع­گرایی و سادگی کلام نشانگر مهارت وی در این سبک نوین ادبی هستند. هدف از پژوهش حاضر این است که در چارچوب نظریه‌ی ترامتنیتِ ژنت به واکاوی مجموعه اشعار ترانک­ها (1384) و مسافر ایستگاه بعد (1396) بپردازد و نقش روابط ترامتنی این آثار برگزیده را در پیشبرد جهاد تبیین نشان دهد. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی با استفاده از نرم‌افزار25SPSS است. میزان فراوانی و درصد وقوع گونه­های ترامتنی و عناصر سازنده­ی جهاد تبیین بر مبنای آزمون خی­دو محاسبه خواهند شد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که «سرمتنیت» و «اخلاق­مداری-زمان­آگاهی» در مجموعه اشعار ترانک­ها (1384) و مسافر ایستگاه بعد (1396) به‌ترتیب دارای فراوانی و درصد وقوع بیشتری نسبت به سایر گونه­های ترامتنی و عناصر سازنده­ی جهاد تبیین هستند و میان آن­ها رابطه­ی معناداری وجود دارد. غلامرضا کافی در این آثار برگزیده، عناصر سازنده­ی جهاد تبیین را با شگردهای زبانی برجسته کرده ­است. این کوتاه­سروده­های عاطفه­مند و معناپسند محل نمود وجه انتقادی هستند که با سبک­های هندی و خراسانی رابطه­ی سرمتنی دارند و افق­های تازه­ای از معنای ناب را برای خوانندگان تبیین می­کنند. 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jihad of Explanation in Minimal Poetic Style: Transtextual Analysis of Gholamreza Kafi’s Short Poems

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hadi Jahandideh 1
  • Robab Adamzadeh 2

1 Assistant Professor of English Literature, Department of English Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran.

2 Ashrafi Esfahani ''s University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Resistance literature is a thematic category whose content may appear in different forms of poetry. Minimal poems do have an especial share in contemporary resistance literature and when used with the purpose of “jihad of explanation”, they revolve around three main pivots of reminding, interrogating and complaining. Gholamreza Kafi has created short poems in line with the principles of minimalism such as limited length, realism and simplicity of language, which mark his skill in this new poetic style. This study aims at analysing Kafi’s collections of poetry, Short Songs (2005) and Passenger of the Next Station (2017) within the framework of Gerard Genette’s theory of transtextuality. It seeks to determine the role of transtextual relations in promoting jihad of explanation. This study is conducted by using descriptive-analytic methodology and the data is analysed by the use of SPSS25 software. The frequencies of transtextual types and the components that promote “jihad of explanation” are evaluated by Chi-square test. The findings indicate that “architextuality” and “time-consciousness” have the highest frequency and percentage among transtextual types and components promoting jihad of explanation and there is a meaningful relation between them. In these two collections, Kafi has chosen free style for foregrounding the promoting components of jihad of explanation by means of linguistic techniques such as “lexical play”. These impressive and meaningful short poems depict didactic and lovely aspects, which have architextual relationship with Khorasani and Hindi styles.
 
 




 

کلیدواژه‌ها [English]

  • jihad of explanation
  • minimalism
  • transtextual analysis
  • short poems
  • Kafi
قرآن کریم. (1379). ترجمه­ی الهی­قمشه­ای، کرج: راضیه.
آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت. ترجمه­ی پیام یزدان­جو، تهران: مرکز.
‌ابن­اَبی‌جمهور، محمدبن‌زین­الدین. (1361). عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه. قم: مطبعه سیدالشهدا (ع).
ابن­شعبه حرانی، حسن­بن­علی. (1384). تحف­العقول عن آل الرسول. ترجمه­ی صادق حسن زاده، قم: آل­علی.
اخوان، محمدجواد. (1402). در کمین ایران قوی: تبیین آشوب‌های پاییز 1401 در بیان رهبر معظم انقلاب اسلامی. تهران: دیدمان.
اخوان‌ثالث، مهدی. (1379). زمستان. تهران: مروارید.
ایمانی­پور، محمدمهدی. (1402). «‌۱۰ شاخصه‌ی جهاد تبیین». خبرگزاری جمهوری اسلامی،
(رک. https://www.irna.ir/news ).17/10/1402
باقری چوکامی، سیامک. (1401). جهاد تبیین در شرایط جنگ ترکیبی دشمن. قم: زمزم هدایت.
برتنس، هانس. (1384). مبانی نظریه‌ی ادبی. ترجمه‌ی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی). در خطبه­های نماز جمعه،16/1/1370
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در دیدار با مردم کرج،24/7/1376
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در جلسه‌ی­ سر­دبیران نشریّات دانشجویی، 4/12/1377.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در دیدار جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر،1/5/1380
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار مردم شهرستان جیرفت،17/2/1384.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار با کارگزاران نظام،8/8/1384
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار جمعی از شُعَرا،14/6/1388
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  خطبه­های نماز عید سعید فطر،29/6/1388
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار با جوانان قم،4/8/1389
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها،2/6/1390
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری،20/12/1394
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار قاریان و حافظان برتر قرآن، 29/2/1395.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار در دیدار جمعی از دانشجویان، 12/4/1395.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار نخبگان جوان علمی،26/7/1396
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار مردم آذربایجان شرقی،29/11/1396
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. پایگاه حفظ و نشر آثار آیت­الله العظمی خامنه­ای.https://farsi.khamenei.ir  
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. بیانیه­ی گام دوّم انقلاب،22/11/1397.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در دیدار شاعران و اهالی فرهنگ و ادب،30/2/1398.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در ارتباط تصویری با مدّاحان، 15/11/1399.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در سخنرانی به مناسبت عید مبعث،21/12/1399.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.  در سخنرانی به مناسبت عید مبعث،21/12/1399
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در پایان مراسم عزاداری اربعین حسینی،5/7/1400
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری،19/12/1400
حبیبی، علی­اصغر و همکاران. (1399). «ارتباط تصویر و متن در تعامل کودک با داستان­های کودکانه‌ی محمد العبد بر اساس نظریه‌ی پری نودلمن». لسان مبین، سال 12، شماره­ی 41، صص1-24.
حسن‌لی، کاووس. (1386). گونه­ای نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران. ثالث.
حمیدیان، سعید. (1381). داستان دگردیسی (روند دگرگونی های  شعر نیما یوشیج). تهران: نیلوفر.
خامنه­ای، سیدعلی. (1400). خون دلی که لعل شد. مترجم: محمدحسین باتمان غلیچ، تهران: انقلاب اسلامی.
خلجی، سپهر. (1402). قدرت ارتباطات در جنگ ترکیبی: بررسی و تبیین مفهوم جنگ ترکیبی. تهران: دیدمان.
رضی، احمد؛ روستا، سهیلا. (1388). «کمینه­گرایی در داستان­نویسی معاصر». متن‌شناسی ادب فارسی، دوره­ی 1، شماره­ی3، پیاپی 3، صص ۷۷-۹۰. https://rpll.ui.ac.ir/article_19288.html
رنجبر، محمدرضا. (1394). نقره سپید: نکات کلیدی قبل و بعد از ازدواج. اصفهان: حدیث راه عشق.
سعدی، مصلح‌بن‌عبدالله. (1321). کلیات سعدی. تهران: موسی علمی.
سلیمانی، قاسم. (1402). میثاق­نامه مکتب حاج‌قاسم: وصیت­نامه­ی الهی-سیاسی سپهبد شهید حاج‌قاسم سلیمانی. تهران: مکتب حاج‌قاسم. قابل‌دسترس در:https://basijnews.ir/files/fa/news/1402/10/4/4518823_421.pdf
شریف­الرضی، محمدبن­حسین. (1379). نهج­البلاغه. ترجمه­ی محمد دشتی، قم: مشرقین.
شکارسری، حمید. (1390). زایشمرگ­های متن. تهران: فصل پنجم.
صلح‌میرزایی، سعید. (1401). جهاد تبیین: در اندیشه­ی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه­ای. تهران: انقلاب اسلامی.
قائمی، مرتضی. (1390). «بینامتنی قرآنی در مقامات ناصیف یازجی». پژوهش­های میان­رشته­ای قرآن کریم، سال 2، شماره‌ی 5، صص.51-59.
قرائتی، محسن. (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
کافی، غلامرضا. (1384). ترانک­ها. بوشهر‌: شروع.
ـــــــــــــــــــــ. (1388). شرح منظومه­ی ظهر: نقد و تحلیل شعر عاشورایی از آغاز تا امروز. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
ــــــــــــــ. (1396). مسافر ایستگاه بعد. شیراز‌: پرتو رخشید.
ــــــــــــــ. (1400). «پیشنهادی برای رج­بندی گروه-مؤلفه­های ادبیات پایداری، ادبیات پایداری، دوره­ی13، شماره­ی24، پیاپی 24، صص167-139.https://doi.org/10.22103/jrl.2021.3007
کاظم‌پور، زیبا؛ عابددوست، حسین. (1398). «تحلیل مفاهیم و پیشینه تصویری نمادهای حیوانی در چادرشب گیلان با توجه به اسطوره­ها و باورهای محلی».­ مطالعات هنر اسلامی، دوره­ی 15، شماره­ی 34، صص7-۲۷.
کاوند، ندا؛ مراد­پیری، هادی. (1401). «رسالت‌های راهبردی دانشجویان به مثابه قدرت نرم در جهاد تبیین با بهره‌گیری از منویات امام خامنه‌ای(مدظله العالی)».­ مطالعات قدرت نرم، دوره­ی 12، شماره­ی 4، صص7-۲۷.
محمدی­مقدم، یوسف. (1401). «الگوی مفهومی جهاد تبیین از دیدگاه مقام معظم رهبری».­ مطالعات راهبردی بسیج، سال 25، شماره­ی 97، صص153-184.
کرونی، هاشم. (1385). «ترانک­هایی با زیرساخت بومی». خبرگزاری مهر.
(نک:  https:// www.mehrnews.com/news ). 26/03/1385       
مجلسی، محمدباقربن‌محمد­تقی. (1361). بحارالانوار. بیروت: دارالرضا.
معین­الدینی، فاطمه.(1389). «کوتاه­سروده و ادبیات پایداری». ادبیات پایداری، دوره­ی 1، شماره­ی 2، صص ۲۸۹-۳۰۹.
مولوی، جلال­الدین محمد. (1376). کلیات دیوان شمس تبریزی. تهران: امیرکبیر.
 
مهربانی، قربانعلی؛ زرگران خوزانی، فاطمه. (1401). «واکاوی جهاد تبیین: پژوهشی مبتنی بر تحلیل مضمون در بیانات مقام معظم رهبری». مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، سال 6، شماره­ی 24، صص ۳۸۳-۴۱۴.
نامورمطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‏ها». علوم انسانی، دوره­ی4، شماره­ی 56، صص ۸۳-۹۸.
ـــــــــــــــــ. (1395). بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران: سخن.
نجاتی، پروانه. (1387). «چرا ترانک». شعر، سال 1، دوره 1، شماره‌ی 61. صص53-55.
نصیری­فرد، عباس. (1401). مفاهیم، تکنیک­ها و مهارت­های جهاد تبیین بر پایه­ی مدل ساختاری و مفهومی. قم:  معارف.
نظافت­یزدی، محمد­جواد. (1402). راه و رسم روشنگری: ملاحظات اخلاقی و تربیتی در جهاد تبیین. مشهد: به­نشر (انتشارات آستان قدس رضوی).
وحیدی‌منش، حمزه علی. (1387). «نمایی کلی از سیاست اخلاقی». مطالعات انقلاب اسلامی، دوره­ی4، شماره­ی 12، صص۷۷-۱۰۰.
ودیجی، رشید. (2014). «قراءة فی إشکالیه نظریه الأجناس الأدبیه ملاحظات أساسیه». الجزائر: حولیات الآداب واللغات، سال 4، دوره‌ی 4، صص 275-292.
ویکتور امیل، فرانکل. (1390). انسان در جستجوی معنای غایی. مترجمان: احمد صبوری، عباس شمیم، تهران: آشیان.
Graneheim, U. H., & Lundman, B.(2004). “Qualitative Content Analysis in Nursing Research: Concepts, Procedures and Measures to Achieve Trustworthiness”. Nurse Education Today, 24(2), 105-112.